Jeśli wyjeżdżasz za granicę w celach zarobkowych, koniecznie przeczytaj tę książkę. Albo lepiej nie, bo twoje plany emigracyjne mogą z wielkim hukiem lec w gruzach.
Debiutancka powieść
Tomasza Hildebrandta "Wyjechać, nie wrócić" reklamowana jest jako książka, która "zmieni sposób myślenia o emigracji". Nawet jeśli to stwierdzenie lekko naciągane, trudno nie przyznać, że od dawna żaden
przedstawiciel młodej generacji nie pisał o swoich rodakach w sposób tak bezkompromisowy, nie posługując się eufemizmami i literackimi ozdobnikami.
Dla Hildebrandta bowiem emigracja w polskim wydaniu to swoiste inferno, a jednocześnie papierek lakmusowy naszych narodowych przywar, które na obczyźnie stają się widoczne jak na dłoni. Tu
nie ma miejsca na sentymenty i opowiadanie anegdotek o zabawnych perypetiach Polaków, o ich ułańskiej fantazji, serdeczności i uczciwości. Ci, którzy przyjeżdżają na Wyspy Brytyjskie, mają tylko jeden cel:
zdobycie pieniędzy, o których we własnym kraju mogliby zaledwie pomarzyć.
Ale happy endu nie będzie. Od początku autor daje nam do zrozumienia, że nie zamierza się ze swoimi bohaterami cackać, dając im drugą szansę czy traktując z przymrużeniem oka.
Obraz grupy Polaków, których los rzucił w poszukiwaniu lepszego jutra do obcego, nieprzyjaznego kraju, to
skondensowana dawka głupoty, nienawiści i cwaniactwa. Wielu z bohaterów "Wyjechać, nie wrócić" okaże się przekupnymi, pozbawionymi ludzkich odruchów draniami, a ci, którzy próbują zachować twarz i resztki godności, w ostatecznym rozrachunku zostaną najbardziej pokrzywdzeni.
Hildebrandt nie tylko nie zna litości dla swoich bohaterów, ale też dla czytelnika. Nie oszczędza mu opisów
brutalnych bijatyk, gwałtu czy śmierci jednego z emigrantów pod kołami autobusu. Pełno tu podanej wprost fizjologii, ale chyba nie mogło być inaczej w świecie, gdzie dominują podstawowe,
zwierzęce instynkty. I choć stosowane przez autora chwyty, mające przekonać nas o beznadziei emigracyjnej egzystencji, są mało oryginalne, cel zostaje osiągnięty: obrazy z niektórych rozdziałów "Wyjechać, nie wrócić" na długo pozostają przed oczami. Polacy są jak szczury, które przetrwają w każdych warunkach, byle tylko wrócić do kraju z oszczędnościami pozwalającymi na kupno mieszkania czy samochodu i wspięcie się (choćby pozorne) na
kolejny szczebel drabiny społecznej.
"Wyjechać, nie wrócić" to przerażający, choć, jak zastrzega sam autor, który kilka lat spędził na emigracji,
prawdziwy obraz ludzi uparcie wierzących w to, że "los się musi odmienić". Można tę książkę czytać jako uniwersalną opowieść o Polakach, o ich wadach narodowych, które od wieków pozostają takie same; można potraktować ją jako
socjologiczny esej o bezlitosnym systemie, sprzyjającym tylko najsprytniejszym i najbardziej zdeterminowanym jednostkom. Ale to także przypowieść o
nieuniknionej porażce emigracji. W końcu ci, którzy wrócą, na zawsze zapamiętają poniżające realia towarzyszące procesowi "dorabiania się", a ci, którzy zostaną, nigdy nie będą tak naprawdę u siebie.
Książka ukazała się nakładem Wydawnictwa Polnord - Oskar.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy