Kandydat do Europejskiej Stolicy Kultury nie powinien ograniczać się do krótkoterminowych projektów i jednorazowych imprez. Ważne, by inwestować w pomysły, które przetrwają i będą stanowiły punkt odniesienia dla innych: twórców, polityków, dziennikarzy. Jedną z takich inwestycji jest tom opowiadań "Narracje", zawierający sześć opowiadań o Gdańsku autorstwa lokalnych literatów.
Anna Klejzerowicz,
Barbara Piórkowska,
Tadeusz Buraczewski,
Piotr Czerski,
Jakobe Mansztajn i
Daniel Odija to autorzy mocno związani z Gdańskiem, choć niekoniecznie tutaj urodzeni. Każdy z nich napisał krótkie opowiadanie mocno osadzone w topografii miasta.
Pierwsze co się rzuca w oczy, to fakt, że nad Gdańskiem wisi klątwa przeszłości. Jak pisał poeta
Michał Piotrowski, to miejsce, "w którym nawet stocznia nie służy statkom, lecz pamięci". Znamy to doskonale i na wyrywki z książek Stefana Chwina i
Pawła Huellego. Fabuła umieszczona w tym mieście musi rozgrywać się w (lub co najmniej odnosić się do) przeszłości.
Czytając kolejne opowiadania, przecierałem oczy ze zdumienia. Szóstka w zasadzie niezależnych od siebie autorów jedno po drugim wpada niczym śliwki do tego samego kompotu. Kompotu gotowanego ze wspomnień, nostalgii i sentymentów. Niestety.
Czyżby wszystko, co ciekawe, już się w tym mieście wydarzyło?Mansztajn i Odija zabierają czytelnika do czasów szkolno-studenckich. Tom otwiera naszpikowane anegdotami opowiadanie tego drugiego pt. "Przekopywanie czasu". To sentymentalny powrót do czasów studenckich spędzonych w brzeźnieńskim akademiku i nadmorskim parku. Odija malowniczo opisuje swoich kumpli z akademika: Szurika z Białorusi, Gałyma z Kazachstanu czy Roberta z Syberii. Jak nietrudno się domyślić, ich przygody związane są przede wszystkim ze spożywaniem alkoholu i różnymi tego konsekwencjami.
Prócz nostalgii nic z tego nie wynika, ale to zdecydowanie najlepsza część tomu.
bardzo potrzebne, bowiem dokumentują życie miasta
56%
przydatne, ale trzeba uważać, na co się wydaje pieniądze
12%
niepotrzebne, bo i tak potem zalegają w urzędowych magazynach
32%
W opowiadaniu Mansztajna, autora dotąd znanego raczej z poezji, mamy do czynienia z chłopacką historią osadzoną na Żabiance. To lekka i humorystyczna opowieść o grupie wyrostków snujących się po blokowisku podczas nudnych wakacji. Z nudy biorą się głupie pomysły, a z głupich pomysłów katastrofa budowlana. Jako częsty gość Żabianki czytałem ten tekst z uśmiechem na ustach, ale nie jestem pewien reakcji tych, którzy nigdy tamtejszego deptaka na oczy nie widzieli.
Piórkowska, Czerski i Klejzerowicz zabierają swoich czytelników w klasyczne poniemieckie klimaty związane z "Freie Stadt Danzig". Stary Wrzeszcz, stara Oliwa, Śródmieście.
Czerski i Piórkowska postawili na dość abstrakcyjne konstrukcje, swego rodzaju rozprawki o przeszłości i przemijaniu. On opowiada o romansie z nieznajomą w zagadkowej oliwskiej kamienicy, z której znikają przedmioty. Ona o historii tajemniczej pani Platz, wdowie "po wszystkich, którzy zginęli, giną i będą umierać w najbliższej okolicy".
Czerski z całej szóstki prezentuje zdecydowanie najbardziej wyrazisty styl, w którym słychać doskonale fascynacje Pilchem lub Tyrmandem (oda do Brzuśców Łydek). Jego manierystyczne, pedantycznie dopracowane frazy irytują, ale budzą uznanie.
Trzecie "poniemieckie" opowiadanie zabiera nas na skrzyżowanie Jesionowej i Małachowskiego we Wrzeszczu.
Thriller Klejzerowicz traktuje o nawiedzonym mieszkaniu i przeklętym obrazie wiszącym w przedpokoju. Czyta się je lekko i dość przyjemnie, ale zakończenie powoduje zgrzytanie zębami. Swą przygodę główna bohaterka podsumowuje bowiem tak: "I pomyślałam sobie, że teraz już wreszcie mogę przestać bać się miłości, bo ona jest wieczna. A także przemijania i śmierci. Są tylko złudzeniem naszego umysłu". Czasem lepiej zostawić opowiadanie bez puenty, niż niszczyć je banałem.
Ostatnie opowiadanie, autorstwa Buraczewskiego, zabiera nas do miejsca, którego nie mogło zabraknąć w tym zanurzonym w przeszłości tomie - do stoczni. "Nec Temere, Nec Timide" czyta się opornie i bez przyjemności. A gdy już czytelnik przebrnie przez ten gęsty kolaż skojarzeń i odniesień do kultury, dochodzi do bardzo rozczarowującej i nieczytelnej pointy.
Opowiadanie zwyciężyło w zeszłorocznym konkursie prozatorskim gdańskiego magistratu. Aż strach pomyśleć, jak wyglądały te, które konkursu nie wygrały."Narracje" to ważna inicjatywa biura Gdańsk 2016 i chciałoby się jej przyklasnąć, bo takie wydawnictwa są niezmiernie ważne w życiu miasta.
Książka okazuje się jednak dość błahą "okolicznościówką", którą urzędnicy będą rozdawać sobie nawzajem przy różnych oficjalnych okazjach. Czytelnik po nią raczej nie sięgnie. Tym bardziej, że nie będzie jej w sprzedaży.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy
