Poznaliśmy 20 tytułów nominowanych do tegorocznej, 18. edycji Nagrody Literackiej Gdynia. Zgodnie z ustanowioną formułą kapituła wytypowała mistrzowskie dokonania pisarzy i tłumaczy w czterech kategoriach: eseistyka, poezja, proza oraz przekład na język polski. Laureatów poznamy 25 sierpnia podczas uroczystej Gali. Wręczenie nagród poprzedzi kolejna edycja Festiwalu Miasto Słowa.
30 października 2023
(15 opinii)
3 października 2023
(19 opinii)
15 sierpnia 2023
(4 opinie)
Znamy tytuły, które powalczą o Literackie Kostki, czyli miano najlepszych polskich książek wydanych w ubiegłym roku. Wśród 20 nominowanych są
zarówno komentowane szeroko w artystycznym świecie pozycje, jak i tytuły należące do literackiej niszy. Na liście znalazły się m.in.
głośne "Ten się śmieje, kto ma zęby" Zyty Rudzkiej czy "Gdynia obiecana" Grzegorza Piątka, ale także zbuntowana poezja Anouk Herman czy ekwilibrystyczny wyczyn dwóch tłumaczy - René Koelblena i Stanisława Waszaka, którzy dokonali brawurowego przekładu eksperymentalnej prozy Georgesa Pereca.
- Przyznanie Nagrody Literackiej Gdynia to doroczne święto literatury, podczas którego celebrujemy książki i czytelników. Jednak to święto jest tylko raz w roku i często zapomina się o książkowej codzienności, która zaczyna się od osoby pochylonej nad kartka papieru, czy klawiaturą komputera, a kończy na czytających. Pomiędzy rozpościera się niezwykła codzienność, która nie zawsze nas rozpieszcza. O tej codzienności w Gdyni staramy się nie zapominać, animując, wspierając życie literackie, nie tylko od święta - powiedział prezydent Gdyni Wojciech Szczurek, komentując ogłoszenie nominowanych pozycji do Nagrody Literackiej Gdynia.
Zobacz, kto zwyciężył w ubiegłym roku
Esej
- Mam przed sobą pięć książek nominowanych w dziale esej. Ksiąg raczej, one wszystkie są wielkie. Mówię tu o ogromie rozmiaru i tak się właśnie zastanawiam, jak to się stało, że po giganty sięgnęliśmy, ale może dlatego są takie bogate, że bardzo wiele tam jest o biedzie. Ale jest jeszcze jeden wątek, mianowicie każda z nich jest w jakimś sensie dwoista. W centrum jest słowo, ale pojawia się też zawsze drugi kontekst uzupełniający, dialogujący, więc jakby to książki podwójne w jakimś sensie - mówił prof. dr hab. Aleksander Nawarecki, jeden z członków kapituły, ogłaszając nominowanych w kategorii eseistyka.
Wśród nominowanych w szerokiej gatunkowo
kategorii esej nominacje otrzymali:
Anna R. Burzyńska za pierwsze takie studium w polszczyźnie
"Atlas anatomiczny Georga Büchnera", upamiętniający intrygującą postać niemieckiego romantyka żyjącego w połowie XIX wieku;
Konrad Niemira za album poświęcony jednemu z najsłynniejszych, a jednak nie do końca znanych malarzy okresu stanisławowskiego
"Bazgracz. Trzy eseje o Norblinie"; wielokrotnie już nagradzany
Grzegorz Piątek za najgłośniejszą pozycję w tym zestawie - rozprawiający się z mitem miasta-symbolu esej
"Gdynia obiecana. Miasto, modernizm, modernizacja 1920-1939";
Piotr Sadzik za
"Regiony pojedynczych herezji" poświęcone piątce maranów, żydowskich konwertytów literatury polskiej: Leo Lipskiemu, Brunowi Schulzowi, Józefowi Wittlinowi, Leopoldowi Buczkowskiemu i Teodorowi Parnickiemu oraz
Jarek Szubrycht za przybliżającą szaloną historię polskiego heavy-metalu
"Skóra i ćwieki na wieki. Moja historia metalu".
Poezja
Równie silna okazała się konkurencja w kategorii poezja. W piątce nominowanych znaleźli się:
Marcin Czerkasow i jego zbiór
"Mountain View", składający się z obrazów, które do siebie nie przystają;
Anouk Herman z tomikiem
"right into pod tramwaj";
Joanna Oparek za poematy kręcące się wokół patriarchalnych koszmarów zawarte w tomie
"Małe powinności";
Piotr Przybyła za swój tom
"analfabeta", w którym mówi o rzeczach zwyczajnych, operując zaskakującą frazą i gęstym, mocnym językiem oraz
Adam Wiedemann za
"Odżywki i suplementy", opowiadające o rzeczach i sprawach niełatwych, wśród których naczelne miejsce zajmuje przemijanie i odchodzenie.
Proza
Proza to kategoria, która stanowi pole najbardziej emocjonującej rywalizacji. Zestawienie nominowanych otwiera
Wiktoria Bieżuńska i jej debiut literacki
"Przechodząc przez próg, zagwiżdżę". To zapis dziecięcego cierpienia, ale nie tylko - wielkie bóle małej bohaterki ranią jeszcze mocniej, gdy po nich nadchodzą chwile, nieliczne i krótkie, spokoju i nadziei. Kolejna nominowana książka,
"Trash story" Mateusza Górniaka, okrzyknięta została przez wielu jednym z najważniejszych debiutów od lat.
Po raz drugi do gdyńskiej nagrody nominowana została
Agnieszka Jelonek. Jej
"Trzeba być cicho" to oszczędna, skupiona na szczegółach, a zarazem bardzo językowo wyrafinowana opowieść o ludziach, którzy nie potrafią sobie poradzić z własną przeszłością. Kolejna nominowana,
Zyta Rudzka, nagrodzona Nagrodą Literacką Gdynia w 2019 roku za "Krótką wymianę ognia", powraca do Gdyni z nominacją za
"Ten się śmieje, kto ma zęby". To proza mocna, ostra, przeglądająca się w bohaterce. Ostatnia z nominowanych i trzecia z debiutanckich książek w tej kategorii to
"Zaklinanie węży w gorące wieczory" Małgorzaty Żarów. To przedziwna, wizyjna opowieść bohaterki, która wędruje w podartej sukni ślubnej przez zasnutą trującym dymem Warszawę.
Przekład
W gronie nominowanych do kategorii
przekład na język polski znalazło się w tym roku wyjątkowo sześciu tłumaczy i tłumaczek. To:
Kaja Gucio za tłumaczenie z angielskiego
"Chronologii wody" Lidii Yuknavitch;
Jan Maria Kłoczowski za przekład z francuskiego dwóch tomów pasjonującej lektury
"Stanisław August Poniatowski i Europa wieku świateł" Jeana Fabre; nominowany drugi rok z rzędu
Jerzy Koch i to za przekład książki tej samej osoby autorskiej:
Marieke Lucas Rijneveld i powieści
"Mój mały zwierzaku"; para
René Koelblen i Stanisław Waszak za przekład legendarnego, napisanego przed pięćdziesięcioma laty lipogramu
"Zniknięcia" Georgesa Pereca oraz
Krzysztof Majer za przekład
"Kochanki Wittgensteina" Davida Marksona.
Gala i Festiwal Miasto Słowa
Tegorocznych
laureatów Nagrody Literackiej Gdynia poznamy 25 sierpnia podczas
finałowej gali w
Muzeum Emigracji w Gdyni. Jak co roku będzie to kulminacyjny moment
gdyńskiego festiwalu literackiego Miasto Słowa, który od lat towarzyszy Nagrodzie. Będzie to okazja, aby spotkać się ze wszystkimi nominowanymi autorkami i autorami, a także uczestniczyć w najróżniejszych wydarzeniach literackich. Jednym z pasm przewodnich tegorocznej edycji będzie "sami o sobie", gdzie pod lupę wzięta zostanie literatura autobiograficzna. Festiwal potrwa
od 23 do 27 sierpnia, a jego program poznamy w lipcu.
ESEJ:- Anna R. Burzyńska "Atlas anatomiczny Georga Büchnera", Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2022,
- Konrad Niemira "Bazgracz. Trzy eseje o Norblinie", Fundacja Terytoria Książki, Gdańsk 2022,
- Grzegorz Piątek "Gdynia obiecana. Miasto, modernizm, modernizacja 1920-1939", Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2022,
- Piotr Sadzik "Regiony pojedynczych herezji", Wydawnictwo Austeria, Kraków 2022,
- Jarek Szubrycht "Skóra i ćwieki na wieki. Moja historia metalu", Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2022.
POEZJA:- Marcin Czerkasow "Mountain View", Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu, Poznań 2022,
- Anouk Herman "right into pod tramwaj", Stowarzyszenie Pisarzy Polskich Oddział w Łodzi, Instytut Literatury, Łódź-Kraków 2022,
- Joanna Oparek "Małe powinności", Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu, Poznań 2022,
- Piotr Przybyła "analfabeta", Galeria Sztuki Współczesnej Biuro Wystaw Artystycznych w Olkuszu, Olkusz 2022,
- Adam Wiedemann "Odżywki i suplementy", Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2022.
PROZA:- Wiktoria Bieżuńska "Przechodząc przez próg, zagwiżdżę", Wydawnictwo Cyranka, Warszawa 2022,
- Mateusz Górniak "Trash story", Wydawnictwo Ha!art, Kraków 2022,
- Agnieszka Jelonek "Trzeba być cicho", Wydawnictwo Cyranka, Warszawa 2022,
- Zyta Rudzka "Ten się śmieje, kto ma zęby", Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2022,
- Małgorzata Żarów "Zaklinanie węży w gorące wieczory", Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2022.
PRZEKŁAD NA JĘZYK POLSKI:- Kaja Gucio - Lidia Yuknavitch "Chronologia wody", Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2022,
- Jan Maria Kłoczowski - Jean Fabre "Stanisław August Poniatowski i Europa wieku świateł. Tom I, II", I Wydawnictwo Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie, Warszawa 2022,
- Jerzy Koch - Marieke Lucas Rijneveld "Mój mały zwierzaku", Wydawnictwo Literackie, Kraków 2022,
- René Koelblen, Stanisław Waszak - Georges Perec "Zniknięcia", Wydawnictwo Lokator, Kraków 2022,
- Krzysztof Majer - David Markson "Kochanka Wittgensteina", Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2022.
Zobacz, kto zwyciężył w ubiegłym roku
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy
