Mieliśmy w Trójmieście bardzo udane lato muzyczne. Wśród bogatej oferty, jakie przygotowali dla nas trójmiejscy muzycy, znalazły się dobrze znane festiwale i cykle koncertowe, występy pod dachem i pod chmurką, symfoniczne i kameralne, muzyka "lżejsza" i nieco trudniejsza. Większość z imprez odbywała się przy pełnej widowni, a wydarzenia plenerowe, jak projekcja opery na Targu Węglowym, Górecki+ czy Mozartiana, przyciągały prawdziwe tłumy. Po każdym podsumowaniu przychodzi jednak czas na refleksję i wyciągnięcie wniosków, dlatego zastanówmy się, co zrobić, aby nie zmarnować potencjału i letnią publiczność zachęcić do aktywności także w sezonie. Nikt przecież nie lubi, kiedy widownia świeci pustkami.
Od przybytku głowa nie boli?
"elicie", która posiada wiedzę ułatwiającą percepcję
9%
pasjonatach, którzy nie zawsze posiadają wiedzę, ale są z muzyką osłuchani
26%
szerokim gronie odbiorców, również tych, którzy nigdy nie mieli kontaktu z muzyką klasyczną
65%
To pytanie zadał sobie przed kilkoma laty mój redakcyjny kolega pisząc o obu, odbywających się w tym samym czasie, festiwalach organowych. Głowa oczywiście boli i to nie tylko miłośników muzyki organowej, ale uczestników imprez w ogóle, ponieważ
nie doczekaliśmy się w Trójmieście zintegrowanego kalendarza wydarzeń kulturalnych. Dało się to szczególnie dotkliwie odczuć latem, kiedy trzeba było wybierać pomiędzy udziałem w dobrym koncercie, wystawie, projekcji czy spektaklu, gdyż terminy się pokrywały. Nie wpłynęło to jednak na spadek frekwencji - mimo tak dużego wyboru, większość imprez odbywała się przy pełnej widowni, a na imprezy plenerowe trzeba było przyjść dużo wcześniej, żeby znaleźć miejsce z widokiem na scenę.
Co lubią trójmiejscy melomani?Gdyby frekwencja podczas organizowanych latem wydarzeń kulturalnych miała być miarą upodobań publiczności, moglibyśmy śmiało stwierdzić, że w Trójmieście lubi się wszystko. Czwartkowe koncerty w Dworku Sierakowskich, dla przykładu, mają swoją, liczną publiczność i nie potrzebują dodatkowej promocji, nie tylko latem, ale i w sezonie. Dużym zainteresowaniem cieszyły się również inne cykle z muzyką kameralną - w sopockim kościele św. Andrzeja Boboli, Muzyka w zabytkach Starego Gdańska, Chopin nad Wodami Motławy, czy koncerty w trakcie trwania Jarmarku Dominikańskiego. Tradycyjnie liczna publiczność uczestniczyła w festiwalach organowych oraz imprezach plenerowych.
Największą niespodzianką okazała się jednak
frekwencja podczas projekcji "Aidy" Verdiego na Targu Węglowym, gdzie zamiast spodziewanych 500 osób zjawiło się ich blisko dwukrotnie więcej. Prawdziwe tłumy przyciągnęła koncertowa wersja "Czarodziejskiego fletu" W. A. Mozarta, odbywająca się w ramach festiwalu Mozartiana (zapewniam, że walka o miejsca "z widokiem" była chwilami bardzo zaciekła, a miłośnicy singspielu pojawili się na miejscu na dwie godziny przed spektaklem). Sukcesem okazało się również
pionierskie wydarzenie Górecki+, oklaskiwane przez kilka tysięcy osób, a bądźmy szczerzy - muzyka Góreckiego czy Lutosławskiego jest percepcyjnie bardziej wymagająca niż na przykład symfonie Mozarta.
Lubimy muzykę tylko latem?Organizatorzy imprez nie od dziś szukają wymówek dla pustych krzeseł np. jesienią na widowni, najczęściej tłumacząc, że te tłumy na letnich koncertach to turyści, których w sezonie artystycznym po prostu nie ma. Reszta to osoby, które choć miłośnikami tego rodzaju sztuki nie są, to przychodzą, bo jest za darmo.
Czy aby na pewno? Śmiem wątpić. Ludzie chyba nie są aż takimi masochistami, żeby zmuszać się do słuchania muzyki, której nie lubią tylko dlatego, że jest prezentowana za darmo. Prestiż raczej też nie wchodzi w grę, bo spędzanie kilku godzin na trawie, jak to ma miejsce podczas festiwalu Mozartiana, z utrudnionym dostępem do toalety, to nie tylko średnia przyjemność, ale i kiepski lans. Coś jednak powoduje, że ci ludzie przyjeżdżają z całego Trójmiasta, przygotowują się do tych koncertów, zabierają ze sobą krzesełka i prowiant, i jestem przekonana, że jest to właśnie chęć posłuchania bardzo dobrej muzyki.
Klasyka dla wszystkich? Czemu nie.Muzyka klasyczna przestaje być elitarna i zaczyna być egalitarna, dlatego warto zmienić sposób komunikowania się z odbiorcami. Możemy oczywiście snuć plany długofalowo i górnolotnie, licząc na zmiany w systemie nauczania i mentalności. To jednak zostawmy politykom i zastanówmy się, co jesteśmy w stanie zrobić tu i teraz, biorąc za przykład tak oblegane letnie imprezy.
Po pierwsze komunikacja - nie płatny program koncertowy, za który nie tylko musimy zapłacić, ale i nie dowiemy się z niego nic więcej, niż z informacji promocyjnych, ale słowa skierowane wprost do słuchaczy, przez kompetentnego konferansjera. Konferansjera, który nie tylko posiada wiedzę na temat prezentowanych kompozycji, ale i potrafi się nią w interesujący sposób podzielić ze słuchaczami. "Speaking concert" to stara i sprawdzona formuła, dlatego nie mam pojęcia, dlaczego nie wprowadzono jej jeszcze w Trójmieście. Tym bardziej, że znakomicie sprawdza się w innych polskich filharmoniach.
Po drugie - więcej luzu! Trójmiasto jest regionem turystycznym, a jadąc na wakacje pakuje się do walizki rzeczy najpotrzebniejsze. Latem meloman-turysta nie ma oporów przed uczestniczeniem w koncercie plenerowym w dżinsach i koszulce polo, ale w sezonie jesiennym zapewne nie odważyłby się. Jeśli mamy ochotę celebrować wyjście do filharmonii stosownym ubiorem, nic nie stoi na przeszkodzie. Miejmy jednak trochę wyrozumiałości dla "ubranych inaczej". Przecież to nie szata zdobi człowieka.
Repertuar - analizując trójmiejskie lato muzyczne można dojść do wniosku, że repertuar nie ma absolutnie żadnego znaczenia, ponieważ ludzie przychodzący na koncerty bardzo często nie znali programu. Nic bardziej mylnego! Repertuar ma ogromne znaczenie i aby publiczność przychodziła na koncerty licznie i "w ciemno", trzeba sobie najpierw na uznanie zapracować, albo chociaż każdorazowo prowadzić za rękę przez kolejno wykonywane kompozycje (wracamy do umiejętnej komunikacji). Nawet najbrzydsza (nie bójmy się tego słowa) muzyka znajdzie swoich amatorów, jeśli pokażemy im, gdzie tkwi sens. Jeśli kompozycja jest brzydka i nie ma żadnego głębszego sensu, żadnego przesłania, żadnego uzasadnienia tej brzydoty, kompozytor mógł być po prostu kiepski. Nie bójmy głośno wyrażać i takich opinii - przecież każdy ma prawo do własnej.
Target - właściwie określony target to podstawa skutecznej sprzedaży. Latem koncerty plenerowe odwiedzają całe rodziny, wiele osób przychodzi z małymi dziećmi. Organizuje się dla nich oczywiście w sezonie koncerty familijne, ale to wciąż kropla w morzu potrzeb. Może ktoś wreszcie zaopiekowałby się grupą 25/45-latków, organizując koncerty "dla dorosłych" popołudniem, a nie wieczorem, zapewniając na ten czas opiekę ich pociechom? Takie "przechowalnie" dla dzieci w wielu zachodnich krajach to norma. Osobne sale, w których można pozostawić dziecko pod opieką animatora-opiekuna znajdują się nawet w kościołach. Dlaczego my mielibyśmy być gorsi? Zakładam, że pomysł wcześniejszego rozpoczynania koncertów przypadłby i do gustu seniorom, którzy wciąż stanowią najliczniejszą grupę podczas wielu koncertów organizowanych pod dachem.
Możemy szukać wymówek, odwracać kota ogonem i uznać za normę, że imprezy letnie są oblegane, a w sezonie artystycznym każdy widz/słuchacz jest na wagę złota.
Możemy również zainicjować dyskusję, zasygnalizować potrzeby i postarać się znaleźć rozwiązanie. Podyskutujmy zatem zamiast biernie czekać do lata, ponieważ na widowni samej Filharmonii Bałtyckiej znajduje się ok. tysiąc krzesełek, które czekają na melomanów.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy