Wisława Szymborska nie żyje. Poetka, laureatka literackiej Nagrody Nobla w 1996 r., zmarła po długiej chorobie, w swoim domu w Krakowie.
Kot w pustym mieszkaniuUrodziła się w 1923 r. w Wielkopolsce, a już od 1945 r. brała udział w życiu literackim Krakowa. Wtedy zaczęła studiować polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim, ale potem przeniosła się na socjologię. Studiów jednak nigdy nie ukończyła.
Umrzeć - tego nie robi się kotu.
Bo co ma począć kot
w pustym mieszkaniu.
Wdrapywać się na ściany.
Ocierać między meblami.
Nic niby tu nie zmienione,
a jednak pozamieniane.
Niby nie przesunięte,
a jednak porozsuwane.
I wieczorami lampa już nie świeci.
Słychać kroki na schodach,
ale to nie te.
Ręka, co kładzie rybę na talerzyk,
także nie ta, co kładła.
Coś się tu nie zaczyna
w swojej zwykłej porze.
Coś się tu nie odbywa
jak powinno.
Ktoś tutaj był i był,
a potem nagle zniknął
i uporczywie go nie ma.
Do wszystkich szaf się zajrzało.
Przez półki przebiegło.
Wcisnęło się pod dywan i sprawdziło.
Nawet złamało zakaz
i rozrzuciło papiery.
Co więcej jest do zrobienia.
Spać i czekać.
Niech no on tylko wróci,
niech no się pokaże.
Już on się dowie,
że tak z kotem nie można.
Będzie się szło w jego stronę
jakby się wcale nie chciało,
pomalutku,
na bardzo obrażonych łapach.
I żadnych skoków pisków na początek.
W.Szymborska
2012-02-01 22:31
a patrząc na komentarze chce się powiedzieć tylko jedno - przynajmniej w obliczu śmierci zachowajcie odrobinę powagi i taktu, mendy.
2012-02-01 22:35
cytowałem jej wiekopomne dzieła o partii.
2012-02-02 12:30
otwarcie mówiła o tym wiele razy że to był błąd i z perspektywy czasu inaczej ocenia tamtą rzeczywistość, nawet za to przepraszała. Miała odwagę powiedzieć POMYLIŁAM SIE. A niezależnie od poglądów politycznych była dobrą poetką i tyle
2012-02-02 13:42
przepraszała otwarcie? kiedy?
2012-02-03 11:56
2012-02-02 13:31
ale profity z włażenia w d.. partyjniakom czerpała poza tym czy ta pani nie wiedziała ze ludzie są mordowani w pokazowych procesach politycznych?
2012-02-02 21:26
bo wszyscy jesteśmy tacy honorowi i kryształowi, i nigdy nikt nie popełniał błędów...Jeszcze raz mówię, że nie wypierała się swoich błędów, nie zgrywała niewinnej jak większość partyjniaków z tamtych czasów.
2012-02-02 09:32
Mendy???
2012-02-03 11:53
Wisława Szymborska była jedną z najbardziej znanych polskich poetek, laureatką Literackiej Nagrody Nobla w 1996 roku. Urodziła się 2 lipca 1923 roku, zmarła 1 lutego 2012 roku. Pogrzeb poetki odbędzie się 9 lutego w Krakowie na cmentarzu Rakowickim. Zgodnie z jej wolą będzie miał charakter świecki.
Swoje wiersze zaczęła publikować po zakończeniu II wojny światowej na łamach krakowskiego "ego", "Walki" i "Pokolenia". Jej debiutem książkowym był wydany w roku 1952 tomik "Dlatego żyjemy". Poetkę przyjęto do Związku Literatów Polskich.
Debiut w okresie stalinizmu miał jednak swoją cenę. W lutym 1953 roku Szymborska podpisała haniebną "Rezolucję Związku Literatów Polskich w Krakowie w sprawie procesu krakowskiego" mającą zachęcić władze do szybszego wykonania wyroku na księżach skazanych na karę śmierci bądź wieloletniego więzienia. Proces dotyczył niepokornych wobec władz komunistycznych księży kurii krakowskiej aresztowanych w 1951 roku pod fałszywym zarzutem "szpiegostwa za amerykańskie pieniądze". Wkrótce umarł jednak Stalin. Wyroków nie wykonano. Po śmierci Stalina poetka poświęciła mu następujące strofy:
Oto Partia - ludzkości wzrok
Oto Partia siła ludów i sumienie?
Nic nie pójdzie z jego życia
w zapomnienie
(O śmierci Józefa Stalina, 1953)
Późniejsze tomy wierszy Wisławy Szymborskiej: "Pytania zadawane sobie", "Wołanie do Yeti", "Sól", "Sto pociech", "Wszelki wypadek", "Wielka liczba, "Ludzie na moście", "Koniec i początek", "Chwila", "Dwukropek", "Tutaj", "Milczenie roślin", jej limeryki, lepieje, moskaliki, odwódki i altruiki (tworzone i propagowane przez nią samą nowe gatunki literackie) zyskały uznanie czytelników i krytyków.
Profesor Jacek Trznadel wysoko ocenia twórczość Wisławy Szymborskiej, chociaż na tle polskiej poezji być może jest nieco przeceniona z powodu Literackiej Nagrody Nobla. Poezja ta zyskała popularność także dzięki komponowanym do jej wierszy piosenkom. Profesor Trznadel mówi, że poezja Szymborskiej nie była nastawiona na realia, wyrażała ona raczej ogólne stany ludzkiego myślenia i egzystencji. Przykładem takiego wiersza jest cytowany przez wielu "Kot w pustym mieszkaniu" zaczynający się od wzruszających słów: "Umrzeć - tego nie robi się kotu".
Poetkę można podziwiać za talent, trudno natomiast nie dostrzec, że twórcy obdarzeni równym - a może większym - talentem nie mieli takiej szansy na jego promocję, toteż we współczesnej zbiorowej świadomości ich twórczość na ogół nie funkcjonuje na miarę ich zdolności. Nie sposób nie wspomnieć tu o Zbigniewie Herbercie, który w czasie, kiedy Wisława Szymborska pisała wiersze o "nowym człowieczeństwa Adamie" (Włodzimierzu I. Leninie), jak przypomina w "Dzienniku 1953" Leopold Tyrmand, "pracował jako kalkulator-chronometrażysta w spółdzielni produkującej papierowe torby, zabawki czy pudełka". Kiedy z kolei Szymborska odbierała Nagrodę Nobla, Herbert nadal był politycznie niepoprawnym poetą wyrzuconym przez salon poza nawias ze względu na "obsesje lustracyjne". Szymborska trudnych pytań nie zadawała. Wręcz przeciwnie. "Nic bardziej zwierzęcego niż czyste sumienie" - pisała w wierszu "Pochwała złego o sobie mniemania".
Oczywiście, można powiedzieć, że należy cenić Szymborską za jej twórczość. Nie sposób oderwać jednak czyjegoś dzieła od jego działalności publicznej. Jak pisała sama poetka: "Tyle wiemy o sobie, ile nas sprawdzono". Ranga czyjegoś autorytetu sprawdza się w sprawach dla Narodu kluczowych. Czy Wisława Szymborska "sprawdziła się" tutaj, czy może raczej zawiodła?
Poetka nie wahała się zajmować wyraźnego stanowiska w debacie publicznej - zawsze po lewej stronie. Tuż po obaleniu rządu Jana Olszewskiego na pierwszej stronie "Gazety Wyborczej" opublikowała wiersz "Nienawiść" wyrażający oburzenie dla przekonania środowisk niepodległościowych o konieczności lustracji. Popierała Unię Wolności, wraz z Jerzym Owsiakiem zaangażowała się w kampanię przeciwko ujawnianiu prawdy, czym w istocie jest aborcja. W kampanii wyborczej tuż po Smoleńsku fotografowała się natomiast z przyszłym prezydentem Bronisławem Komorowskim, z którego rąk odebrała zresztą wkrótce Order Orła Białego.
Jak zaznacza prof. Trznadel, każde odejście kogoś, kto zaważył na polskiej literaturze, i każde odejście wybitnego pisarza przyjmujemy niewątpliwie ze smutkiem. Rzeczywiście, trzeba pamiętać o tym, co dobre. Nie należy także wypominać komuś błędów, które kiedyś zdarzyło mu się popełnić - pod warunkiem jednak, że człowiek ten przyzna się do nich i za nie przeprosi. Jeżeli popełnione błędy miały wpływ na życie publiczne, przeprosiny także muszą mieć wymiar publiczny. Jest to konieczne dla zdrowego funkcjonowania społeczeństwa i zachowania w nim właściwej hierarchii wartości. Inaczej ciągle będziemy skazani na fałszywe autorytety i dopasowywanie do nich naszej rzeczywistości. Trzeba oddzielić należny zmarłym szacunek od tworzenia nieprawdziwych legend i budowania fałszywej wersji historii.
2012-02-02 20:37
purpurowi nie zarobią,tak samo zresztą jak na Miłoszu...
2012-02-03 08:46
o zarobek tych, czy tamtych. Chodzi wyłącznie o szacunek wobec osoby zmarłej i jej światopoglądu! Jestem osobą wierzącą, staram się przestrzegac Dekalogu. Mimo to (a może właśnie dlatego) uszanowałam wolę mego Ojca w kwestii pochówku (kremacja+pogrzeb świecki).
2012-02-03 02:40
2012-02-03 08:40
że wiersz o kocie w pustym domu powstał po śmierci K.Filipowicza? Wg niektórych jako parabola własnych uczuc Wisławy Szymborskiej... A co do wierszy z okresu "partyjnego" - pani Wisława była jeszcze jedną przedstawicielką , jak ja to nazywam, "pokolenia oszukanych"... A przecież sam Mickiewicz kiedyś powiedział "żeby mnie oceniac, trzeba byc we mnie, nie ze mną".
2012-02-02 16:34
...tylko wrogiem Kosciola,
wiec, może pochowaja ja na:
- cmentarzu Zydowskim
- Powazki?
ale raczej nie Kosciol Katolicki = Skalka
2012-02-03 07:04
i inne wyznania, to żadna chluba być katolikiem w Europie.
2012-02-02 22:56
SKORO: Poetka, eseistka ,tłumaczka, felietonistka; Laureatka odznaczona...
2012-02-01 21:41
Odpoczywaj w niebie Wisiu! :-(
2012-02-02 01:10
Odpoczywaj w d*pie Stalina
2012-02-02 22:49
palant
2012-02-01 22:19
Jak parzę na niektóre komentarze ręce mi opadają jakie jest społeczeństwo w Polsce i czym się karmi.
2012-02-01 22:22
z 1953, w ktorym podpisala sie pod stwierdzeniem, ze byli amerykanskimi szpiegami?
2012-02-02 00:27
pokolenie giewu i tvnu nie zna takich faktów ich bohater tadzio mazowiecki też jadowicie na łamach rzekomo katolickiego paxu atakował biskupa Kaczmarka prześladowanego przez komuchów za wiarę i postawę patriotyczną teraz taki mazowiecki jest bohaterem solidarności uważanym za niekomunistycznego premiera itd itd masa jest takich szuj które za komuny dla swojej wygody były pro a kiedy stało się trendy bycie anty byli anty i teraz wypinają się po ordery splendory itd.Już widzę te hymny ordery na cześć reżimowej wierszokletki
2012-02-02 22:34
Jeśli ktoś myśli, że w Polsce upadła komuna w 1989 to jest naiwnym dzieckiem.
Ludzie, którzy całe życie czekali na ten moment bardzo się zawiedli. Komuna żyje i ma się świetnie.
2012-02-01 22:33
zabić.
2012-02-02 18:05
Kilka wierszyków ku chwale Stalina można by przeboleć, ale ten list popierający wiezienie i śmierć dla księży, to było wybitnie wredne i szkodliwe. Literaci, inteligencja, taką postawą miała dać przykład i kierunkowskaz społeczeństwu.
2012-02-01 22:36
Nie zapomnij z tych najcenniejszych rzeczy zabrać tomika wierszy z 1954 r pani Szymborskiej.
2012-02-02 21:55
Wielki żal że odeszła wybitna poetka i dobry człowiek.
2012-02-02 09:04
Proszę podać kto go napisał !!!!! Dlaczego skupiono się w nim na popieraniu władz PRL, komunie itp ??? Takie były czasy, że nie nam to oceniać. Dlaczego nie napisano nic o współcześniejszej poezji? na nagrodzie Nobla? Czuję przez Was niesmak.
2012-02-02 13:21
Dziękuję za te wiadomości i uważam ,że dobrze znac wady i zalety osób twórczych .
2012-02-02 21:29
2012-02-02 09:12
Autor artykułu nie ocenia, tylko podaje fakty. Przytacza nawet b. ładny wiersz.
2012-02-02 13:24
Tyle, że faktom które miały miejsce na przestrzeni kilku lat poświęcono dwa dłuższe akapity. Całej reszcie - a było to dobrze ponad 50 lat życia i twórczości - jeden akapit.
2012-02-02 11:13
nazistów też nie oceniasz, bo "takie były czasy"?
2012-02-02 13:14
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.
Gdzie odbyły się pierwsze edycje Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych - dzisiejszej wizytówki Gdyni?
Filmy