Wszystko zaczęło się dużo szybciej nim powstały pierwsze wielkoformatowe prace na Zaspie. Na dzisiejszy wizerunek Zaspy, gdańskiej dzielnicy murali, ogromny wpływ miały trzy osoby: Maciej Nowak, Elwira Twardowska i Henryk Gajcy.
Na spacer po gdańskich muralach z przewodnikiem trzeba zarezerwować przynajmniej półtorej godziny. Każdy oprowadza inaczej, według własnej trasy, uzupełniając zwiedzanie o osobiste komentarze.
Pierwsze 10 obrazów ściennych na Zaspie powstało 15 lat temu w ramach obchodów 1000-lecia Gdańska. Wtedy Rafał Roskowiński zorganizował międzynarodowy Festiwal Malarstwa Monumentalnego.
- Od 1994 roku byłem rezydentem Nadbałtyckiego Centrum Kultury, z projektem malowania wielkiego formatu. Ówczesny szef NCK, Maciej Nowak, namówił mnie, by spróbować stworzyć wielkoformatową kolekcję poza centrum Gdańska w ramach obchodów milenium Gdańska. Nasz wybór padł początkowo na Przymorze, ale szybko zorientowaliśmy się, że Zaspa będzie lepszym miejscem. Zwłaszcza, że już wtedy prężnie działał tu klub "Plama" - wspomina Rafał Roskowiński.
Dzięki pomocy Elwiry Twardowskiej, do niedawna kierującej osiedlowym klubem "Plama" - oddziałem Gdańskiego Archipelagu Kultury - Rafał Roskowiński uzyskał stosowne pozwolenia na realizację pierwszych murali na Zaspie od Spółdzielni Mieszkaniowej "Młyniec".
- Zaczęło się od nieufności, bo w tym czasie różnie kojarzono malarstwo ścienne. Świadomość, że obrazy można oglądać nie tylko w zamkniętej galerii, ale też na przykład na ścianie bloków mieszkalnych i nie muszą to być szpetne bohomazy, nie była tak powszechna jak dzisiaj - przyznaje Rafał Roskowiński. - Dzięki wstawiennictwu Elwiry Twardowskiej udało nam się przekonać prezesa spółdzielni, Henryka Gajcego, że prace wielkoformatowe ożywią przestrzeń dzielnicy. Z prezesem SM "Młyniec" do dziś świetnie się nam współpracuje, co widać po kolejnych inicjatywach artystycznych na Zaspie.
Plama stała się bazą dla 10 artystów wyłonionych w międzynarodowym konkursie na murale Festiwalu Malarstwa Monumentalnego w 1997 roku. Prace artystów z różnych stron świata zdobią Zaspę do dzisiaj, a osiedlowy klub przy Pilotów 11 stał się dla nich miejscem spotkań, magazynem i pracownią.
Dwa lata później powstał jedenasty mural, upamiętniający wizytę papieża Jana Pawła II na Zaspie, autorstwa Roskowińskiego. Potem pałeczkę przejął Piotr "Pisz" Szwabe, który w 2009 roku wspólnie z biurem kandydatury Gdańska na Europejską Stolicę Kultury 2016 (obecnie Instytut Kultury Miejskiej) wskrzesił ideę wielkoformatowego malarstwa na Zaspie w ramach festiwalu Monumental Art. Dzięki temu co roku kilkoro artystów z całego świata pracuje nad nowymi malunkami na udostępnionych przez spółdzielnię ścianach.
pozytywnie, lubię je oglądać i zastanawiać się, co symbolizują81%
neutralnie, niektóre prace są naprawdę ciekawe, inne wręcz przeciwnie12%
negatywnie, zwłaszcza, że jestem zmuszony na nie patrzeć, bo mieszkam w okolicy7%
Inicjatywa trafiła na podatny grunt. Przychylność zyskała nie tylko u władz spółdzielni, ale też wśród artystów i mieszkańców.
- To właśnie z myślą o nich powołaliśmy Gdańską Szkołę Muralu, kształcącą młodych ludzi w unikatowej dziedzinie, jaką jest malarstwo wielkoformatowe - tłumaczy Barbara Sroka z Instytutu Kultury Miejskiej. - Ważne były dla nas trzy aspekty: artystyczny - by wzbogacić kolekcję malarstwa monumentalnego na Zaspie, edukacyjny - aby tworzyć coś nowego z myślą o młodych ludziach i integrować środowisko twórców murali oraz społeczny - by sztuką zaciekawić mieszkańców Zaspy. Po rocznym szkoleniu najciekawsze z projektów są realizowane i wzbogacają kolekcję.
Opiekę artystyczną nad Gdańską Szkołą Muralu (której współorganizatorem jest "Plama" GAK) sprawuje Rafał Roskowiński wspólnie z wykładowcą gdańskiej ASP, Jackiem Zdyblem. Kuratorem festiwalu Monumental Art pozostaje do dziś Piotr Szwabe. Dzięki obu tym inicjatywom w ostatnich trzech latach przybyło na Zaspie kilkanaście murali. Licząca obecnie 33 prace kolekcja jest jednym z największych zbiorów malarstwa wielkoformatowego na niewielkiej przestrzeni na świecie. Latem tego roku liczba murali zbliży się do czterdziestki.
Nietypowa kolekcja stała się znakiem rozpoznawczym Zaspy, ale... poza mieszkańcami mało kto widział więcej niż jedną, dwie przypadkowo dostrzeżone prace.
- Nie chcieliśmy, by prace po ukończeniu były z czasem, zapomniane. Grzechem byłoby też nie skorzystać z potencjału mieszkańców dzielnicy, żywo zainteresowanych historią i rozwojem kolekcji - mówi Barbara Sroka.
W ten sposób, w ramach rozwoju idei Gdańskiej Szkoły Muralu, narodził się pomysł powołania lokalnych przewodników po kolekcji murali.
- Na pierwszym spotkaniu w "Plamie" stawiło się aż 60 osób, z których 30 ukończyło kilkumiesięczne szkolenie i mniej lub bardziej aktywnie oprowadza chętnych. Wystarczy zgłosić do naszego Punktu Informacji Kulturalnej osobiście, mailowo lub telefonicznie zainteresowanie taką wycieczką z jednodniowym wyprzedzeniem. Każdy z przewodników oprowadza nieco inaczej, według własnej koncepcji, uzupełniając prezentację o własne spostrzeżenia, często z perspektywy mieszkańca Zaspy - dodaje Sroka.
Na oprowadzanie można się umówić indywidualnie w Punkcie Informacji Kulturalnej w siedzibie Instytutu Kultury Miejskiej (tel. (58) 301 2016, e-mail: punkt@gdansk2016.eu) lub poczekać na zorganizowane zwiedzanie. Oprowadzanie po kolekcji regularnie będą organizowane w sezonie letnim. Już w czerwcu 2012 roku przejść się będzie można po Zaspie w towarzystwie przewodników każdego dnia polsko-ukraińskich mistrzostw Europy w piłce nożnej.
"Głos z Plamy" jest cyklem artykułów o charakterze sponsorowanym, publikowanych raz w miesiącu i mającym na celu przybliżenie profilu placówki kultury Plama GAK i ludzi wokół niej skupionych.
znów ględzicie. Ludzie dobrą robotę robią. Choć trochę przykrywają ten betonowy zaspiański syf. Zapewne znacznie bardziej podobała by wam sie stara szkoła socrealu, gołe betonowe ściany, nawet bez tynków.
TX
12 lat
61
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-03-14 12:43
mi najbardziej podoba się architektura szadółek
i okoliczny krajobraz
12 lat
11
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-03-14 19:17
(1)
wszytko fajnie..szkoda tylko że Pani przewodnik nie umie powtórzyć poprawnie nazwiska kuratora Monumental art, a o samych muralach opowiada pierdoły....
l
12 lat
02
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-03-14 22:49
czy chodzi o niejakiego kuratora schabowego???
12 lat
10
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-03-17 07:18
Najlepsze murale autorstwa Roskowińskiego niedawno zniszczono burząc budynki postoczniowe.
stał się dla nich miejscem spotkań, magazynem i pracownią. 
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy
