• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Podróż w czasie do międzywojennego Gdańska

Jakub Knera
26 grudnia 2010 (artykuł sprzed 13 lat) 
Gdańsk między wojnami. Opowieść o życiu miasta 1918-1939, Dom Wydawniczy Księży Młyn, Łódź 2010. Gdańsk między wojnami. Opowieść o życiu miasta 1918-1939, Dom Wydawniczy Księży Młyn, Łódź 2010.

Podróże w czasie są możliwe. Świetnym tego przykładem jest książka "Gdańsk między wojnami" Aleksandry Tarkowskiej, która jest dokumentalnym przewodnikiem po życiu Gdańska od 1918 do 1939 roku.



O tym, że lubimy oglądać Gdańsk sprzed kilku dekad świadczą z powodzeniem sprzedające się serie albumów "Był sobie Gdańsk" czy albumy ze zdjęciami "Fot. Kosycarz". Zdjęcia Kosycarza poświęcone są jednak ostatniemu półwieczu, a seria "Był sobie Gdańsk" to przede wszystkim zbiór zdjęć. Na tym tle "Gdańsk między wojnami" wydany nakładem łódzkiego wydawnictwa Księży Młyn ciekawie się wyróżnia.

Z jednej strony książka przypomina pod względem struktury dokument - jest w niej zobrazowane całe życie miasta, w wielu aspektach. Z drugiej to doskonały przewodnik po mieście sprzed kilku dekad. Pomijając atrakcje turystyczne, gdybyśmy w latach 20. i 30. znaleźli się na terytorium Wolnego Miasta Gdańska, byłoby to wspaniałe kompendium wiedzy na jego temat. Teraz to doskonały obraz tego, jak wyglądało życie naszych przodków między I i II Wojną Światową.

Gdańsk po I Wojnie Światowej był w specyficznej sytuacji. Na mocy uchwały Ligi Narodów powstało Wolne Miasto Gdańsk, miasto-państwo z własnym sejmem, senatem, herbem, flagą a nawet walutą. Mieszkańcy miasta mówili o sobie Danziger, wyróżniali się więc na tle Polaków, Niemców i ludzi innych narodów. To ogromne zróżnicowanie świetnie jest w tej książce pokazane.

Na kolejnych stronach zapoznajemy się bowiem nie tylko ze starym wyglądem ulic, zabudowaniami czy nieistniejącymi już połączeniami tramwajowymi. W albumie możemy zobaczyć jak wyglądały paszporty mieszkańców Gdańska, kto zarządzał miastem, ilu było przywódców senatu, prezydentów, gdzie znajdowały się konsulaty (było ich przeszło 30, w tym z takich egzotycznych krajów jak Nikaragua, Panama czy Haiti) albo o tym, że w obecnym budynku Rady Miasta, urzędowali Komisarze Ligi Narodów. To wszystko oczywiście znane fakty historyczne, ale w książce "Gdańsk między wojnami" nie są ukazane w dłużącej się encyklopedycznej formie, a jednocześnie są wyczerpujące.

Ale to i tak nie wszystko - poszczególne rozdziały opisują życie Gdańszczan, przedstawiają partie polityczne czy społeczności religijne, które żyły na terenie tego miasta (świetne zdjęcie, egzotycznie wyglądającej Wielkiej Synagogi w miejscu obecnej ulicy Bogusławskiego). Obszerna część albumu jest poświęcona miejskiej komunikacji (ze spisem starych linii tramwajowych) i gospodarki wodnej - można zapoznać się ze zdjęciami i opisami starych spichlerzy czy przeczytać jak powstawała Stocznia Cesarska na terenie Młodego Miasta.

Nie brakuje informacji o sportowych wyczynach gdańszczan, czy opisie miejsc, gdzie spędzali wolny czas. Fotografie pokazują wspaniałe sale restauracji, obecnego Teatru Wybrzeże, nadmorskich kąpielisk i kin. Mało kto może wiedzieć, że w Wolnym Mieście Gdańsk tych ostatnich było ich przeszło 20, z czego połowa w ścisłym centrum Miasta!

"Gdańsk między wojnami" to pasjonująca podróż pełna niespodzianek i niesamowitych odkryć, nawet dla tych, którzy z historią międzywojennego Gdańska są dobrze obeznani. Masa zdjęć (niestety nie zawsze wysokiej jakości), pocztówek i dokumentów (statystyki czy spis niemieckich nazw ulic i dzielnic) świetnie przybliżają miasto z tamtego okresu, pokazując zarówno jego potęgę jak i wiele elementów, którymi różni się od tego współczesnego.

Opinie (78) 8 zablokowanych

Wszystkie opinie

  • Smaczny album

    Oglądałam ten album w empiku, fotki znane z innych publikacji.

    • 18 11

  • Uprzejmie informuję że do książki dodawany jest film DVD oraz plan miasta Gdańska (2)

    Autor o tym zapomniał dopisać o gratisach do publikacji - reprint planu miasta Gdańska oraz film DVD z okresu Wolnego Miasta Gdańska.

    • 22 4

    • DVD? (1)

      Kto to odtworzy to pieruństwo, na czym niby?

      • 2 4

      • Na patefonie stacjonarnym.

        • 13 1

  • Gdanszczan tylko karmi sie sentymentami (14)

    Zamiast budowac miasto i by bylo nowoczesne.
    Taktyka: "alez to bylo piekne miasto" zamiast
    "alez tu sie buduje"

    • 50 65

    • ...O historii

      @paw
      Pomyliłeś tematy! Dla jasności, ten jest o historii Gdańska ;)
      pzdr

      • 7 4

    • To bierz się za łopatę...

      ... i buduj, zamiast paździerzyć głupoty.

      • 6 7

    • bardzo trafne spostrzeżenie (1)

      życie tylko przeszłością.
      Poza historią w Gdańsku nie ma o czym mówić.

      • 10 11

      • to m...a w kubeł

        • 1 4

    • No to jedziemy od północy (6)

      Ostatnio zbudowane / w przygotowaniu / w realizacji:
      - Hala Ergo Arena
      - Rozbudowa kampusu uniwersytetu
      - Kolej metropolitalna (właśnie ogłoszono przetarg na dokumentację)
      - Terminal lotniska
      - Słowackiego
      - PGE Arena
      - Tunel pod Martwą Wisłą,
      - Terminal kontenerowy umożliwiający zawinięcia oceaników,
      - Umowa na centrum logistyczne koło terminalu,
      - Trasa Sucharskiego,
      - Muzeum Morskie, II WŚ, ECS, Szekspirowski,
      - Przedłużenie SKM do p. Śródmieście,
      - Trasa WZ + wypasiony węzeł Karczemki,
      - Obwodnica Południowa,
      - Autostrada A1
      - Remont linii kolejowej do Wawy + linia do portu

      Jeśli komuś można zarzucać zapatrzenie wstecz to raczej Tobie skoro nie widzisz co się Tu dzieje.

      • 19 3

      • i linia tramwajowa na Chełm + jej rozbudowa

        • 10 1

      • No to skomentujmy te kwiatki: (1)

        - Hala Ergo Arena - miała być gotowa na EuroBasket...nic z tego! skonczyło się na Lajdi Zgadze i to ze sporym opóźnieniem. Przypomnę, że koszykarze jakoś grali w jakże reprezentacyjnej Hali Olivia - normalnie prestiż...- Rozbudowa kampusu uniwersytetu - zgadza się. Idą jak burza i to bez ironi.- Kolej metropolitalna (właśnie ogłoszono przetarg na dokumentację) - od przetargu do wbicia pierwszej łopaty droga długa, ale kibicuję temu projektowi a wizualizacja 1sza klasa.- Terminal lotniska - no robią, potwierdzam.- Słowackiego - j.w.- PGE Arena - i tu widać piknę tempo:)- Tunel pod Martwą Wisłą - tiaaa - wizualizację to my umiemy robić ale jak gdzieś czytałem to nie pojedzie się tamtędy szybciej niż za 6-7lat - a most stoi...jak samotny biały żagiel.- Terminal kontenerowy umożliwiający zawinięcia oceaników- i chwała im za to- Umowa na centrum logistyczne koło terminalu,- Trasa Sucharskiego, - ileż to lat ją planują a kiedy realizują - oczywiscie jak Unia da...zresztą tak można dopisać do większości- Muzeum Morskie, II WŚ, ECS, Szekspirowski, - plany, wizualizacje i kamienie węgielne - troche wyburzeń no ale zaczeli, skromnie jak na razie- Przedłużenie SKM do p. Śródmieście, - fajna wizualizacja- Trasa WZ + wypasiony węzeł Karczemki, - o tu to sie buduje!- Obwodnica Południowa, - jak wyżej- Autostrada A1 - hmm - coś drgnęło ale ile to lat temu słyszeliśmy?! a ile Unia dała a ile paliwa podrożały bo na drogi idzie a jak dużo zrobili - nieproporcjonalnie malo wg mnie- Remont linii kolejowej do Wawy + linia do portu - tak nawet przygotowali tory do prędkosci 250km na godzine - a ze szybkich kolei nie bedzie jeszcze przez 10 lat albo i 20 to za 25 będą znowu remontować. Lepiej z rozkładem by porządek zrobili i zegarkiem się nauczyli obsługiwać.Podsumowując - są powody do dumy ale na pewno nie jest tak różowo jak piszesz - można by napisać, że się rozmarzyłeś, pozdrawiam optymistów.

        • 7 13

        • Wszystkie te inwestycje zostaną zakończone

          najpóźniej w 2015.
          Załóżmy nawet, ze jedna z nich nie powstanie. Zmienia to "całokształt"?

          • 7 1

      • Obwodnica Południowa

        akurat jej budowa jest dzięki GDDKIA.

        • 1 1

      • najlepsza rubryka to "w przygotowaniu" :P (1)

        "w przygotowaniu" to Polska miała być drugą Japonią/Irlandią

        • 4 3

        • Każda z tych inwestycji

          ma co najmniej przetarg na dokumentację, a to już nie jest rysowanie palcem po mapie.

          • 4 1

    • Historia (1)

      To, że Gdynia nie ma historii to nie znaczy, że Gdańsk jej nie ma. My Gdańsk mamy już ponad 1000 lat. A Gdynia ile?

      • 12 6

      • Biorąc pod uwagę, ze oni maja odwieczny problem z datami

        to chodzą słuchy, ze pierwsze wzmianki o Gdyni są już w starych manuskryptach pochodzących z Babilonu :P
        Ciekawe co tam u nich się tak rozwija, poza tym, że Szczurek przewala im tonę kasy na reklamę, tylko nie ma czego reklamować

        • 7 4

    • coś w tym jest!!!

      tylko jedna rzecz mnie cały czas trapi, wiadomo o historii zapominać nie można, wiadomo, raz zabytki, dwa ku przestrodze!
      dziś budujemy jutro, jakkolwiek to brzmi ale jest to prawdą, no i tu jest pies pogrzebany...
      dlaczego tym wszystkim planistom, architektom, no i decydentom brakuje wizji, odwagi i umiejętności realizacja czegoś ponad taflę szkła, metalu i betonu! Dlaczego unifikacja jest tak mocno zakorzeniona w naszych (i ich łbach), że jadąc do większości miast świata, do tzw. centrum wszsystko wygląda niemal identycznie...
      Czy Gdanśk nie zasługuje by się wyróżnić, czy nie mamy rodzimych artystów, projektantów, którzy potrafiliby tchnąć życie i kolor w tą szarość szkła i betonu?!
      Tak prozaiczna sprawa jak wiaty przystankowe, nie w tym rzecz by podobały się wszystki, ale by o nich mówiono - dlaczego nie zrobić ich różowych, a co, czy to komuś przeszkadza - jakby były w kształcie serc tudzież postaci zwierzaków, (przykłady są jakie są, nie jestem artystą), chodzi o ideę...Gdyby tak ściany toalet publicznych wyglądały jak kobierzec z mongolskiej chaty a ławki w praku pstrzyły się kolorami chińskiej pseudo-porcelany na wzór barcelońskiej z parku Guell - taki kogel-mogel na wesoło ;)
      Nie chodzi o to by się tym zachwycać, ale z dziecinnną radochą uśmiechać (choćby z przekąsem) ale wariat to zaprojektował!
      z politycznym prztyczkiem - by żyło się lepiej :)

      • 3 1

  • Za 80 lat powstanie album jak to było w Gdańsku z rządów Pawła I (3)

    • 48 16

    • Dobrze że Ciebie już nie będzię!

      • 6 17

    • Widzisz, bo historia go akurat dobrze oceni

      a po Tobie co zostanie? Trochę smrodu i to wszystko

      • 4 8

    • Za 80 lat Paweł bedzie nadal nie łudż się

      .

      • 5 2

  • (5)

    ile kosztuje album?

    • 18 1

    • album kosztuje 85 zł (1)

      • 6 13

      • k.... drogo :/

        • 12 2

    • ile kosztuje album ?

      CWIOKU 10 patykiem pisanych

      • 2 4

    • 79,90zł

      • 0 0

    • 59 PLN - księgarnia Koliber Wrzeszcz

      Trzeba tylko kliknąć na allegro i odebrac osobiście we Wrzeszczu, ul. Do Studzienki

      • 0 0

  • (3)

    kiedyś było Wolne Miasto Gdańsk - dziś jest (PO)Wolne Miasto Gdańsk. Z jego codziennymi korkami, pięknymi dzielnicami jak Stogi, Przymorze czy Orunia, z tętniącym do godzin porannych życiem Starym Miastem, z bogatą ofertą kulturalną, będące motorem rozwoju dla całego regionu...

    • 41 26

    • myślisz że tamto miasto było idealne? że nie było obszarów zamieszkanych przez biedote? że nie było dzielnic o których przeciętny Gdańszczanin mówił że to strefa no-go?że nie było problemów komunikacyjnych, gospodarczych?

      • 6 4

    • A co lepszego jest w takich nowych dzielnicach (1)

      w porównaniu do Przymorza?
      Najlepiej o tym świadczą ceny mieszkań - najwyższe na Przymorzu.

      • 6 1

      • pocieszaj się dalej

        i żyj w błogiej nieświadomości

        • 0 2

  • (2)

    znów o jakimś "międzywojennym" gdańsku
    czyli o gdańsku w praktyce okupowanym przez niemców
    spadku po prusko/niemickiej okupacji porozbiorowej
    gdzie Polaków dyskryminowano i szykanowano
    utrudniano Polakom zakładanie działalnosci handlowej, osiedlanie się, przewóz towarów, nawet szukanie pracy czy nabywanie nieruchomości
    dzielnie za to wspomagano niemców szykujac po cichu Polakam czystkę roku 1939
    jest faktycznie co wspominać
    och ach jak to "ładnie" było...

    • 33 54

    • a to biały wiersz?

      czy anonim zapomniał interpunkcji?

      • 6 9

    • Znowu się kretyn,co historii nie zna wypowiada.

      A na Srebrzysku czekają na ciebie.

      • 3 5

  • (7)

    Miasto moich przodków którym cmentarze zaoraliście. Aktualny status Wolnego Miasta jest taki sam jak ustalono w Wersalu.Miasto nie brało udziału w wojnie, a stało się ofiarą agresji nazistowskiej i polskiej. Możecie mnie negować ale tych prawd nie da się obejść

    • 32 43

    • nie rozumiem twojego bełkotu (1)

      Gdańsk to polskie miasto, wiec jak mogło stac się ofiarą polskiej agresji?

      • 17 13

      • jakiś gdańszczanin z korzeniami wileńskimi. Nie każdemu dane jest posiadać rozum.

        • 10 13

    • Zgadzam się z Tobą (2)

      po ii wojnie przyznano Polsce kuratelę nad Gdańskiem na okres 50 lat ,tak więc od 1995 roku jesteśmy okupowanie przez Polskę. O tym że Polska o tym wie i przestrzega uchwał Ligi Narodów i Poczdamu ,może świadczyć np. fakt iż na terenie WM Gdńska nie mogą stacjonować żadne jednostki wojskowe, tylko straż graniczna. I takich rzeczy jest znacznie więcej. I jeszcze jedno Gdańsk nie jest tak samo Polski jak i Niemiecki ,i od tego radzę zaczynać wszelkie dyskusje o WM GDAŃSKU

      • 12 14

      • buhahahaha

        Polska okupuje Gdańsk, Gdańsk okupuje Wrzeszcz, Wrzeszcz okupuje ulicę Grunwaldzką, a Grunawaldzka mieszkanie pana Henryka, a pan Henryk okupuje swoją żonę.

        • 15 7

      • querc - znamy go ! Gdańszczanin z Krużewników sie znalazł

        • 2 4

    • takimi tekstami jak powyższy to powinna się zająć prokuratura
      widać że na tym portalu hamstwo i oczernianie Polski jest jak najbardziej mile widziane

      • 3 10

    • ...miasto nie brało udziału w wojnie ? ... odkrywcze, nie wiedziałem.

      • 1 0

  • lubimy taki Gdańsk sprzed kilku dekad

    WMG to piekne czasy - pod niemieckim butem było tak dobrze

    • 21 14

  • A w Nowym Roku (6)

    życzę wszystkim czytelnikom Trójmiasta - aby jego Redakcja otworzyła osobny folder dla wypowiedzi nie trzymających się meritum poruszanego artykułu. Tym samym moja obecna tam otwierałaby raj dla niepoważnych szczeniaków, dla tych co to nawet sobie nicka nie potrafią wypisać wyczuwając głupoty jakie piszą. :)
    A na temat - książka na pewno ma swoją wartość, bo z przewodnikiem P. Mamuszki jest wizualizacją tego Gdańska jaki dzisiaj mamy w namiastce. A nie był on ani niemiecki, ani polski - był gdański.

    • 40 5

    • (5)

      nie ma to jak życie w wirtualnym świecie
      "nie był on ani niemiecki, ani polski - był gdański"
      - jaki on nie był niemiecki to okazało się w lasach piaśnicy

      • 5 7

      • I włąsnie o takich, autor posta napisał :)

        • 1 4

      • (3)

        widzisz właśnie jak się zbłaźniłeś. W Piaśnicy leżą pomordowani Polacy z całego województwa Pomorskiego (w tym i Gdyni), ale z Gdańska -nie.
        Życze tobie abyś znalazł czas na dokładniejsze poznanie losow twoich polskich przodków. A dzisiaj nie czas na makabryczny wywód co Niemcy zrobili z Polakami w Gdańsku.

        • 3 4

        • cytuję (2)

          Do dnia dzisiejszego ustalono nazwiska ok. 852 ofiar, pochodzących z Gdyni, Wolnego Miasta Gdańska oraz terenów ówczesnych powiatów: morskiego, kartuskiego i kościerskiego. W gronie zamordowanych znaleźli się przedstawiciele wszystkich warstw polskiego społeczeństwa, którzy w latach międzywojennych zaangażowani byli w działalność polityczną, społeczną, oświatową, kulturalną, religijną, a także sportową. Szczególnie ciężkie straty poniosło zwłaszcza duchowieństwo katolickie, nauczyciele oraz członkowie administracji państwowej i samorządowej. W Piaśnicy ginęli również działacze polonijni oraz pracownicy PKP z Wolnego Miasta Gdańska

          • 2 0

          • cd. (1)

            Ze względu na przeprowadzoną przez Niemców w 1944 akcję zacierania śladów zbrodni, jak również z powodu zniszczenia lub wywiezienia dokumentacji zbrodni piaśnickiej, wciąż nieznana pozostaje dokładna liczba pomordowanych, lista ich nazwisk, a także liczba zbiorowych mogił. W trakcie śledztw prowadzonych po zakończeniu wojny udało się ustalić, że ofiary zbrodni w lasach piaśnickich zaliczały się zasadniczo do trzech kategorii:

            * Pierwszą stanowili przedstawiciele polskiej elity politycznej i intelektualnej – zatrzymani przez Niemców w trakcie masowych aresztowań we wrześniu i październiku 1939, a następnie przetrzymywani w więzieniach w Wejherowie, Pucku, Gdańsku, Kartuzach i Kościerzynie oraz w obozach internowania osób cywilnych w Gdańsku–Nowym Porcie i Gdyni–Grabówku. Z tego grona wywodziło się prawdopodobnie ok. 2000 ofiar Piaśnicy;
            (Zbrodnia w Piaśnicy).

            • 2 0

            • Tak sie dla ciebie pechowo sklada, ze znam osobiscie losy tych MIESZKANCOW Gdańka którzy wtedy zgineli. Powtarzam; w Piaśnicy nie zgineli mieszkańcy Gdańska. A działacze polonijni czesto właśnie mieszkali poza granicami Gdańska, głównie w Gdyni. Ponadto mój aresztowany Ojciec uciekł z placu tenisowego na Ejsmondta na parę godzin wcześniej niż podjechały samochody które zabraly resztę wierzących w sprawiedliwość - do Piaśnicy. Sam kwiat inteligencji polskiej mieszkający w Gdyni , ale paru z nich było działaczami Polonii Gdańskiej. Żaden nie wrocił i dzisiaj sie o nich pisze jako działaczach gdańskich.
              Przepraszam za trochę obrażliwe sformułowanie mojej pierwszej odpowiedzi, ale ... po pierwsze kwestia nie dotyczyła martyrologii, po drugie - dzisiejsze przekazy informacji sa tak pogmatwane, że tylko ten co zna prawde wie gdzie w nich tkwi prawda.

              • 1 1

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Pobożni i cnotliwi. Dawni gdańszczanie w zwierciadle sztuki (1 opinia)

(1 opinia)
20 zł
spotkanie, wystawa, warsztaty

Kultura ludowa Pomorza Gdańskiego

wystawa

Wystawa "Kajko, Kokosz i inni"

wystawa

Sprawdź się

Sprawdź się

Pierwsza nazwa Muzeum Miasta Gdyni to:

 

Najczęściej czytane