Witkacy. Portrety i rysunki

Witkacy. Portrety i rysunki z kolekcji Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku

W lutym bieżącego roku minęła 120. rocznica urodzin Stanisława Ignacego Witkiewicza artysty i filozofa, którego twórczość na trwałe wpisała się w dorobek kultury europejskiej. Muzeum Narodowe w Gdańsku, pragnąc uczcić ten jubileusz, organizuje wystawę portretów i rysunków Artysty. Po raz pierwszy wybrzeżowa publiczność będzie miała okazję zetknąć się z plastycznym dziełem Witkacego w tak szerokim wyborze.

Witkacy to jedna z najwybitniejszych i najciekawszych osobowości kultury polskiej XX wieku. W jego wszechstronnym dorobku są powieści, dramaty, pisma filozoficzne, krytyczne i estetyczne, malarstwo, rysunek, fotografie. Dla Muzeum, w którego domenie leżą sztuki piękne, wybór twórczości plastycznej Witkacego dla uczczenia jubileuszu urodzin był sprawą oczywistą. Z bogatego dorobku wybrano portrety, jako najlepiej charakteryzujące sylwetkę twórcy. Witkacy uprawiał malarstwo przez całe życie, jednakże w 1924 roku, zgodnie ze swoją teorią o upadku potrzeb estetycznych w społeczeństwie, ostentacyjnie zakończył działalność na polu sztuki, którą sam nazywał „Sztuką Czystą”. Zajął się odtąd „produkcją” portretów, które wykonywał pastelami, węglem, ołówkiem i kredką na barwnych kartonach. Całemu przedsięwzięciu, które było ewenementem na skalę międzynarodową, nadał Witkacy ramy organizacyjne zakładając jednoosobową Firmę Portretową „S. I. Witkiewicz” i wydając drukiem Regulamin dla jej klienteli. Fakt powołania Firmy oceniany jest dziś jako gest o rodowodzie dadaistycznym. Temu fenomenowi poświęcona będzie gdańska wystawa. Celem merytorycznym pokazu jest – obok umieszczenia portretów Witkacego w ich historycznym i faktograficznym kontekście – wyraźne podkreślenie faktu, że znaczna część spośród setek czy nawet tysięcy portretów namalowanych do 1939 roku, to dzieła niekomercyjne, o dużej wartości artystycznej. Witkacy był postacią paradoksalną, nie tylko w swej twórczości, ale także w życiu. Jednym z paradoksów jest też to, że po upływie dziesięcioleci, portrety, które sam Artysta traktował lekceważąco, okazały się artystycznie nowatorskie, w większym często stopniu niż cenione przez niego wysoko dzieła „czystej formy”.

W malarskiej spuściźnie Witkacego portrety powstałe w ramach „Firmy” zajmują wyjątkowe miejsce. Są świadectwem talentu artystycznego i technicznej wirtuozerii. Upamiętniają osoby, z którymi się stykał, przyjaźnił, ale i kłócił, obrażał. Przypominają o Witkacym jako twórcy kontrowersyjnym – przez długi czas portrety uważano za kuriozalne. Jeszcze w latach 60. ubiegłego wieku ich artystyczną wartość poddawano w wątpliwość. Dzieła te mówią bodaj najwięcej o osobowości Artysty – o zamiłowaniu do tworzenia wokół siebie teatru, o potrzebie artystycznych manifestacji i prowokacji.

Największa kolekcja dzieł malarskich i rysunkowych Witkacego znajduje się w Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku - 236 prac. Z tego zbioru w Gdańsku zostanie pokazane 80 dzieł, starannie wybranych tak, aby zaprezentować wszystkie aspekty „Firmy Portretowej”. Aby przybliżyć publiczności sylwetkę Artysty, wystawa zostanie uzupełniona o teksty informacyjne, zdjęcia jego autorstwa oraz cytaty z jego powieści, w których S. I. Witkiewicz słowami opisuje twarze swoich bohaterów. Pozwoli to na ukazanie Witkacego w możliwie szerokim aspekcie.

Wystawa czynna codziennie w godz. 10.00 – 18.00

Ceny biletów: 8 zł – normalny, 4 zł – ulgowy, 16 zł – rodzinny, 2ł – grupowy dla młodzieży szkolnej