Wystawa 'Polskie malarki o morzu' z cyklu 'Polscy artyści o morzu'

Wystawa prezentuje pejzaże morskie i nadwodne autorstwa kobiet-malarek, takich znanych artystek, jak Olga Boznańska, Zofia Stryjeńska, Michalina Krzyżanowska czy Bronisława Rychter-Janowska. Malarki tworzące w II połowie XIX wieku i w pierwszych dziesięcioleciach wieku XX zmagały się z wieloma problemami. W całej Europie istniały instytucjonalne ograniczenia utrudniające kobietom dostęp do edukacji artystycznej. Formalne wykształcenie artystyczne stało się dla kobiet w pełni dostępne dopiero po I wojnie światowej. Mimo to artystki kształciły się w prywatnych pracowniach w wiodących ośrodkach artystycznych, takich jak Kraków, Monachium i Paryż. Osiągały niejednokrotnie znaczne sukcesy na polu twórczości malarskiej, by przytoczyć takie nazwiska jak Zofia Stryjeńska czy Olga Boznańska.

"Polskie malarki o morzu" to kontynuacja cyklu prezentującego tematykę marynistyczną i rzeczną ze zbiorów polskich muzeów. Tegoroczna wystawa pragnie przybliżyć szerokiej publiczności dzieła polskich artystek tworzących w XIX i XX wieku.

Była to epoka aktywnego życia zawodowego mężczyzn, kobietom przydzielano raczej rolę gospodyń domowych. Dopiero w XX w. kobiety stopniowo zdobywały możliwość kształcenia się w państwowych szkołach sztuk pięknych, a pełny dostęp do europejskich uczelni artystycznych zyskały po I wojnie światowej. Także zakres przekazywanych im umiejętności był mniejszy niż w przypadku mężczyzn. Dopiero od początku XX wieku rysowały akty z natury. Długo nie uczyły się anatomii, ani też zasad kompozycji. Obowiązujące normy kulturowe ograniczały także ich możliwości pracy w plenerze.

Na wystawie pokazujemy prace kobiet, które pomimo wszystkich przeszkód zdobyły samodzielną pozycję artystyczną. Najsławniejsza była niewątpliwie Olga Boznańska, artystka ciesząca się uznaniem w całej Europie, tworząca własny język plastyczny oparty o zdobycze impresjonizmu. Wszystkie artystki reprezentują całą gamę stylów malarskich od tradycyjnego realizmu Anny Bilińskiej - Bohdanowiczowej, poprzez secesję, Art Deco, aż do awangardowego formizmu - polskiej odmiany kubizmu w wydaniu Marii Junkiewicz - Rogoyskiej. Znajdziemy na wystawie mariny Bronisławy Rychter-Janowskiej z jej podróży do Włoch, a także swego rodzaju malarską kronikę budowy portu w Gdyni autorstwa Michaliny Krzyżanowskiej. Do prawdziwych rarytasów należy zespół obrazów Zofii Stryjeńskiej pochodzący z dekoracji salonu turystycznego na m.s. "Batory".

Celem cyklu "Polscy artyści o morzu" organizowanego corocznie w sezonie letnim jest całościowa prezentacja marynistyki jako zwartego zespołu zjawisk na tle całokształtu życia artystycznego kraju, a nie jako oderwanych, przypadkowych precedensów, często ginących w nawale innych informacji. Powtarzalność terminów wystaw pozwala na systematyczną promocję twórczości marynistycznej w społeczeństwie, a monograficzny charakter poszczególnych wystaw umożliwia dokonywanie porównań pomiędzy autorami i szkołami.