Przez epidemię dżumy nasi przodkowie przez niemal 400 lat unikali wody jak ognia, a łazienki mieli tylko najbogatsi. Jak kiedyś wyglądało mycie, jak robiono pranie, do czego służył ług - tego można się dowiedzieć na wystawie w Spichlerzu Opackim w Oliwie.
gdy jest upał nawet kilka razy dziennie
28%
zazwyczaj raz dziennie
47%
nie mam łazienki i myje się w misce
8%
W Polsce pracownicy budżetowi nie mogą się cieszyć dodatkiem w wysokości 420 euro miesięcznie za mycie rąk, jakie otrzymywali urzędnicy w Grecji. Nie wiadomo czy ten przepis zmotywował Greków do większej higieny. W naszym kraju też niemal każdy ma łazienkę, a niektórzy nawet kilka, mimo to z codzienną higieną różnie bywa. Można się o tym czasami przekonać podróżując choćby komunikacją miejską.
Jak kąpiele wyglądały dawniej, czy często się myto? - Na wystawie prezentujemy rozwiązania stosowane w okresie od XIX do XX wieku, kiedy kąpiel została przywrócona do łask w Europie. Wcześniej, przez wiele stuleci, uznawano ją za współodpowiedzialną za szerzenie się dżumy - wyjaśnia
Barbara Maciejewska, kuratorka wystawy "W trosce o czystość i urodę. Akcesoria toaletowe XIX-XX wieku" w Spichlerzu Opackim w Oliwie.
Powrót do kąpieli nastąpił w romantyzmie. Najpierw był on nieśmiały, myto głównie twarz, ręce, stopy i kolana. W ramach promocji higieny pojawiały się podręczniki, doradzające jak zażywać kąpieli.
Pierwsze łazienki pojawiły się w XIX w. w najzamożniejszych domach, tych, do których doprowadzono kanalizację.
- Łazienki w domach były rzadkością. Praktycznie kąpiel dostępna dla każdego pojawiła się dopiero w drugiej połowie XX wieku. W okresie międzywojennym działały łaźnie publiczne. Mieszczaństwo miało też pokój łazienny, najczęściej w sypialni czy w salonie z kominkiem, gdzie wprowadzano wannę na kółkach, służba przynosiła wodę i parawan. Ale w tym samym czasie woda wciąż budziła strach wśród mieszkańców wsi. Najczęściej myto się w misie, a woda była w dzbanie. Dokonywano też ablucji, w ten sposób, że stawało się w dużej balii i po prostu się polewano - tłumaczy kuratorka.
Dziś mamy do wyboru dziesiątki rodzajów mydła, proszków do prania, ciepłą wodę i automatyczne pralki. A jak kiedyś radzono sobie bez detergentów?
- Do okresu międzywojennego na Pomorzu bardzo często wykorzystywano ług, czyli mieszaninę popiołu ze spalonych traw lub drzew, do którego dodawano tłuszcz zwierzęcy. Wygotowując go powstawała maź, która była namiastką mydła, ale miała nieprzyjemny zapach i kolor. Dopiero gdy zastąpiono tłuszcz zwierzęcy olejami roślinnymi mydło nabrało bardziej przyjaznego charakteru. Jak nie było ługu to prano w samym popiele, który przelewano wrzątkiem, a powstała substancja zasadowa wymywała tłuszcz z tkaniny - wyjaśnia Maciejewska.
Co ciekawe, na wsiach zamiast mydła wykorzystywano zioła, bądź korzenie pospolitej rośliny mydlnicy lekarskiej, które zawierają sporo saponiny. Po ugotowaniu otrzymywano substancję, w której prano i myto się. Dziś także wraca się do tej rośliny, gdyż jest bardziej przyjazna dla skóry od współczesnych mydeł, zawierających zazwyczaj sodę.
Higiena, kąpiele, pranie prasowanie, wiążą się też z konkretnymi przedmiotami. Wystawę w Oliwie o tej tematyce otwiera zdjęcie piorących kobiet kijankami w rzece w okresie międzywojennym.
Ale zobaczymy też drewniane balie, wiadra, umywalnię, czyli stolik z dzbanem i misą. W kąciku miejskim pokazywany jest salon z wielkimi miedzianymi wannami, termami do ogrzewania wody. Zobaczymy też nocniki o różnorodnych kształtach i rozmiarach. Był to kiedyś bardzo ważny przedmiot, darowany często w wyprawie ślubnej i sygnowany inicjałami.
Jest też część poświęcona prasowaniu, z kolekcją żelazek, są także pralki czy tarki. Pokazano też zakład fryzjerski z początku XIX wieku, a poza ówczesnymi kosmetykami jest tam też szablon do malowania ust w kształcie kupidyna.
Wystawa "W trosce o czystość i urodę. Akcesoria toaletowe XIX-XX wieku" w oddziale Etnograficznym Muzeum Narodowego w Gdańsku w Spichlerzu Opackim, przy ul. Cystersów 19, potrwa do końca roku.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy