Częste mycie skraca życie? Dawne zwyczaje higieniczne

Katarzyna Moritz

8 lipca 2015 (artykuł sprzed 8 lat)

Opinie (140)

Przez epidemię dżumy nasi przodkowie przez niemal 400 lat unikali wody jak ognia, a łazienki mieli tylko najbogatsi. Jak kiedyś wyglądało mycie, jak robiono pranie, do czego służył ług - tego można się dowiedzieć na wystawie w Spichlerzu Opackim w Oliwie.

Jak często bierzesz kąpiel lub prysznic?

gdy jest upał nawet kilka razy dziennie zazwyczaj raz dziennie co kilka dni raz na tydzień nie mam łazienki i myje się w misce

W Polsce pracownicy budżetowi nie mogą się cieszyć dodatkiem w wysokości 420 euro miesięcznie za mycie rąk, jakie otrzymywali urzędnicy w Grecji. Nie wiadomo czy ten przepis zmotywował Greków do większej higieny. W naszym kraju też niemal każdy ma łazienkę, a niektórzy nawet kilka, mimo to z codzienną higieną różnie bywa. Można się o tym czasami przekonać podróżując choćby komunikacją miejską.

Jak kąpiele wyglądały dawniej, czy często się myto?

- Na wystawie prezentujemy rozwiązania stosowane w okresie od XIX do XX wieku, kiedy kąpiel została przywrócona do łask w Europie. Wcześniej, przez wiele stuleci, uznawano ją za współodpowiedzialną za szerzenie się dżumy - wyjaśnia Barbara Maciejewska, kuratorka wystawy "W trosce o czystość i urodę. Akcesoria toaletowe XIX-XX wieku" w Spichlerzu Opackim w Oliwie.

Powrót do kąpieli nastąpił w romantyzmie. Najpierw był on nieśmiały, myto głównie twarz, ręce, stopy i kolana. W ramach promocji higieny pojawiały się podręczniki, doradzające jak zażywać kąpieli.

Pierwsze łazienki pojawiły się w XIX w. w najzamożniejszych domach, tych, do których doprowadzono kanalizację.

- Łazienki w domach były rzadkością. Praktycznie kąpiel dostępna dla każdego pojawiła się dopiero w drugiej połowie XX wieku. W okresie międzywojennym działały łaźnie publiczne. Mieszczaństwo miało też pokój łazienny, najczęściej w sypialni czy w salonie z kominkiem, gdzie wprowadzano wannę na kółkach, służba przynosiła wodę i parawan. Ale w tym samym czasie woda wciąż budziła strach wśród mieszkańców wsi. Najczęściej myto się w misie, a woda była w dzbanie. Dokonywano też ablucji, w ten sposób, że stawało się w dużej balii i po prostu się polewano - tłumaczy kuratorka.

Dziś mamy do wyboru dziesiątki rodzajów mydła, proszków do prania, ciepłą wodę i automatyczne pralki. A jak kiedyś radzono sobie bez detergentów?

- Do okresu międzywojennego na Pomorzu bardzo często wykorzystywano ług, czyli mieszaninę popiołu ze spalonych traw lub drzew, do którego dodawano tłuszcz zwierzęcy. Wygotowując go powstawała maź, która była namiastką mydła, ale miała nieprzyjemny zapach i kolor. Dopiero gdy zastąpiono tłuszcz zwierzęcy olejami roślinnymi mydło nabrało bardziej przyjaznego charakteru. Jak nie było ługu to prano w samym popiele, który przelewano wrzątkiem, a powstała substancja zasadowa wymywała tłuszcz z tkaniny - wyjaśnia Maciejewska.

Na łazienki mogli sobie pozwolić nieliczni. Jej budowa wiązała się z kosztowną przebudową i podłączeniem do kanalizacji, co nie zawsze było możliwe.

Co ciekawe, na wsiach zamiast mydła wykorzystywano zioła, bądź korzenie pospolitej rośliny mydlnicy lekarskiej, które zawierają sporo saponiny. Po ugotowaniu otrzymywano substancję, w której prano i myto się. Dziś także wraca się do tej rośliny, gdyż jest bardziej przyjazna dla skóry od współczesnych mydeł, zawierających zazwyczaj sodę.

Higiena, kąpiele, pranie prasowanie, wiążą się też z konkretnymi przedmiotami. Wystawę w Oliwie o tej tematyce otwiera zdjęcie piorących kobiet kijankami w rzece w okresie międzywojennym.

Ale zobaczymy też drewniane balie, wiadra, umywalnię, czyli stolik z dzbanem i misą. W kąciku miejskim pokazywany jest salon z wielkimi miedzianymi wannami, termami do ogrzewania wody. Zobaczymy też nocniki o różnorodnych kształtach i rozmiarach. Był to kiedyś bardzo ważny przedmiot, darowany często w wyprawie ślubnej i sygnowany inicjałami.

Jest też część poświęcona prasowaniu, z kolekcją żelazek, są także pralki czy tarki. Pokazano też zakład fryzjerski z początku XIX wieku, a poza ówczesnymi kosmetykami jest tam też szablon do malowania ust w kształcie kupidyna.

Wystawa "W trosce o czystość i urodę. Akcesoria toaletowe XIX-XX wieku" w oddziale Etnograficznym Muzeum Narodowego w Gdańsku w Spichlerzu Opackim, przy ul. Cystersów 19, potrwa do końca roku.

Katarzyna Moritzk.moritz@trojmiasto.pl

Wydarzenia

W trosce o czystość i urodę. Akcesoria toaletowe XIX-XX wieku (7 opinii)

(7 opinii)

8 zł

wystawa

Miejsca

Oddział Etnografii MNG Gdańsk, Cystersów 19

Opinie (140) 4 zablokowane

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-07-08 19:31

No i nie zapominajmy o zmianie pościeli raz do roku. (1)

Bo roztocza się lęgną.

Palmolivia
8 lat
- 16 2
Twoja opinia

Zmień treść

Bo roztocza się lęgną.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-07-08 20:59
  
  Nie wierzę, że są tacy, którzy zmieniają raz do roku :)
  
  8 lat
  - 4 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Nie wierzę, że są tacy, którzy zmieniają raz do roku :)
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-07-08 19:33

(1)

"piorących kobiet kijankami w rzece w okresie międzywojennym"
co to za twór stylistyczny?

8 lat
- 18 1
Twoja opinia

Zmień treść

"piorących kobiet kijankami w rzece w okresie międzywojennym" co to za twór stylistyczny?
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-07-08 20:33
  
  To styl óczonych
  
  8 lat
  - 3 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  To styl óczonych
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-07-08 19:43

Mycie nóg to twój wróg!

Kto nóg nie myje ten długo żyje

Zdzisław
8 lat
- 19 2
Twoja opinia

Zmień treść

Kto nóg nie myje ten długo żyje
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-07-08 20:05

zbyt częste mycie jest szkodliwe (2)

niszczy wszelkie bakterie i wyjalawia organizm. Potem każdy kontakt z życiem codziennym kończy się zakażeniem. To tak jak że szczepieniami. Żyjmy ekologicznie w zgodzie z naturą. Kąpać można się tylko w lecie w jakiejś rzece ,stawie lub bali. Taki eskimos nie myje się całe życie i żyje sobie w igloo w dobrym zdrowiu. No i co? Albo taki Arab na pustyni, wody mało ,a ciepło jest. I co?

czysty brudas
8 lat
- 15 9
Twoja opinia

Zmień treść

niszczy wszelkie bakterie i wyjalawia organizm. Potem każdy kontakt z życiem codziennym kończy się zakażeniem. To tak jak że szczepieniami. Żyjmy ekologicznie w zgodzie z naturą. Kąpać można się tylko w lecie w jakiejś rzece ,stawie lub bali. Taki eskimos nie myje się całe życie i żyje sobie w igloo w dobrym zdrowiu. No i co? Albo taki Arab na pustyni, wody mało ,a ciepło jest. I co?
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-07-08 20:52
  
  a koncerny kosmetyczne zacierajac ręce, bo nie dosc ze idioci sami sie przekonali, to jeszcze ich nie zabraknie
  
  8 lat
  - 4 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-07-08 21:00
  
  Co to dokladnie znaczy zbyt częste??
  
  8 lat
  - 2 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Co to dokladnie znaczy zbyt częste??
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-07-08 20:09

czysciochostwo jest dzisiejszym przeklenstwem

prysznic na pobudkę , prysznic po pracy , prysznic przed snem i w miedzy czasie tez prysznic , ludzie niszcza naturalna flore skory .nie wspomne ze nie maja naturalnego zapachu .
dla przypomnienia kosmetyki ,perfumy i inne maja wspolgac z naturalnym zapachem danego człowieka , a nie na odwrót

wdv
8 lat
- 20 5
Twoja opinia

Zmień treść

prysznic na pobudkę , prysznic po pracy , prysznic przed snem i w miedzy czasie tez prysznic , ludzie niszcza naturalna flore skory .nie wspomne ze nie maja naturalnego zapachu . dla przypomnienia kosmetyki ,perfumy i inne maja wspolgac z naturalnym zapachem danego człowieka , a nie na odwrót
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-07-08 20:18

moze w koncu cos na temat (1)

Dlaczego ludzie pisza o tym co sie dzieje zamiast opowiedziec jak bylo na wystawie ??

8 lat
- 9 1
Twoja opinia

Zmień treść

Dlaczego ludzie pisza o tym co sie dzieje zamiast opowiedziec jak bylo na wystawie ??
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-07-08 20:26
  
  Bo nikt nie był
  
  nie będzie i nawet nie wie co to spichlerz ani gdzie jest ;)
  
  8 lat
  - 5 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  nie będzie i nawet nie wie co to spichlerz ani gdzie jest ;)
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-07-08 20:25

babcia rozróżniała wodę do...

woda do MECI, woda do PICI, woda do MECI PICI...

czy jakoś tak..

szsczwany
8 lat
- 9 2
Twoja opinia

Zmień treść

woda do MECI, woda do PICI, woda do MECI PICI... czy jakoś tak..
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-07-08 20:30

ankieta rozwala nie mam lazienki myje sie w misce :D (1)

a
8 lat
- 6 1
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-07-08 21:41
  
  Serio
  
  Naprawdę są domy gdzie ludzie nie mają bieżącej wody/łazienki i myją się w misce oraz wypróżniają w wychodku. Inna rzecz, ze nie zagłosują w ankiecie ponieważ nie mają internetu .
  
  😊
  8 lat
  - 10 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Naprawdę są domy gdzie ludzie nie mają bieżącej wody/łazienki i myją się w misce oraz wypróżniają w wychodku. Inna rzecz, ze nie zagłosują w ankiecie ponieważ nie mają internetu .
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-07-08 20:51

swietna reklama - a SAUR zaciera ręce

8 lat
- 1 1
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-07-08 20:54

Wodę trzeba oszczędzać! (4)

Dorobiłem się w życiu dzięki oszczędzaniu na gazie,prądzie,żywności oraz wodzie.Jak?Otóż pierwsi we wannie kapią się dzieciaki,potem żona a na końcu Ja.Oczywiście w tej samej wodzie.Tak samo jest z używaniem toalety - pod koniec dnia spuszcza się wodę po wszystkich.

Henryk z Kaszub
8 lat
- 26 10
Twoja opinia

Zmień treść

Dorobiłem się w życiu dzięki oszczędzaniu na gazie,prądzie,żywności oraz wodzie.Jak?Otóż pierwsi we wannie kapią się dzieciaki,potem żona a na końcu Ja.Oczywiście w tej samej wodzie.Tak samo jest z używaniem toalety - pod koniec dnia spuszcza się wodę po wszystkich.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-07-08 21:02
  
  Obrzydliwe.
  
  8 lat
  - 11 7
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Obrzydliwe.
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-07-08 21:38
  
  Wylewasz nawóz? Marnotrawca...
  
  8 lat
  - 11 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Wylewasz nawóz? Marnotrawca...
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-07-09 06:26
  
  Wodę trzeba oszczędzać!
  
  Biedna ta twoja rodzina skoro tak się dorobiłeś Żal sciskaD>>>
  
  boro:)
  8 lat
  - 2 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Biedna ta twoja rodzina skoro tak się dorobiłeś Żal sciskaD>>>
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-07-10 16:24
  
  na koniec wszyscy myją zeby i robią herbatę
  
  mąciwoda
  8 lat
  - 1 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  na koniec wszyscy myją zeby i robią herbatę
  Regulamin dodawania opinii