• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Sopocianki uwiecznione na feministycznych malunkach Marty Frej

Magda Mielke
2 sierpnia 2021 (artykuł sprzed 2 lat) 
Wizerunki Jadwigi Titz-Kosko, Józefy Wnukowej, Marii Moczydłowskiej i Marianny Zielonki (Selonke) pojawiły się na jednej ze ścian Hali 100-lecia Sopotu. Wizerunki Jadwigi Titz-Kosko, Józefy Wnukowej, Marii Moczydłowskiej i Marianny Zielonki (Selonke) pojawiły się na jednej ze ścian Hali 100-lecia Sopotu.

Nie piłkarki, siatkarki czy szczypiornistki, lecz lekarkę Jadwigę Titz-Kosko, artystkę Józefę Wnukową, feministkę Marię Moczydłowską i listonoszkę Mariannę Zielonkę (Selonke) można od dziś zobaczyć na jednej ze ścian Hali 100-lecia Sopotu. Malunek na murze od strony ulicy WinieckiegoMapka, wraz z wolontariuszkami - mieszkankami Sopotu, stworzyła wielokrotnie nagradzana artystka, Marta Frej.



Trójmiejski street art w pigułce - najważniejsi twórcy i ich dzieła



Czy podobają ci się takie murale?

Herstoryczny projekt Marty Frej



W pamięci mieszkańców Sopotu zapisało się wiele kobiet, które w trakcie jego 120-letniej historii zasłużyły się dla miasta. Od dziś, na jednej ze ścian Hali 100-lecia Sopotu, widnieje malunek przedstawiający znaczki pocztowe z wizerunkami czterech z nich. Wszystko po to, aby ich życiorysy nie zostały zapomniane i stawały się inspiracją dla młodego pokolenia.

- Mural jest herstoryczny, a przy tym lokalnie zakorzeniony. Od czasu 100-lecia uzyskania praw wyborczych przez kobiety, cały czas bezustannie zajmuję się herstorią i coraz bardziej dostrzegam sens i wagę takich działań - z dwóch podstawowych powodów. Po pierwsze, kiedy poczytamy trochę o naszych wielkich prababkach, praprababkch, o ich działaniach, o ich postulatach, o ich zaangażowaniu, okazuje się, że często walczyły one o to samo, o co my w tej chwili walczymy. Naprawdę niewiele pod pewnymi względami się zmieniło i myślę, że ta świadomość jest dla nas ważna. Nasze prawa - chociażby reprodukcyjne czy sytuacja zawodowa - to jest wciąż pole walki i nie możemy sobie tego odpuścić. Po drugie, wizerunki czterech sopocianek wybranych przez mieszkanki i mieszkańców Sopotu są dla mnie wyjątkowe pod tym względem, że w przestrzeni publicznej jakiegokolwiek miasta w Polsce, jeśli myślimy o jakichś dużych obrazach, obrazkach, zdjęciach, widzimy głównie młode kobiety, które służą sprzedaży czegoś. W tym przypadku są to kobiety w różnym wieku, zajmujące się różnymi zawodami i są tutaj pokazane z uwagi na to, co zrobiły, a nie z uwagi na to, jak wyglądają - mówi Marta Frej.
  • Malowanie przez Martę Frej i uczestników warsztatów muralu "Sopocianki" na ścianie Hali 100-lecia Sopotu
  • Malowanie przez Martę Frej i uczestników warsztatów muralu "Sopocianki" na ścianie Hali 100-lecia Sopotu
  • Malowanie przez Martę Frej i uczestników warsztatów muralu "Sopocianki" na ścianie Hali 100-lecia Sopotu
  • Malowanie przez Martę Frej i uczestników warsztatów muralu "Sopocianki" na ścianie Hali 100-lecia Sopotu
  • Malowanie przez Martę Frej i uczestników warsztatów muralu "Sopocianki" na ścianie Hali 100-lecia Sopotu
  • Malowanie przez Martę Frej i uczestników warsztatów muralu "Sopocianki" na ścianie Hali 100-lecia Sopotu
  • Malowanie przez Martę Frej i uczestników warsztatów muralu "Sopocianki" na ścianie Hali 100-lecia Sopotu
  • Malowanie przez Martę Frej i uczestników warsztatów muralu "Sopocianki" na ścianie Hali 100-lecia Sopotu
  • Malowanie przez Martę Frej i uczestników warsztatów muralu "Sopocianki" na ścianie Hali 100-lecia Sopotu
  • Malowanie przez Martę Frej i uczestników warsztatów muralu "Sopocianki" na ścianie Hali 100-lecia Sopotu
  • Malowanie przez Martę Frej i uczestników warsztatów muralu "Sopocianki" na ścianie Hali 100-lecia Sopotu
Szumnie zapowiadany jako mural malunek to tak naprawdę kilka mniejszych obrazków - znaczków pocztowych, które nie tyle zapełniają, co ozdabiają ścianę hali sportowej. Bohaterki ukazane zostały zarówno w kompozycjach portretowych, jak i w pełnej okazałości, podczas wykonywania zawodowych czy życiowych czynności. Praca utrzymana jest w ciepłych barwach - odcieniach żółci i pomarańczy, współgrających z elewacją budynku.

Mieszkańcy wybrali bohaterki muralu



Malunek powstał z inicjatywy Goyki 3 Art Inkubatora. Sopocka instytucja kultury, nadal czekająca na wprowadzenie się do stałej siedziby, z powodzeniem organizuje różne działania w przestrzeni miejskiej, m.in. warsztaty, czytania performatywne oraz rezydencje artystyczne. W takie inicjatywy wpisuje się stworzony w ciągu ostatnich dwóch dni malunek na murze.

Czytaj także: Małe galerie sztuki, czyli sklepy z rękodziełem

Zasłużone dla miasta sopocianki, które w ciągu 120 lat istnienia Sopotu znacząco zapisały się w jego historii mogli wskazywać mieszkańcy. Następnie, spośród kilku kandydatek, internauci głosujący w ankiecie online wybrali cztery. Najbardziej popularnymi wśród głosujących postaciami okazały się: listonoszka Marianna Zielonke (Selonke), feministka i jedna z pierwszych posłanek na Sejm Ustawodawczy Maria Moczydłowska, lekarka i działaczka społeczna Jadwiga Titz-Kosko oraz malarka Józefa Wnukowa.

Ostatnie prace nad "Sopociankami" wykonano 30 i 31 lipca.

"Sopocianki": cztery bogate życiorysy



Każda z kobiet, których wizerunki widnieją na ścianie Hali 100-lecia ukazana została przez pryzmat swoich dokonań i wykonywanego zawodu, co ma stanowić kontrę do najczęstszego sposobu przedstawiania kobiet w przestrzeni publicznej - ładnych, młodych ciał pokazywanych w celach marketingowych. Na malunku widzimy więc Jadwigę Titz-Kosko, wybitną lekarkę i oddaną działaczkę społeczną. Po wojnie zamieszkała ona w Sopocie i zorganizowała w Gdańsku-Wrzeszczu pierwszy powojenny Ośrodek Zdrowia, a następnie także Sanatorium Rehabilitacyjne dla Dzieci w Cetniewie, Szpital Reumatologiczny w Sopocie i sieć poradni. Jest też autorką pierwszego w powojennej Polsce podręcznika akademickiego "Podstawy reumatologii".

Drugą bohaterką jest Marianna Zielonka (Selonke), która od ok. 1823 roku była zatrudniona na poczcie jako posłaniec pocztowy na trasie Sopot-Gdańsk (przez Oliwę-Polanki, Strzyżę-Wrzeszcz, aż do Gdańska Głównego). Żartobliwie nazywano ją "sopockim ekspresem pocztowym". Cieszyła się dużym zaufaniem i często załatwiała drobne sprawunki dla kuracjuszy. Zginęła podczas napadu rabunkowego.

Na malunku widnieje także wizerunek Józefy Wnukowej. Malarka, tkaczka i uczestniczka Powstania Warszawskiego przyjechała do Sopotu po wojnie i przez lata pracowała jako wykładowczyni Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku (obecne ASP). Była jedną z tych osób, które pomagały odbudowywać gdańską starówkę. Jej prace można znaleźć w wielu kolekcjach muzealnych i prywatnych.

Ostatnią namalowaną postacią jest Maria Moczydłowska. To jedna z pierwszych ośmiu posłanek na Sejm Ustawodawczy, która dała się poznać jako działaczka społeczna, zaangażowana feministka i nauczycielka.

  • Marta Frej
  • Uczestnicy warsztatów i współtwórcy "Sopocianek" wraz z autorką całego zamieszania - Martą Frej, dyrektorkami Goyki 3 Art Inkubator, Joanną Cichocką- Gula i Agnieszką Rek-Gornowicz oraz prezydentem Sopotu, Jackiem Karnowski i dyrektorem Szkoły Podstawowej nr 7 w Sopocie, Markiem Skowrońskim, która użyczył ściany Hali 100-lecia Sopotu na ten cel.

Mural efektem warsztatów



Do realizacji projektu Art Inkubator zaprosił malarkę i ilustratorkę Martę Frej. Zanim powstał mural, artystka przeprowadziła warsztaty. W trakcie czterech spotkań uczestniczki pracowały koncepcyjnie - wybierały treści, poszukiwały najlepszego sposobu przedstawienia postaci: atrybutów, odniesień kulturowych, dodatkowych warstw znaczeniowych, a także pracowały praktycznie.

- Warsztaty polegały na wycinaniu szablonów. Postanowiłam, że ten mural będzie malowany przy użyciu tej metody, bo jest ona w miarę prosta i każdy - niezależnie od tego, czy ma doświadczenie malarskie czy nie, może taki mural wspólnie zrobić. Najpierw wycinałyśmy szablony - bo ekipa była żeńska - a teraz je odbijamy na ścianie. Niektóre uczestniczki warsztatów mają wykształcenie artystyczne lub są w trakcie takich studiów, ale są też osoby, które wcześniej nie malowały, nie miały nic wspólnego ze sztuką. Wszystkie równie świetnie pracują i chyba wszystkie równie dobrze się przy tym bawią - mówiła Marta Frej w trakcie wykonywania ostatnich prac nad malowidłem.
To nie pierwsza realizacja muralu w dorobku Frej. Wielkoformatowe prace, które wyszły spod jej ręki można oglądać głównie w Warszawie. To pierwsza tego typu trójmiejska realizacja. Artystka w swojej twórczości od samego początku angażuje się w walkę o obronę praw kobiet w Polsce.

Quiz Murale Trójmiasta Średni wynik 44%

Murale Trójmiasta

Rozpocznij quiz

Miejsca

Opinie (197) ponad 10 zablokowanych

  • (1)

    fajno się bawią za nasze pieniążki , a w podnoszeniu ciężarów przegrały jednak z męską ciezarowczynią z Nowej Zelandii

    • 7 7

    • te same trzy feministki?

      • 1 1

  • (4)

    Za "herstorię" to powinna dostać zakaz działalności w przestrzeni publicznej. Co za zideologizowane kaleczenie języka, no ale lewica już tak ma.

    • 28 15

    • Hatakumba...kto to powiedział ?

      • 1 0

    • Kobieta może być górnikiem, pilotem, mechanikiem kimkolwiek itp nie mam z tym żadnego problemu. (1)

      Dziwnym trafem większość zagorzałych feministek to socjolożki, psycholożki, artystki, animatorki etc, które nie mają specjalnie pomysłu na siebie i swoją karierę.

      Łatwa opcja, marudzenie o tym, że kobiety są dyskryminowane (w tym kraju wszyscy są) podczas gdy samemu zyje się na dotacjach i samoadoracji swojego towarzystwa.

      Stąd się biorą rozmaite hetstorie, parytety i inne dziwne pomysły.

      Gender studies - pitolenie dla pitolenia jest chyba jeszcze mniej przydatne niż europeistyka lub filozofia.

      • 11 8

      • Szczerze? g*wno prawda.

        Studiowałem na ETI, widziałem jak traktowali tam kobiety. Współczuję i nie dziwię się, że unikają technicznych kierunków, albo szybko z nich rezygnują.

        Co do "walczących" - wiadomo że to zawsze będą ludzie którzy mają za dużo czasu, jak socjolożki feministek albo gimnazjaliści konfederacji :)

        • 3 5

    • Amen i awomen.

      • 4 4

  • To jest brzydkie. (1)

    Nie podoba mi się

    • 32 14

    • Kto płaci za te brzydkie bohomazy!?

      • 6 4

  • Dobrze

    Fajnie jest listonoszka brakuje mi jednakże młodej pomocy kuchennej która odchodząc na emeryturę stanowisko kierownicze.. pracuje dalej na pół etatu dostając na koniec śmieszne pieniądze ...

    • 1 4

  • Ale twarzowce. I niebieskie włosy... 100% "welcome refuges"!

    • 14 7

  • feminizm

    cytując "...szereg ruchów społecznych i politycznych oraz ideologii, które łączy wspólny cel, czyli zdefiniowanie, uzyskanie i utrzymywanie równości płci pod względem politycznym, ekonomicznym, osobistym i społecznym. Feminizm przyjmuje stanowisko, że w społeczeństwach w sposób uprzywilejowany traktuje się męski punkt widzenia, a kobiety są w nich traktowane niesprawiedliwie..." ok, tylko po co to promować na siłę ? Nie oszukujmy się i powiedzmy sobie wprost, że kobiety do niektórych zawodów po prostu się nie nadają (z pewnymi wyjątkami) i nic tego nie zmieni, a propagowanie wszelkiej równości wszędzie to skrajny d***m. Już widzę kobietę biegającą z kałachem po poligonie z 20-30 kg osprzętem, albo w prewencji policji lub w kopalni na dołku, albo jako kierowcę tir-a (jeżdżą owszem, ale jak złapią flaka to nie są w stanie koła zmienić, bo nie mają siły śrub odkręcić lub wyciągnąć koła z pod naczepy...)...tak wiem w postępowej europie, która z roku na rok słabnie i pod wpływem baranów w parlamencie EU do tego dążą...nawet u nas takie akcje już od pewnego czasu się dzieją - a potem widać na nagraniach scenki jak 3 policjantki szarpią się z naćpanym sebixem, albo policjantka w Szwecji klęka przed stadem imigrantów...

    • 6 10

  • A co ..... (3)

    do walorów ,,artystycznych,, to istnieje spora szansa że będzie to skutecznie odstraszać ludzi chcących zwyczajnie się tam odlać także zawsze jakiś ,,plus.. xd

    • 36 13

    • prostacki ten twój tekst ,na poziomie rynsztoka (2)

      • 6 15

      • Rynsztok to własnie ty i tobie podobne prezentujecie cały czas w przekazie

        • 4 7

      • tam sie nadaje taka "sztuka"

        na zamówienie ideolo

        • 9 3

  • Mim (1)

    Feministki, LGBT.... co jeszcze ? to już nawet nie bawi. To męczy i szpeci :( Wielka "sztuka" z przekazem :(

    • 51 20

    • Feministki tyle mowią o równouprawnieniu o kobietach pilotach, górnikach itp.

      A nie widziałem żadnej feministki, która wykonywałaby jakikolwiek ambitny zawód. Same socjolożki, coache i "artystki".

      Widziałem za to kobiece kobiety będące mechanikami, pilotami, inżynierami etc.

      • 17 5

  • Brakuje Nadieżdy Krupskiej

    lol

    • 10 4

  • Ciekawe czy ideologicznie i lewicowo zrobiła to dla idei za darmo, czy też miasto Sopot, któremu ciągle zabiera się pieniądze z budżetu wysupłało trochę feministycznego grosza?

    • 14 4

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Pobożni i cnotliwi. Dawni gdańszczanie w zwierciadle sztuki (1 opinia)

(1 opinia)
20 zł
spotkanie, wystawa, warsztaty

Kultura ludowa Pomorza Gdańskiego

wystawa

Wystawa "Kajko, Kokosz i inni"

wystawa

Sprawdź się

Sprawdź się

Jedynym trójmiejskim artystą, który pracę zawodową w teatrze łączy z karierą poety i frontmana trójmiejskiego zespołu rockowego jest...?

 

Najczęściej czytane