Historia i dźwięk. Noc Muzeów

Jak wyglądała powojenna Wyspa Sobieszewska w latach swojej świetności? Jaką tajemnicę skrywa modrzewiowy dworek w Orlinkach na Wyspie Sobieszewskiej? Jaką opowieść snuje nadmorski las i czy rzeczywiście po zmroku strach ma wielkie oczy?



"Gromada Sobieszewo"- oprowadzanie kuratorskie po wystawie czasowej

Ekspozycja poświęcona powojennym czasom Wyspy Sobieszewskiej. Tematem przewodnim są spisane przez nieznanego autora wspomnienia z lat 40. i 50. opisujące ówczesne realia na Wyspie Sobieszewskiej. Dowiemy się m.in. o sytuacji na tym terenie tuż po zakończeniu działań wojennych w maju 1945 r., poznamy rys historyczny powstania Wyspy, etapy tworzenia administracji polskiej, rolnictwa, szkolnictwa etc.

Uzupełnieniem narracji, są niepublikowane, archiwalne fotografie Wyspy Sobieszewskiej z lat 70. XX w. wykonane przez Zdzisława Błażejczaka, prezesa Gdańskiego Towarzystwa Fotograficznego. Właściciel albumu, Stefan Andrzejczak przekazał go w latach 90. Stowarzyszeniu Przyjaciół Wyspy Sobieszewskiej dla nowo tworzonego muzeum historii Wyspy Sobieszewskiej. To sentymentalna podróż do czasów powojennej świetności Wyspy Sobieszewskiej. Na kilkunastu czarno- białych fotografiach uwieczniono m.in.: ówczesną przeprawę promową na Wyspę, port rybacki w Świbnie, śluzę w Przegalinie, wizytację gospodarstwa SHRO w Wieńcu, wizytę na terenie tzw. Forsterówki.

Albert Forster - biografia bezstronna /prelekcja
Bezstronna prezentacja poświęcona Albertowi Forsterowi, namiestnikowi Okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie.

Dr Danuta Drywa - pracownik Archiwum Muzeum Stutthof, od wielu lat zajmuje się problematyką więźniów żydowskich w KL Stutthof oraz polityką narodowościową gauleitera Okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie, Alberta Forstera, prowadzoną wobec Polaków na Pomorzu Gdańskim. Efektem prowadzonych przez nią badań są prace naukowe, popularno-naukowe poświęcone tej tematyce, m. innymi jest autorką publikacji "Zagłada Żydów w obozie koncentracyjnym Stutthof 1939-1945", "Säuberungsaktion na Pomorzu Gdańskim w świetle dokumentów KL Stutthof 1939-1942", a także wystaw, jak "Żydzi w KL Stutthof", "Tajne nauczanie Polek w KL Ravensbrück" czy wystawy poświęconej Polakom w KL Gusen prezentowanej w Izbie Pamięci w Niewolnie. Ponadto zajmuje się opieką, gromadzeniem i opracowywaniem dokumentów związanych z działalnością obozu koncentracyjnego Stutthof a także związanych z pobytem Polaków w innych obozach koncentracyjnych.

Wizyta na terenie "Forsterówki"/Foto time/prelekcja Waldemara Nocnego

Forsterówka - W latach trzydziestych i czterdziestych ubiegłego wieku na historii Gdańska odcisnął swoje piętno Albert Forster, wyznaczony przez A. Hitlera na komisarycznego wodza partii narodowo socjalistycznej, tzn. gauleitera w Wolnym Mieście Gdańsku. Doprowadził on w 1933 r. do przejęcia władzy w mieście przez faszystów. Niebawem zaczął korzystać ze świeżo zbudowanego dworku myśliwskiego ("Forsterówka") usytuowanego w Orlinkach, wówczas Wordel.

Waldemar Nocny - polski historyk, pedagog, pisarz i urzędnik samorządowy. Urodził się w Gdańsku w 1951 roku, w części, która do dnia dzisiejszego zachowała swój naturalny charakter - między dwoma odnogami ujścia rzeki Wisły, w środowisku ludzi przybyłych z różnych stron świata, także tych, których korzenie rodzinne sięgają czasów osadnictwa holenderskiego XVI wieku. Kształcił się w Gdańsku, ukończył kierunek historii na Uniwersytecie Gdańskim. Mieszkając całe lata w różnych dzielnicach tego miasta, w sposób naturalny utożsamiał się głównie z tą jego częścią, którą poznał jako pierwszą i sercu najbliższą.

Czy strach ma wielkie uszy?

Fryderyk Nietzsche pisał przed laty, że "ucho, to narząd trwogi", który "zdołał tak bardzo wydoskonalić się jedynie dzięki mrokom nocy, jako też zmierzchom ciemnych jaskiń i borów". Powiada się też, że sprawiedliwość jest ślepa, zło mroczne, a strach cuchnie. Czy jednak lęk wydaje jakiś dźwięk? Czy zło posiada swoje brzmienie? Czy jest to raczej zgiełk i wrzask, czy może raczej milczenie i cisza nieskończonych przestrzeni, która przerażała Pascala? Czy miejsca opuszczone i porzucone niezmiennie milczą, czy też rozbrzmiewają pogłosem dawnych wydarzeń? I czy da się to wszystko usłyszeć?

Zapraszamy na spacer dźwiękowy po Wyspie Sobieszewskiej oraz wykład z dreszczykiem o mrocznej stronie dźwięku, który poprowadzi Dariusz Brzostek - audioantropolog i płomienny mówca, a bywa też muzykiem.

Dariusz Brzostek - dr hab., prof. UMK, teoretyk literatury, kulturoznawca (Katedra Kulturoznawstwa UMK). Interesuje się antropologią kulturową - szczególnie audioantropologią (sound studies), twórczością Stanisława Lema, psychoanalizą Jacquesa Lacana, poezją dźwiękową, muzyką elektroniczną i improwizowaną, horrorem i fantastyką naukową. Uczestniczył w nagraniu i produkcji kilkunastu albumów muzycznych (m.in. z grupami HATI i Molok Mun). Realizował nagrania terenowe w Polsce, Finlandii, Francji, Portugalii, Chinach i Maroku, koncertował w Polsce, Irlandii i Wielkiej Brytanii. Uczestnik projektów badawczych Towards a Global History of Music, (University of Oxford, 2016-2017) oraz Reggae Research Network (King's College, 2017). Autor monografii: Literatura i nierozum. Antropologia fantastyki grozy (Toruń 2009) oraz Nasłuchiwanie hałasu. Audioantropologia między ekspresją a doświadczeniem (Toruń 2014). Współredagował (z Andrzejem Stoffem) tom Polska literatura fantastyczna. Interpretacje (Toruń 2005) oraz (z Aldoną Kobus i Miłoszem Markockim) monografię Potworna wiedza. Horror w badaniach kulturowych (Toruń 2016). Obecnie przygotowuje książkę: Wola nie-wiedzy. Horror postmodernistyczny czy groza ponowoczesności?

Spotkanie odbywa się w ramach projektu: Ucho w wodzie. Wyspa - Gra realizowanego przez Stowarzyszenie Sztuka Cię Szuka. Projekt dofinansowano przez Gminę Miasta Gdańsk.