• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Świetlik jak światełko wolności w PRL

Katarzyna Moritz
13 stycznia 2012 (artykuł sprzed 12 lat) 
Donald Tusk (pierwszy z prawej) nie był w Świetliku od początku. Zanim dołączył do alpistów-opozycjonistów, redagował Teczki Haftu Kaszubskiego i sprzedawał drożdżówki w tunelu przy dworcu PKP w Gdańsku. Donald Tusk (pierwszy z prawej) nie był w Świetliku od początku. Zanim dołączył do alpistów-opozycjonistów, redagował Teczki Haftu Kaszubskiego i sprzedawał drożdżówki w tunelu przy dworcu PKP w Gdańsku.

O spółdzielni Usług Wysokościowych Świetlik, która stała się kuźnią przyszłej elity politycznej Polski, powstał już film, kilka publikacji i praca dyplomowa. Teraz powstała książka, będąca zbiorem reportaży literackich i wspomnień członków spółdzielni, pt. "Świetlik. Życie zawieszone na linie".



Jej autorkami są Iwona DemskaAnna Oller. - Ponad 10 lat temu przygotowywałam się do wywiadu z ówczesnym marszałkiem Sejmu, Maciejem Płażyńskim. Szukając klucza do tej rozmowy, skorzystałam z rady mojej przyjaciółki, Ani Oller. Poradziła mi, abym skontaktowała się z jej dobrym znajomym, Mietkiem Wróblem. Wróbel coś wspomniał o wspólnej pracy z Płażyńskim w "jakiejś" spółdzielni. Trop okazał się właściwy - wspomina początki pracy nad książką Iwona Demska, dziennikarka Radia Plus.

Temat spółdzielni Świetlik okazał się na tyle intrygujący i ciekawy, że autorki postanowiły stworzyć "portret pamięciowy" tego przedsięwzięcia, które w latach 80. tworzyła grupa ludzi, idąca pod prąd peerelowskiej rzeczywistości. Autorki przestawiają spółdzielnie za pomocą reportaży literackich i refleksji osób, które splotły swój los z historią spółdzielni.

Czy sposób, w jaki spędziła(e)ś młodość, wpłynął na twoje życie?

- Nie ma jak dotąd drugiej takiej kuźni kadr, z której wywodziliby się przyszli liderzy partyjni, ministrowie rządu, prezes państwowej telewizji, marszałek Sejmu i premier. Trudno dziś wyobrazić sobie, żeby kominy i fabryczne hale malowali obok siebie prawnik i muzyk, inżynier i pisarz. Trafnie ujął to Cezary Łazarewicz, kiedy pisał w tygodniku "Polityka": "Spółdzielnia pracy Świetlik, podobnie jak uniwersytet Harvarda, kształciła przyszłe elity kraju. Z tą różnicą, że w Ameryce odbywało się to w aulach uniwersyteckich, a w Polsce na kominach" - podkreśla Demska.

Publikacja opisuje barwne środowisko, które w bardzo trudnych czasach komunistycznej beznadziei potrafiło: po pierwsze - doskonale zarabiać dzięki malowaniu kominów i czyszczeniu obiektów wysokościowych, po drugie - dokuczać komunistycznemu systemowi, po trzecie - działać charytatywnie, po czwarte - świetnie się integrować.

W książce nie zabraknie też kontrowersji czy dawnych konfliktów, jak starcie między dwoma przyjaciółmi i założycielami spółdzielni - Maciejem Płażyńskim i Romanem Rojkiem, które położyło się głębokim cieniem na ich dalszej relacji.

- Zagadką okazała się sprawa nadzoru służby bezpieczeństwa nad działaniami spółdzielców. Okazuje się, że dziś już niemożliwe jest wskazanie esbeckiej wtyki, to, kto nim był, pozostanie jedynie w sferze domysłów i podejrzeń. Nawet w IPN-ie nie ma "teczki" "Świetlika", choć trudno uwierzyć, by taka nigdy nie istniała, zważywszy na zaangażowanie większości spółdzielców w opozycyjną działalność. Komu i dlaczego zależało, by usunąć materiały operacyjne związane ze spółdzielnią Świetlik? - pyta autorka.

Premierowa promocja książki odbędzie się 10 lutego o godz. 18 w Nadbałtyckim Centrum Kultury.

Spółdzielnia Pracy Świetlik - powstała z inicjatywy studentów i absolwentów Uniwersytetu Gdańskiego. Założycielami byli m.in. Maciej Płażyński (prezes), Roman Rojek, Jolanta Rojek, Jerzy Hall, Marek H. Kotlarz. Spółdzielnia zajmowała się pracami remontowo-budowlanymi, zwłaszcza na wysokości, z zastosowaniem technik alpinistycznych.

W spółdzielni powstało szczególne środowisko polityczno-opozycyjne, wspierające finansowo działalność niezależnych grup politycznych, inicjatyw niezależnych i charytatywnych. Pracownicy spółdzielni aktywnie uczestniczyli w działalności opozycyjnej, wielu z nich wielokrotnie zatrzymywano i więziono. W V i VIII 1988 pracownicy współorganizowali i aktywnie wspierali strajki w stoczniowców.

W spółdzielni pracowało wielu znanych działaczy opozycyjnych, publicystów i polityków, w tym m.in.: Maciej Płażyński, Donald Tusk, Jerzy Borowczak czy Wiesław Walendziak.

Na podstawie: Marek H. Kotlarz, Encyklopedia Solidarności

Miejsca

  • NCK Gdańsk, Korzenna 33/35

Opinie (124) ponad 20 zablokowanych

  • Jakie elity? (3)

    Niedługo z publicznego s****za zrobią gniazdo opozycji.

    • 21 3

    • w sraczu na skrzyzowaniu miszewskiego i grunwaldzkiej (1)

      wiekszosc sie zalatwiala.

      • 7 1

      • to były czasy, podziemny kibel był hehe

        • 2 0

    • .. pewnie dlatego sraczy w Gdańsku jak na lekarstwo

      xxx

      • 9 0

  • Wszyscy zostaną rozliczeni na sadzie ostatecznym! (7)

    • 11 4

    • Nastepny oszolom...:)

      • 3 6

    • a autorzy stanu wojennego? (1)

      • 7 1

      • wszyscy to wszyscy, ja też

        • 1 0

    • to po co te naziemne sady? (1)

      • 4 0

      • po to żeby odpokutować winy już tutaj na ziemi, co ma znaczenie ogromne odnośnie sądu ostatecznego

        • 1 1

    • Tu i teraz!! (1)

      • 5 1

      • tu i teraz nie wszyscy, na sadzie ostatecznym wszyscy, ja też

        • 1 1

  • Czy odnalazło się już zdjęcie Donalda Tuska - z kampanii prezydenckiej w 2005 roku - na kominie? (3)

    Czy ujrzę jeszcze kiedyś mojego Premiera jak w pocie czoła buduje nowy ustrój?

    • 13 2

    • (2)

      Niestety nie,fotografia zostala zniszczona :)

      • 3 1

      • pan...? (1)

        prosze podac imie

        • 0 0

        • czy ten pan i pani?

          sa przez tuska oklamani?

          • 4 2

  • Polska będzie w końcu wolna i sprawiedliwa (6)

    Jak takie kreatury jak Premier Donald wrócą do malowania kominów

    • 19 8

    • do drozdzowek (2)

      • 10 1

      • pryty chlać! (1)

        • 6 1

        • pryty nie sa najgorsze

          gorszy jest nalog wladzy

          • 8 0

    • Jak dokonamy intronizacji Chrystusa Króla Polski.

      • 0 0

    • Donald Tusk nie malował kominów, nie pracował na wysokości. (1)

      Jest wielu świadków, którzy o tym mówią - choćby Wiesław Kamiński mówił o tym wiele razy publicznie i premier Tusk nie zaprzeczył temu.

      • 0 0

      • Filipie

        Wiesiek mówił nieprawdę.
        I choć Donaldowi przestałem ufać ca w roku 1991 a resztki jakiejkolwiek sympatii stracił u mnie w czasie kampanii prezydenckiej w roku 2005 i choć osobiście uważam go za wroga tak mego jak i mego kraju itd, to jednoznacznie potwierdzam, malował kominy i pracował na wysokościach.

        • 0 0

  • (2)

    "Zagadką okazała się sprawa nadzoru służby bezpieczeństwa nad działaniami spółdzielców. Okazuje się, że dziś już niemożliwe jest wskazanie esbeckiej wtyki, to, kto nim był, pozostanie jedynie w sferze domysłów i podejrzeń. Nawet w IPN-e nie ma "teczki" "Świetlika", choć trudno uwierzyć, by taka nigdy nie istniała, zważywszy zaangażowanie większości spółdzielców w opozycyjną działalność. Komu i dlaczego zależało, by usunąć materiały operacyjne związane ze spółdzielnią Świetlik? - pyta autorka."

    Spytajcie kapitana Graczyka, to on był wtedy płatnikiem SB w Gdańsku!

    • 19 0

    • .. po co pisać, gdy wszyscy wiedzą kto!!! (1)

      xxx

      • 5 0

      • Jezu, nie mów?!! On?

        • 3 1

  • precz z komuna!

    sad pod sad za wyrok w/s stanuwojennego

    • 8 5

  • kraj bez szans - kraj bez przyszlosci bo nie rozliczyl swych zbrodni (1)

    nie ma sensu pracowac i uczyc sie

    przynajmniej w tym panstwie "prawa"

    sąd pod sąd. za wyrok w sprawie stanu wojennego. Mozemy zabijac mozemy porywac ludzi i mozemy ludzi inwigilowac i jest to tylko sadzone jak wykroczenie. 2 lata jak dla brata.

    • 9 4

    • za jazde po pijaku ma sie tyle

      • 5 0

  • Stara mądrość ludowa mówi: (3)

    "kto drożdżówki za młodu sprzedaje ten się do polityki nie nadaje!" Inna mądrośC ludowa mówi że: "kto "teczki Haftu Kaszubskiego" redaguje ten do polityki nie pasuje!"

    • 18 3

    • dobra madrosc ludowa

      pozyteczna zdrowa

      • 10 0

    • (1)

      Kto się pod kiecką mamy zabawia, ten najlepiej kraj nasz zbawia

      • 3 5

      • walnij baranka

        pacanie

        • 7 0

  • "durnie" - powiedzial sekretarz Kania z sądzie III RP (1)

    i czy nie mial racji?

    Patrzac na tych co w sadach oczekuja sprawiedliwosci?

    • 16 0

    • wszyscy jestesmy durniami akceptujac taki stan rzeczy

      i bedziemy nimi dopoki nie zaczniemy myslec niezaleznie ..

      • 7 1

  • Śp. Pan Maciej Płażyński, twórca "Świetlika", "przyjaciel Donalda z komina", Trzeci Tenor PO, na koniec "zginął" pod (7)

    Smoleńskiem razem ze śp. Arkadiuszem Rybickim, też kolegą ze "Świetlika"

    • 14 1

    • tak to sie zalatwilo kolegow (2)

      odmawiajac uporczywie samolotu.

      • 11 2

      • Zabrali ze sobą do grobu tajemnice "Świetlika" (1)

        • 10 2

        • i teraz można pisać o "kuźni" i "światełku wolności"

          • 5 2

    • a sprawca tego mordu żyje (3)

      • 9 2

      • sprawcy

        • 1 4

      • masz jakieś dowody czy to tylko oszczerstwa i wymysły (1)

        • 1 8

        • Przez dwa lata za zgodą Tuska Rosjanie skrupulatnie niszczyli dowody i w tej sytuacji bazujemy głównie na poszlakach, które dowodem także są. Kto słuchał czy czytał wypowiedzi lotników i związanych z lotnictwem ekspertów, których jest bardzo dużo, ten nie ma wątpliwości że komisja Millera (pośrednio podejrzanego o współudział co najmniej w zaniedbaniach Tuska) nie odpowiedziała na żadne istotne pytanie, co do tej katastrofy doprowadziło.

          • 5 1

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Pobożni i cnotliwi. Dawni gdańszczanie w zwierciadle sztuki (1 opinia)

(1 opinia)
20 zł
spotkanie, wystawa, warsztaty

Kultura ludowa Pomorza Gdańskiego

wystawa

Wystawa "Kajko, Kokosz i inni"

wystawa

Sprawdź się

Sprawdź się

Na budynku Centrali Grupy ERGO Hestia umieszczono rzeźbę lecących ptaków. Jej autorem jest wybitny współczesny polski rzeźbiarz, wykładowca akademicki. Kto?

 

Najczęściej czytane