Guma balonowa Donald, domowy blok czekoladowy, schabowy w chrupiącej panierce, móżdżki, płucka i flaczki, nóżki w galarecie, jajka w majonezie, a także inne przysmaki. O smakach PRL-u, ulubionym napoju premiera Cyrankiewicza, sklepach "za żółtymi firankami" i o tym, co się serwowało i jadało na imprezach w socjalistycznych czasach rozmawiamy z Moniką Milewską - autorką książki "Ślepa kuchnia. Jedzenie i ideologia w PRL", której premiera zaplanowana jest na 16 marca.
Recenzje książek z Trójmiasta
2022-02-21 10:06
... wiadomo jak się jadło! o wiele smaczniej o wiele zdrowiej i o wiele taniej jak dzisiaj i tyle w temacie!
2022-02-21 10:35
Smaczniej ? Nie sądzę, biorąc pod uwagę dostępność wielu produktów, a raczej ich brak. Chyba że ktoś za domowe smakołyki z PRL-u uważa kalafior z bułką tartą, mielone na smalcu czy rozgotowany makaron z truskawkami. Zdrowiej ? Zależy jaka dieta i skąd brane składniki. Taniej - to najbardziej prawdopodobne. Dobrze pamiętam te czasy i chociaż nie brakowało w moim domu zbyt wielu rzeczy, nie czuję żadnej nostalgii do tamtej kuchni. Była przaśna, przyciężkawa i bez polotu. Jak cały PRL. Życie było za to wolniejsze i mniej absorbujące. Tyle.
2022-02-21 10:43
Taniej też nie - wbrew mitom o "wspaniałym PRL" żywność wcale taka tania była.
Warto też pamiętać o łagodnie mówiąc mizernym stanie higieny w zakładach spożywczych, barach czy restauracjach. Masowe zatrucia były wtedy niczym niezwykłym.
2022-02-21 11:51
I część ludzi wciąż bierze propagandę PRL za rzeczywistość.
Zadziwia mnie jak krótka jest ludzka pamięć.
2022-02-21 12:34
Co więcej cenzura miała wytyczne, by informacji np. zatruciach nie puszczać. A co do propagandy PRL - można odnieść wrażenie, że większość komentarzy piszą tu potomkowie kacyków z PZPR i rodziny ówczesnych mundurowych.
2022-02-21 21:31
Kilka autentycznych zapisów cenzorskich z niezliczonej liczby ujawnionych w 77 roku dzięki byłemu pracownikowi krakowskiej delegatury Tomaszowi Strzyżewskiemu:
Należy bezwzględnie eliminować wszelkie dane zbiorcze dotyczące ilości wypadków drogowych, pożarów, utonięć, jak również tonować zbyt alarmistyczne publikacje na ten temat.
Nie należy dopuszczać do publikacji w masowych środkach przekazu danych liczbowych obrazujących stan i wzrost alkoholizmu w skali całego kraju.
Nie należy dopuszczać żadnych informacji o sprzedaży przez Polskę mięsa do ZSRR.
"Nie należy publikować żadnej informacji o katastrofie w kopalni »Katowice«, w której poniosło śmierć 4 górników
Itd.
2022-02-22 08:47
Byly glownie spowodowane ogromna migracja ludzi i koniecznymi zmianami zachowan.
Ludzi jakos trzeba bylo nauczyc.
2022-02-21 21:15
Aleś się uczepił :) Ja wszystkie te potrawy po dziś dzień lubię, aczkolwiek makaron wolę w wersji al dente.
2022-02-22 09:13
Lubić można, ale to nie znaczy, że jest czym się chwalić przed światem
2022-02-21 12:35
Smaczniej, zdrowiej i lepiej pod warunkiem, ze mieszkalo sie na wsi i jadlo sie swoje. W miescie jadlo sie to co udalo sie wystac w kolejce.
2022-02-21 20:41
i masowej produkcji jak teraz. Nie było tyle plastiku, środowisko było mniej zatrute. To wszytko wtedy teraz mogło by robić za żywność BIO.
2022-02-23 12:25
Walili chemie az milo. Gospodarze w Wielkopolsce, skad pochodze do teraz maja ogrodki dla siebie gdzie nie ma chemii. Warta byla takim sciekiem, ze w latach 80tych ludzie przestali chodzic na plaze po wielu przypadkach zapalenia opon mozgowych u dzieci. Podobnie wygladala sprawa na wielu miejskich basenach. W powietrze lecial dym bez oczyyszczenia z tysiecy kominow a w domach palono wszystkim co sie palilo. Choc trzeba przyznac, ze zdrowej zywnosci bylo wiecej ale tylko z biedy. Ludzie zwyczajnie byli zmuszeni do uprawy na wlasna reke, robienia wlasnych przetworow itd.
2022-02-21 12:36
Lechu, to Ty?
2022-02-21 10:08
Tak będzie już niedługo !!!! Prezes i populisci dotrzymują danych obietnic !!!!
Żeby było jak było !!!!!
2022-02-21 10:30
2022-02-21 12:49
Pinokio
2022-02-21 10:43
Mylisz pojęcia. Najgorzej jak nienawiść zaślepia!
2022-02-21 12:45
Tsm nawet sukces na IO mieliśmy
Syn TW balbina, ten co spał
2022-02-21 14:17
W necie jest pełno zdjec z banerami PO ztymi hasłami ale rustki trol nie pamieta.
2022-02-21 14:34
ale ruskie trolle parti tego nie widza albo udaja ze nic sie nie stalo
Przyklaskiwacze jarozbawa nie pamietaja obietnic, klamstw i hasel
2022-02-21 10:13
Opinia wyróżniona
Kuchni Polskiej ,Węgierskiej i Rosyjskiej .gdzie nie gdzie liznąć mozna było francuskiej czy niemieckiej . amerykańska to juz wysoka półka . pamiętam poledwica woł. krążek zawijany w bekon smażony na saute zwany amerykanem ... to juz rarytasio .:) Pozdrawiam ..
2022-02-21 13:04
Amerykańska kuchnia = wysoka półka. Mejd maj dej :P.
2022-02-21 20:23
kawał mięsa z grilla ciężko nazywać kuchnią, takie coś to od stuleci było jeszcze przed komuną bo wtedy nic nie było
2022-02-22 08:27
Szczegolnie kuchnia francuska. Zbierano wszystko, czym tylko czlowiek sie nie zatrul i co dawalo szanse na przetrwanie... Podobnie z kuchnia chinska.
Dopiero w miare podnoszenia sie ogolnego poziomu zycia, dolozono staranie aby dawalo sie to latwiej przelknac, a moze i dalo przyjemnosc. Jeszcze pozniej dorobiono do tego filozofie...
To i tak lepiej niz bezkrytyczne przejmowanie wzorcow "przemyslowego tuczu ludzkiej trzody".
2022-02-23 10:13
Interesująca teoria, szkoda, że nie wytrzymuje starcia z faktami. Skoro zbierano i zjadano wszystko, czym człowiek się nie zatruł, to wyjaśnij proszę, czemu określone produkty, łatwo dostępne, w jednym miejscu były powszechnie jedzone, a w innych nie? Czemu żaby były i są we Francji, jak i w Polsce, a w kuchni pojawiły się tylko tam? Czemu psy są w Polsce i w Chinach, a do kuchni trafiły tylko chińskiej? Wreszcie czemu to, co daje przyjemność, jest tak różne w różnych miejscach?
2022-02-21 10:16
Kuchnia to nie wszystko. Ludzie w tamtych czasach byli o wiele bardziej symoatyczni wzajemnie dla siebie. Nie było takiej bufonady i przepychania sie kosztem innych.Nie bylo takiego wywyzszania sie jdnych ponad drugich. Ludzie znani / dzisiaj celebryci/ umieli zachowac skromnosc i nie roznosila ich duma z powodu sławy. Ludzie bardziej gotowii byli do wzajemnej pomocy. Pomimo wszystko owczesni politycy komunisci przewaznie tylko z nazwy, nie byli takimi o.......i i z........i jak dzisiejsze elity.
2022-02-21 10:41
na każdym kroku cwaniactwo i szukanie towarów za wszelką cenę. Każdy kto miał trochę możliwości w usługach i handlu to woził się jak panisko
2022-02-21 12:05
W przychodniach też wiecznie obrażone recepcjonistki były
2022-02-21 18:03
A teraz nie?
2022-02-21 18:13
to były takie ewenementy, że filmy o nich kręcono...
I pewnie z tych filmów znasz te sytuacje.
Że towar rozchodził się bokiem, to nie sprzedawczyń była sprawa. Na to były za krótkie.
I to zostało do dzisiaj, tylko "śmietana" się zmigrowała do innych intratnych działek.
2022-02-21 10:48
Ludzie byli tacy sami. Byli karierowicze zapisujący się do PZPR albo zmuszający innych do zapisania się do partii. Byli donosiciele. A jaka "sympatia" kwitła w kolejkach, gdy ludzie się wpychali, kombinowali z uprawnieniami do zakupów poza kolejnością... Niezwykle "sympatyczne" było też wszechobecne pijaństwo i kradzieże.
2022-02-21 18:19
Jednak tzw. "szara masa" była sobie życzliwa.
Zwiększona obecnie możliwość wyboru skutkuje jednak zwiększeniem ilości patologii, która tego wyboru usiłuje pilnować...
2022-02-22 00:05
To ta "szara masa" przepychała się w kolejkach, donosiła i piła.
2022-02-22 08:40
Obecnie
Nie generalizuj.
2022-02-22 15:08
Masz rację - dlatego napisałem wcześniej, że ludzie byli tacy sami jak teraz. Ani lepsi - ani gorsi.
2022-02-21 11:52
2022-02-21 12:13
No co ty? Pokazówka jakich mało była, jak sąsiadka miała schabowego na obiad to tak go tłukła,że cały pion w klatce słyszał. Najważniejsze pokazać się przed sąsiadem, samochodem,ciuchem z zachodu, alkoholem, nawet zapalniczką z Pewexu. Ale przyznam,że umiejętność gospodarowania i planowania posiłków przy słabym zaopatrzeniu sklepów to mistrzostwo było.Pierogi były częstym produktem na stole.
2022-02-21 18:16
Podobnie jak w Chinach.
2022-02-21 20:44
2022-02-22 13:10
prawda ekranu?
2022-02-21 12:40
Czyli co? Na ulicy w gebe nie dawali? Ja pare rezy oberwalem w PRLu. Po PRLu tylko raz. Takiego chamstwa, pijanstwa i zezwierzecenia jak w PRLu pozniej juz raczej nie widzialem. Teraz mozna to obserwowac jedynie wsrod patoli. W szkole wystarczylo zebys nie mial jeansow zeby cie wytykali palcami.
2022-02-21 18:15
współczuję...
Ale obyczaj "firmówek" to raczej objaw obecnych czasów.
2022-02-21 21:09
Co to za banialuki xD
2022-02-21 10:16
Tradycyjnie autor artykułu o PRL sądzi, że ci co pamiętają tamte czasy wymarli albo mają już głębokiego alzheimera. Można wciskać gawiedzi każdą głupotę. np. "luksusem mogła być kanapka z kiełbasą". Problemy z zaopatrzeniem / kartki itp/ zaczęły się pod koniec lat 70-tych a potem im dalej tym gorzej. szkoda ,że nie ma zdjęć sklepów, zwłaszcza Delikatesów na Rajskiej z lat 60 - 70. Poszczególne działy były pełne towarów, a bar kawowy na środku -oblężony. Oczywiście nie było takiego wyboru towarów jak dziś ale żadna wędlina czy mięso nie leżały w gablocie tygodniami reanimowane i odświeżane mimo naładowania konserwantami jak dziś. Kanapka z kiełbasą była podstawowym śniadaniem zabieranym do szkoły. Czasem ktoś przynosił kanapki z marmoladą albo topionym serkiem. Gdyby wtedy podano w szpitalu takie "frykasy" jak dziś , to wylądowało by to za oknem razem z lekarzem. Dzisiejszą obfitość towarów odchorowujemy, bo nie o jakość żywności chodzi tylko żeby nic się w handlu nie zmarnowało.
2022-02-21 12:09
Niedawno zdjęcie mojej dawnej, dawnej kuchni wpadło w ręce młodzieży. Oczywiście śmiechy, że lodówka taka dziwna, z zaokrąglonymi kantami, jak szafa pancerna itp., że taka to wiadomo, PRL. Zapytałem się, jakie w tym czasie były na zachodzie. Usłyszałem, że takie duże, w większości dwudrzwiowe, z kostkarką. Ha, ha, ha... Powiększyłem zdjęcie: produkt Liebherr. Mimy im zrzedły. Podobnie kiedyś było z samochodami. Ci co teraz najwięcej mówią o PRL-u, to właśnie taką młodzież.
2022-02-21 12:13
Nieuprawnione jest porównanie 1:1 początku lat 50. i lat 70. Zerknij do roczników statystycznych i sprawdź jakie było spożycie i produkcja mięsa na osobę w tych latach. Przejrzyj książki kucharskie z tych dwóch dekad i sprawdź różnice. Przeczytaj choć jakieś opracowanie popularnonaukowe, np. "Wielka trwoga".
2022-02-21 10:27
Pychota, warzywa owoce co za smak już nie zjemy pomidora tak dobrego jak kiedyś,maslo lepsze gatunkowo było w czerwonym opakowaniu a te troszkę gorsze w niebieskim ( dzisiejsze nie ma szans z tym dawnym niebieskim)brakowało mięsa owszem to prawda ale było masę innych nie skażonych chemią produktów ogólnie rzecz biorąc tamtych smaków już nie ma a szkoda
2022-02-21 10:50
Masa innych produktów? Niby jakich? Ze dwa rodzaje sera - jeśli udało się kupić? Radzieckie konserwy? A może pomarańcze na Boże Narodzenie i Wielkanoc - wystane wcześniej w kolejce?
2022-02-21 11:03
ale nasze zdrowe owoce miały więcej witamin Znasz smak i zapach truskawek z tamtych latach? jak nie znasz to nie poznasz juz nigdy ! a jabłek? a gruszek? porzeczek ? nigdy nie brakowało tych smaczności a że nie było mięcha to i ludziom na dobre wyszło !nikt w tamtych latach nie głodował każdy jadł naturalną żywnośść za którą teraz uganiają sie po tzw sklepach eko ale to nie jest to co było
2022-02-21 12:15
Tak, znam smak jabłek- papierówek, tak kwaśnych,że nie szło zjeść i zawsze zarobaczonych
2022-02-21 12:47
Nie glodowalem bo matka cale dnie stala w kolejkach (ja czesem tez po szkole) a ojciec po pracy a w weekendy cala rodzina zasuwalismy na dzialce - to byly nasze wycieczki. Nie chce powrotu czasow kiedy mimo tego ze sie pracuje to trzeba jeszcze kolejne tyle wysilku wlozyc w zdobycie jedzenia. Chce isc do sklepu i kupic jedzenie za pieniadze, ktore zarobie i miec czas po pracy dla siebie i rodziny a nie spedzac go na polowaniach na miescie w kolejkach i wiecznym "odpoczynku" na dzialce zeby miec ziemniaki do obiadu czy owoce na zime.
2022-02-21 16:56
to bierz co dają...
2022-02-21 18:07
Weekendów a ziemniaki zawsze były w sklepach lub rozwoził je pod domy gospodarz krzycząc kartofle kartofle ale jak chcieliście mieć ze swojej działki to wasza sprawa
2022-02-21 18:46
To, ze się wtedy nie mowilo weekend to nie znaczy, ze tego nie bylo, a gospodarzy rozworzacych cokolwiek po mieście nigdy w PRLu nie widzialem. Przynajmniej nie w Wielkopolsce gdzie wtedy mieszkalem. Tam to się zaczęło dopiero w latach 90tych
2022-02-21 19:09
Nie było.
Pierwsze wolne soboty (raz w miesiącu) to zjawisko z lat 70.
Więc inne PRL znamy.
Przypuszczam że odnosisz się do lat 80. To zupełnie inna bajka. A w 90 wyrosły nam długie zęby, które szczerzymy do dzisiaj.
W Wielkopolsce może gospodarze nie jeździli po miastach/dzielnicach, bo tam dobrze funkcjonowały targowiska rolne. Wiem, bo wuja zabierał mnie na furmankę i miałem okazję w takich atrakcjach uczestniczyć. Na wybrzeżu w 90 latach to właśnie przestali. Obecnie odtwarza się to w znacznie bardziej cywilizowanych formach.
Ciekawe, że ostatnio trafiłem na takowe targowisko w... Warszawie (słynny Wolumen). Zmiana jest jedynie taka, że zamiast furmanek są dostawczaki i ciężarówki... ;) Ale sceny i zapachy, bardzo podobne ;)
2022-02-21 13:33
Znam zapach takich jabłek, gruszek czy truskawek - bo za PRL-u całą rodziną zasuwaliśmy w ogrodzie, żeby je mieć. Nawet kury przez pewien czas babcia hodowała, podobnie jak wielu sąsiadów. I to wszystko w Gdańsku - wcale nie na jakiś obrzeżach miasta. Tyle, że z konieczności - nie dla przyjemności.
Może jeszcze napiszesz, że dzięki wszechobecnym brakom ludzie się więcej ruszali, więc byli zdrowsi ;)?
2022-02-21 13:36
I się nie przejadali, nie było problemu otyłości.
2022-02-21 20:47
sam sobie chemii nie dowalisz do nich
2022-02-21 18:21
Podaj proszę badania porównujące zawartość witamin i składników odżywczych w owocach z lat 70. i współczesnych. I wykaż na gruncie naukowym wyższość tych pierwszych. Twoje preferencje smakowe kilkadziesiąt lat temu są dowodem czysto anegdotycznym.
2022-02-21 19:13
skodyfikować i udostępnić jako produkt a przynajmniej jako "dowód", którego oczekujesz, pewnie przedmówca byłby bogatym człowiekiem.
Niestety, "przemysłowy tucz trzody ludzkiej" jest faktem i pracochłonne oraz mało wydajne metody zaspokojenia "preferencji smakowych" nie mają szans.
Ale sentymenty i pamięć pozostają.
Kto nie zna, niech żałuje.
2022-02-21 11:04
Prawdziwe mleko (wieczorem już na zsiadłe się nadawało). Ale były i gorsze rzeczy, np. jogurt tylko w jednym smaku i pitny.
2022-02-21 12:41
Czy pitny jogurt jest gorszy to rzecz dyskusyjna ;)
2022-02-21 12:48
Jogurt bywał też często w postaci "bomby", kiedy za daleko posunięta fermentacja wypychała wieczko do góry. Była loteria, czasem jogurt trafiał na stół, a czasem do sedesu.
2022-02-21 15:06
Mleko nadal jest prawdziwe tylko na poczatku lat 90tych upowszechnila sie technologia sterylizacji, tzw UHT. Po sterylizacji masz w mleku mniej zywych bakterii niz po pasteryzacji. Mniej o kilka rzedow wielkosci i to cala tajemnica zsiadlego wieczornego mleka.
2022-02-21 11:06
Masło, tak jak i smalec były sprzedawane na wagę - wycinane z bloku. Ser żółty, również plasterkowany na miejscu. Tak to wyglądało przynajmnej w początkach epoki Gierka. Pomidory w zasadzie tylko latem i rarytasem były "bułgary", ale faktycznie to wielu ludzi miało swoje pomidory z działek i ogródków. Mięso i jego przetwory (kiełbasa zwyczajna) tylko chwilami pojawiały się w mięsnych, a kultowa szynka prasowana z puszki była przedmiotem marzeń na święta. Pieczywo - o ile nie kupione w piekarni, było czerstwe, bo nie było zwrotów, sprzedawano więc najpierw te z najstarszych dostaw.
W późnych latach 70 mleczarnie zaczeły produkowac takie rarytasy jak serek homogenizowany, pleśniowy (były poważne podejrzenia, że towar jest zepsuty), a także smak dzieciństwa - mleko zagęszczone w tubce.
2022-02-21 12:00
Wcześniej było wszędzie w kostkach, zwykłe i tzw ekstra.
I kostki miały chyba 250 g, a nie 200 jak teraz.
2022-02-21 15:17
Masło na wagę, w dużym bloku, było przed epoka kostkową. No i było solone (uważane za gorsze) i niesolone. Dopiero kolejnym etapem były kostki 250, a jeszcze kolejnym kostki 200. A pamiętacie mleko i śmietanę rozlewane z dużych kanek do przynoszonych słoików?
2022-02-21 15:24
Za jedyne 16 zł kostka. Zapłać dziś 16 zł za kostkę masła, to też będzie "prima sort".
2022-02-21 18:20
Już samo to, że w 34-milionowym wówczas, i rolniczym kraju miałeś do wyboru dwa rodzaje masła świadczy o poziomie żywności w tym czasie.
2022-02-21 10:39
czarny okres Polski i Polaków! Byłem wtedy młody i teraz oprócz tej młodości nie wspominam tego okresu mojego życia za dobry! Nigdy nie należałem do żadnej organizacji przestępczej typu zms czy pzpr i to wtedy miało duży wpływ na mój los! Teraz mam przynajmniej czyste sumienie a życie ułożyło mi się lepiej niż niejednemu zdrajcy Ojczyzny!
2022-02-21 12:46
Mały mściwy realizuje plan Moskwy
2022-02-21 12:47
No widzisz a sporo w twojej partii przy korycie już tak!
TK też obsadzony nimi
2022-02-21 13:01
2022-02-21 12:48
Jarek też nie
2022-02-22 08:37
Rowniez nie...
2022-02-22 08:46
Miało być inaczej, dobra zmiana
A komuniści przy korycie wytykają i sortują
A rządzi karakan czerwony
Gnidy partyjne zrobiły dekomunizacje? Pozabierali emerytury rodzicom?
2022-02-22 13:08
Rządzą poza naszymi głowami i goszczą się przy lepszym korycie, niż krajowe.
Na dodatek, nikt im na ręce nie patrzy...
2022-02-21 20:41
organizacja przestępcza ???. Opinia prawdziwego patrioty !!!
2022-02-22 07:08
i absolutnie nie czuję się przestępcą , a tym bardziej zdrajcą ojczyzny. Jest to jednak tylko moja samoocena. Jak jednak widać Prawdziwi Patrioci są innego zdania .
2022-02-21 23:40
Jak byłeś zaradny to bez partii świetnie można było sobie radzić.
A jak ktoś był lebiegą, to i partia nie pomogła.
A i dzisiaj jest nie inaczej. :)
2022-02-21 10:44
Teraz większość kuchni jest ślepych.
2022-02-21 10:59
No to was zaskoczę. Pracowałem w WPHW jako konwojent i zaopatrywaliśmy również milicyjne Konsumy i tzw. kantynę czyli sklep-bar na I piętrze w kw pzpr czyli te sklepy " za żółtymi firankami". Widziałem co było na półkach i czasem też coś zjadłem. W KW np. była bez kartek kiełbasa toruńska i Winiak Klubowy. Najczęściej zamawiano sałatkę jarzynową i galaretkę. Bar Konsumów jak w 007 zgłoś się - pieczeń wołowa z puree i kapustą. D...nie urywało.
2022-02-21 20:50
i wtedy to d. urywało jak w sklepach nic a tam pełno i to bez kartek czyli bez limitu
2022-02-21 11:01
ględzenia jak to kiedyś były czasy, a teraz nie ma czasów.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.
Filmy
Dwa spektakle Teatru Wybrzeże zarejestrowała Telewizja Polska w ostatnich kilku latach i wyemitowała w TVP Kultura. Jakie?
