• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Świetlik jak światełko wolności w PRL

Katarzyna Moritz
13 stycznia 2012 (artykuł sprzed 12 lat) 
Donald Tusk (pierwszy z prawej) nie był w Świetliku od początku. Zanim dołączył do alpistów-opozycjonistów, redagował Teczki Haftu Kaszubskiego i sprzedawał drożdżówki w tunelu przy dworcu PKP w Gdańsku. Donald Tusk (pierwszy z prawej) nie był w Świetliku od początku. Zanim dołączył do alpistów-opozycjonistów, redagował Teczki Haftu Kaszubskiego i sprzedawał drożdżówki w tunelu przy dworcu PKP w Gdańsku.

O spółdzielni Usług Wysokościowych Świetlik, która stała się kuźnią przyszłej elity politycznej Polski, powstał już film, kilka publikacji i praca dyplomowa. Teraz powstała książka, będąca zbiorem reportaży literackich i wspomnień członków spółdzielni, pt. "Świetlik. Życie zawieszone na linie".



Jej autorkami są Iwona DemskaAnna Oller. - Ponad 10 lat temu przygotowywałam się do wywiadu z ówczesnym marszałkiem Sejmu, Maciejem Płażyńskim. Szukając klucza do tej rozmowy, skorzystałam z rady mojej przyjaciółki, Ani Oller. Poradziła mi, abym skontaktowała się z jej dobrym znajomym, Mietkiem Wróblem. Wróbel coś wspomniał o wspólnej pracy z Płażyńskim w "jakiejś" spółdzielni. Trop okazał się właściwy - wspomina początki pracy nad książką Iwona Demska, dziennikarka Radia Plus.

Temat spółdzielni Świetlik okazał się na tyle intrygujący i ciekawy, że autorki postanowiły stworzyć "portret pamięciowy" tego przedsięwzięcia, które w latach 80. tworzyła grupa ludzi, idąca pod prąd peerelowskiej rzeczywistości. Autorki przestawiają spółdzielnie za pomocą reportaży literackich i refleksji osób, które splotły swój los z historią spółdzielni.

Czy sposób, w jaki spędziła(e)ś młodość, wpłynął na twoje życie?

- Nie ma jak dotąd drugiej takiej kuźni kadr, z której wywodziliby się przyszli liderzy partyjni, ministrowie rządu, prezes państwowej telewizji, marszałek Sejmu i premier. Trudno dziś wyobrazić sobie, żeby kominy i fabryczne hale malowali obok siebie prawnik i muzyk, inżynier i pisarz. Trafnie ujął to Cezary Łazarewicz, kiedy pisał w tygodniku "Polityka": "Spółdzielnia pracy Świetlik, podobnie jak uniwersytet Harvarda, kształciła przyszłe elity kraju. Z tą różnicą, że w Ameryce odbywało się to w aulach uniwersyteckich, a w Polsce na kominach" - podkreśla Demska.

Publikacja opisuje barwne środowisko, które w bardzo trudnych czasach komunistycznej beznadziei potrafiło: po pierwsze - doskonale zarabiać dzięki malowaniu kominów i czyszczeniu obiektów wysokościowych, po drugie - dokuczać komunistycznemu systemowi, po trzecie - działać charytatywnie, po czwarte - świetnie się integrować.

W książce nie zabraknie też kontrowersji czy dawnych konfliktów, jak starcie między dwoma przyjaciółmi i założycielami spółdzielni - Maciejem Płażyńskim i Romanem Rojkiem, które położyło się głębokim cieniem na ich dalszej relacji.

- Zagadką okazała się sprawa nadzoru służby bezpieczeństwa nad działaniami spółdzielców. Okazuje się, że dziś już niemożliwe jest wskazanie esbeckiej wtyki, to, kto nim był, pozostanie jedynie w sferze domysłów i podejrzeń. Nawet w IPN-ie nie ma "teczki" "Świetlika", choć trudno uwierzyć, by taka nigdy nie istniała, zważywszy na zaangażowanie większości spółdzielców w opozycyjną działalność. Komu i dlaczego zależało, by usunąć materiały operacyjne związane ze spółdzielnią Świetlik? - pyta autorka.

Premierowa promocja książki odbędzie się 10 lutego o godz. 18 w Nadbałtyckim Centrum Kultury.

Spółdzielnia Pracy Świetlik - powstała z inicjatywy studentów i absolwentów Uniwersytetu Gdańskiego. Założycielami byli m.in. Maciej Płażyński (prezes), Roman Rojek, Jolanta Rojek, Jerzy Hall, Marek H. Kotlarz. Spółdzielnia zajmowała się pracami remontowo-budowlanymi, zwłaszcza na wysokości, z zastosowaniem technik alpinistycznych.

W spółdzielni powstało szczególne środowisko polityczno-opozycyjne, wspierające finansowo działalność niezależnych grup politycznych, inicjatyw niezależnych i charytatywnych. Pracownicy spółdzielni aktywnie uczestniczyli w działalności opozycyjnej, wielu z nich wielokrotnie zatrzymywano i więziono. W V i VIII 1988 pracownicy współorganizowali i aktywnie wspierali strajki w stoczniowców.

W spółdzielni pracowało wielu znanych działaczy opozycyjnych, publicystów i polityków, w tym m.in.: Maciej Płażyński, Donald Tusk, Jerzy Borowczak czy Wiesław Walendziak.

Na podstawie: Marek H. Kotlarz, Encyklopedia Solidarności

Miejsca

  • NCK Gdańsk, Korzenna 33/35

Opinie (124) ponad 20 zablokowanych

  • co nam ten kraj funduje

    • 0 0

  • Wszyscy na jednym talerzu i pod kontrolą. (1)

    Do tego jeszcze osoba sponsora, który umożliwił powstanie tej firmy.
    Oto cała tajemnica bez dęcia balonu i patosu.

    • 10 2

    • ostrzy jak brzytwa Oleksego:-)

      • 2 0

  • następne wspomnienia (5)

    cierpietników i cwaniaczków..., spod znaku ssssssssss!
    Niech wracają do wyuczonych zawodów i żyją z pensji nauczycielskich lub
    innych. a nie udają jak się męczyła cała grupa cwaniaków/solidaruchowych kolesiów w dawnych czasach!!!
    Taki wybrali sposób na życie to niech nie robią z siebie cierpiętników i oczekuja na same profity. Już dość nabrali sobie i najbliższym w białych rękawiczkach.
    Może niech następne pokolenie pójdzie ich śladem i rozliczy solidaruchów za współwinę i odpowiedzialność za to co jest. Napewno doczekaja się rozliczenia razem z tymi ipeenowskimi specjalistami z bożej łaski od historii !!!

    • 8 8

    • historyk idż do znachora (2)

      bo żaden lekarz już tobie nie pomoże

      • 2 4

      • felczer, masz tam pod ręką pavulon? (1)

        • 2 3

        • Potrzebujesz ? Bardzo proszę.

          • 2 1

    • zwykły zawistnik a nie historyk - wyrazy współczucia :)))

      • 2 2

    • w SB nie było historyków, skąd się wziąłeś?

      • 1 0

  • To miło, że malowanie kominów, podobnie jak Uniwersytet Harvarda, kształci elity kraju. Byt określa świadomość.

    • 3 2

  • rzad pod sad

    za apteki za afganistan

    • 11 1

  • ...otórz doskonale wiadomo...

    ...kto był wtyką służb w Świetliku, człowiek ten sam sie przyznał do wieloletniej współpracy agenturalnej, poczym ruszył dalej swoją drogą...a premierunio zapomniał jak marzł pod dworcem z tymi drożdżówkami, szkoda, prawdziwe życie jast bardzo daleko od kancelarii premiera...

    • 9 2

  • ...oczywiscie otóż...;)

    ...

    • 5 0

  • "Nigdy z królami nie będziem w aljansach, Nigdy przed mocą nie ugniemy szyi, Bo u Chrystusa my na ordynansach - Słudzy Maryi." (1)

    • 3 1

    • "Więc choć się spęka świat, i zadrży słońce,
      Chociaż się chmury i morza nasrożą -
      Choćby na smokach wojska latające,
      Nas nie zatrwożą!!"

      • 1 1

  • ... samozwanczy bohaterowie, w rzeczywistości ludzie opluwani przez naród

    za swoje działania... cóz zrobił tusk , walendziak, borowczyk dla Polski dla jej narodu, no cóż słucham szanowne pisarki???? najwiekszy burdel, bezprawie i igrzyska politycznej hołoty za nasze podatki nastały od 1989 roku!!!!!

    • 17 2

  • and

    i niebawem na kominach będzie wielka tablica , że ten komin w znoju i trudzie dla narodu polskiego malował sam osobiście nasz najukochańszy wódz donald , normalnie waga lekka korei północnej i wypisz wymaluj lata 60 i 70
    Oprócz śp Płażyńskiego niech mi ktos pokaże uczciwego wywodzącego się z tej bandy?

    • 12 1

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Pobożni i cnotliwi. Dawni gdańszczanie w zwierciadle sztuki (1 opinia)

(1 opinia)
20 zł
spotkanie, wystawa, warsztaty

Kultura ludowa Pomorza Gdańskiego

wystawa

Wystawa "Kajko, Kokosz i inni"

wystawa

Sprawdź się

Sprawdź się

Który gdyński teatr wystawia spektakle na Scenie Letniej w Gdyni Orłowie?

 

Najczęściej czytane