Widoki Gdańska jako arcydzieło polskiej propagandy wizualnej? Co więcej, zlecone oficjalnie przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych? W 1928 roku ukazała się teka graficzna, w której Jan Gumowski przedstawił zabytkową architekturę Gdańska. Zarówno pobyt artysty w mieście, jak i przygotowanie grafik, sfinansowały polskie władze. Same widoki dobrano zaś w taki sposób, by jak najsilniej podkreślić związki dawnego Gdańska z Polską.
Teka Gumowskiego zawiera niemal wyłącznie widoki tych zabytków, które można było związać historycznie z polską obecnością w mieście podobizny polskich królów, polskie herby, albo budynki związane z polskim mecenatem, jak Kaplica Królewska, ufundowana po części przez Jana III Sobieskiego. Teka stanowiła więc manifestację polskich roszczeń wobec Gdańska.
O ile kilkutygodniowy pobyt artysty w Gdańsku opłaciło polskie MSZ, które sfinansowało również druk teki, to litograficzne odbitki prac Gumowskiego zostały wykonane w drukarni Ministerstwa Spraw Wojskowych. Propagandowy wymiar dzieła ujawnił się również w tym, że poszczególne prace opatrzone zostały podpisami nie tylko w języku polskim, ale także francuskim i angielskim. Podpisy obcojęzyczne były przy tym nierzadko bardziej rozbudowane niż polskie, po to, by wyjaśnić zagranicznym widzom związki danego motywu z Rzeczpospolitą. Zadbano i o to, by ów przekaz istotnie dotarł do zagranicznego odbiorcy. Z pomocą Funduszu Kultury Narodowej teka trafiła między innymi do Biblioteki Muzeum Brytyjskiego w Londynie.
Na wystawie w Zielonej Bramie pokazane są zarówno składające się na tekę litografie, jak i oryginalne rysunki ołówkiem stanowiące ich pierwowzór. Każdej parze towarzyszy komentarz historyczny. Rysunki, zachowane niemal w komplecie (18 sztuk), Muzeum Narodowe w Gdańsku pozyskało do swoich zbiorów w 2021 roku. Zostały zaprezentowane publiczności po raz pierwszy.
Wystawie towarzyszy bogaty program wydarzeń edukacyjnych. Oprowadzania, wykłady i spotkania przybliżą sylwetkę artysty, jego działalność twórczą, a także skomplikowane losy Gdańska w okresie międzywojennym. Warsztaty będą okazją do zdobycia wiedzy w dużej mierze praktycznej z różnych dziedzin, w których specjalizował się Gumowski, m.in. w zakresie litografii, rysunku, malarstwa, witrażu i ilustracji. Najmłodsi poznają zaś literacki, bajkowy świat zilustrowany przez samego artystę. Zapraszamy także na oprowadzania w Polskim Języku Migowym, z audiodeskrypcją oraz w języku angielskim.
Kurator: Jacek Friedrich
Koordynacja: Małgorzata Ruszkowska
Identyfikacja graficzna: Dominika Gzowska
Edukacja: Emilia Kalinowska
Promocja: Klaudia Ficak
PROGRAM WYDARZEŃ EDUKACYJNYCH
MAJ
25.05.2024 (sobota), godz. 11.30-13.30, Oddział Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Toruńska 1)
Magiczne ślimaki i bezcenne kamyki. Warsztaty ilustratorskie dla dzieci w wieku 5-12 lat
26.05.2024 (niedziela), godz. 13:00-14:00, Oddział Zielona Brama Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Długi Targ 24)
Oprowadzanie w Polskim Języku Migowym po wystawie "Polski Gdańsk 1928. Teka graficzna Jana Gumowskiego"
CZERWIEC
01.06.2024 (sobota), godz. 13:00-14:30, Oddział Zielona Brama Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Długi Targ 24)
Oprowadzanie kuratorskie z prof. Jackiem Friedrichem po wystawie "Polski Gdańsk 1928. Teka graficzna Jana Gumowskiego"
02.06.2024 (niedziela), godz. 15:00-16:00, Oddział Zielona Brama Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Długi Targ 24)
Co w lesie huczy? Wspólne czytanie dla rodzin z dziećmi w wieku 4-7 lat
05.06.2024 (środa), godz. 17:30-19:00, Oddział Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Toruńska 1)
Polski Gdańsk Jana Gumowskiego. Spotkanie z prof. Jackiem Friedrichem
08.06.2024 (sobota), godz. 13:00-15:00, zbiórka: Oddział Zielona Brama Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Długi Targ 24)
Miasto spod ręki. Plener rysunkowy dla dorosłych
15 i 16.06.2024 (sobota i niedziela), godz. 11:00-18:00, Wydział Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, ul. Chlebnicka 13/16
Sztuka na kamieniu. Warsztaty litograficzne dla dorosłych
22.06.2024 (sobota), godz. 11:15-13:15, Oddział Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Toruńska 1)
Portret na medal. Warsztaty malarskie dla dorosłych
23.06.2024 (niedziela), godz. 11:15-15:15, Oddział Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Toruńska 1)
Czarno na białym. Warsztaty z linorytem dla dzieci w wieku 7-12 lat
26.06.2024 (środa), godz. 17:30-19:00, Oddział Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Toruńska 1)
Czym było Wolne Miasto Gdańsk? Czy faktycznie było "wolne"? Spotkanie z Andrzejem Cylwikiem
29 i 30.06.2024 (sobota i niedziela), godz. 11:00-18:00, Pracownia Malarstwa Ściennego i Witrażu Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, Plac Wałowy 15
Szklane kompozycje. Warsztaty witrażu dla dorosłych
LIPIEC
03.07.2024 (środa), godz. 17:30-19:00, Oddział Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Toruńska 1)
Walka obrazów. Sztuka i polityka w nowoczesnym Gdańsku. Spotkanie z prof. Jackiem Friedrichem
06.07.2024 (sobota), godz. 11:15-15:15, Oddział Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Toruńska 1)
Fotografuj miasto! Warsztaty dla dzieci w wieku 7-12 lat
07.07.2024 (niedziela), godz. 13:00-14:00, Oddział Zielona Brama Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Długi Targ 24)
Oprowadzanie z audiodeskrypcją po wystawie "Polski Gdańsk 1928. Teka graficzna Jana Gumowskiego"
07.07.2024 (niedziela), godz. 15:00-16:00, Oddział Zielona Brama Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Długi Targ 24)
Oprowadzanie w języku angielskim po wystawie "Polski Gdańsk 1928. Teka graficzna Jana Gumowskiego"
13.07.2024 (sobota), godz. 13:00-15:00, zbiórka: Oddział Zielona Brama Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Długi Targ 24)
Śladami obiektów z teki Gdańsk Jana Gumowskiego. Spacer po mieście
14.07.2024 (niedziela), godz. 11:15-13:15, Oddział Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Toruńska 1)
Za milion lat od dziś. Warsztaty ilustratorskie dla dorosłych
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach zadania: Realizacja wystawy czasowej pt. "Polski Gdańsk w roku 1928. Teka graficzna Jana Gumowskiego".
Teka Gumowskiego zawiera niemal wyłącznie widoki tych zabytków, które można było związać historycznie z polską obecnością w mieście podobizny polskich królów, polskie herby, albo budynki związane z polskim mecenatem, jak Kaplica Królewska, ufundowana po części przez Jana III Sobieskiego. Teka stanowiła więc manifestację polskich roszczeń wobec Gdańska.
O ile kilkutygodniowy pobyt artysty w Gdańsku opłaciło polskie MSZ, które sfinansowało również druk teki, to litograficzne odbitki prac Gumowskiego zostały wykonane w drukarni Ministerstwa Spraw Wojskowych. Propagandowy wymiar dzieła ujawnił się również w tym, że poszczególne prace opatrzone zostały podpisami nie tylko w języku polskim, ale także francuskim i angielskim. Podpisy obcojęzyczne były przy tym nierzadko bardziej rozbudowane niż polskie, po to, by wyjaśnić zagranicznym widzom związki danego motywu z Rzeczpospolitą. Zadbano i o to, by ów przekaz istotnie dotarł do zagranicznego odbiorcy. Z pomocą Funduszu Kultury Narodowej teka trafiła między innymi do Biblioteki Muzeum Brytyjskiego w Londynie.
Na wystawie w Zielonej Bramie pokazane są zarówno składające się na tekę litografie, jak i oryginalne rysunki ołówkiem stanowiące ich pierwowzór. Każdej parze towarzyszy komentarz historyczny. Rysunki, zachowane niemal w komplecie (18 sztuk), Muzeum Narodowe w Gdańsku pozyskało do swoich zbiorów w 2021 roku. Zostały zaprezentowane publiczności po raz pierwszy.
Wystawie towarzyszy bogaty program wydarzeń edukacyjnych. Oprowadzania, wykłady i spotkania przybliżą sylwetkę artysty, jego działalność twórczą, a także skomplikowane losy Gdańska w okresie międzywojennym. Warsztaty będą okazją do zdobycia wiedzy w dużej mierze praktycznej z różnych dziedzin, w których specjalizował się Gumowski, m.in. w zakresie litografii, rysunku, malarstwa, witrażu i ilustracji. Najmłodsi poznają zaś literacki, bajkowy świat zilustrowany przez samego artystę. Zapraszamy także na oprowadzania w Polskim Języku Migowym, z audiodeskrypcją oraz w języku angielskim.
Kurator: Jacek Friedrich
Koordynacja: Małgorzata Ruszkowska
Identyfikacja graficzna: Dominika Gzowska
Edukacja: Emilia Kalinowska
Promocja: Klaudia Ficak
PROGRAM WYDARZEŃ EDUKACYJNYCH
MAJ
25.05.2024 (sobota), godz. 11.30-13.30, Oddział Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Toruńska 1)
Magiczne ślimaki i bezcenne kamyki. Warsztaty ilustratorskie dla dzieci w wieku 5-12 lat
26.05.2024 (niedziela), godz. 13:00-14:00, Oddział Zielona Brama Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Długi Targ 24)
Oprowadzanie w Polskim Języku Migowym po wystawie "Polski Gdańsk 1928. Teka graficzna Jana Gumowskiego"
CZERWIEC
01.06.2024 (sobota), godz. 13:00-14:30, Oddział Zielona Brama Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Długi Targ 24)
Oprowadzanie kuratorskie z prof. Jackiem Friedrichem po wystawie "Polski Gdańsk 1928. Teka graficzna Jana Gumowskiego"
02.06.2024 (niedziela), godz. 15:00-16:00, Oddział Zielona Brama Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Długi Targ 24)
Co w lesie huczy? Wspólne czytanie dla rodzin z dziećmi w wieku 4-7 lat
05.06.2024 (środa), godz. 17:30-19:00, Oddział Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Toruńska 1)
Polski Gdańsk Jana Gumowskiego. Spotkanie z prof. Jackiem Friedrichem
08.06.2024 (sobota), godz. 13:00-15:00, zbiórka: Oddział Zielona Brama Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Długi Targ 24)
Miasto spod ręki. Plener rysunkowy dla dorosłych
15 i 16.06.2024 (sobota i niedziela), godz. 11:00-18:00, Wydział Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, ul. Chlebnicka 13/16
Sztuka na kamieniu. Warsztaty litograficzne dla dorosłych
22.06.2024 (sobota), godz. 11:15-13:15, Oddział Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Toruńska 1)
Portret na medal. Warsztaty malarskie dla dorosłych
23.06.2024 (niedziela), godz. 11:15-15:15, Oddział Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Toruńska 1)
Czarno na białym. Warsztaty z linorytem dla dzieci w wieku 7-12 lat
26.06.2024 (środa), godz. 17:30-19:00, Oddział Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Toruńska 1)
Czym było Wolne Miasto Gdańsk? Czy faktycznie było "wolne"? Spotkanie z Andrzejem Cylwikiem
29 i 30.06.2024 (sobota i niedziela), godz. 11:00-18:00, Pracownia Malarstwa Ściennego i Witrażu Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, Plac Wałowy 15
Szklane kompozycje. Warsztaty witrażu dla dorosłych
LIPIEC
03.07.2024 (środa), godz. 17:30-19:00, Oddział Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Toruńska 1)
Walka obrazów. Sztuka i polityka w nowoczesnym Gdańsku. Spotkanie z prof. Jackiem Friedrichem
06.07.2024 (sobota), godz. 11:15-15:15, Oddział Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Toruńska 1)
Fotografuj miasto! Warsztaty dla dzieci w wieku 7-12 lat
07.07.2024 (niedziela), godz. 13:00-14:00, Oddział Zielona Brama Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Długi Targ 24)
Oprowadzanie z audiodeskrypcją po wystawie "Polski Gdańsk 1928. Teka graficzna Jana Gumowskiego"
07.07.2024 (niedziela), godz. 15:00-16:00, Oddział Zielona Brama Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Długi Targ 24)
Oprowadzanie w języku angielskim po wystawie "Polski Gdańsk 1928. Teka graficzna Jana Gumowskiego"
13.07.2024 (sobota), godz. 13:00-15:00, zbiórka: Oddział Zielona Brama Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Długi Targ 24)
Śladami obiektów z teki Gdańsk Jana Gumowskiego. Spacer po mieście
14.07.2024 (niedziela), godz. 11:15-13:15, Oddział Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Toruńska 1)
Za milion lat od dziś. Warsztaty ilustratorskie dla dorosłych
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach zadania: Realizacja wystawy czasowej pt. "Polski Gdańsk w roku 1928. Teka graficzna Jana Gumowskiego".
Filmy