Poznaliśmy laureatów i laureatki Pomorskiej Nagrody Literackiej "Wiatr od Morza". Gala odbyła się w piątkowy wieczór, 20 października, tradycyjnie w Centrum Św. Jana w Gdańsku. Nagroda została wręczona po raz szósty w kategoriach: Literacka Książka Roku, Pomorska Książka Roku, Całokształt Pracy Literackiej, Nagroda Czytelników oraz Kaszubska Książka Roku. Nagrody odebrali kolejno: Wiktoria Bieżuńska, Katarzyna Włodkowska, Mieczysław Abramowicz, Paweł Radziszewski oraz Artur Jabłoński. Wieczór uświetnił występ zespołu Miki Urbaniak i Victora Daviesa ze specjalnym udziałem Urszuli Dudziak.
Nagroda "Wiatr od morza" została ustanowiona przez Samorząd Województwa Pomorskiego jako uznanie dokonań pomorskich autorów i wydawców oraz jako impuls do rozwoju pomorskiego piśmiennictwa i czytelnictwa, a jej zadaniem przede wszystkim jest propagowanie miłości do literatury. Pomorską
Nagrodę Literacką przyznaje się autorom zamieszkałym i tworzącym na Pomorzu bądź autorom dzieł w istotny sposób związanych z tematyką pomorską oraz za całokształt dokonań twórczych lub pracy na rzecz literatury, w roku poprzedzającym jej wręczenie. Miejsce publikacji książek nie ma znaczenia.
Zwycięzcy otrzymują
pamiątkowe statuetki "Wiatr od morza" autorstwa prof. Jacka Zdybla oraz po 15 tys. zł w każdej z czterech kategorii. Galę poprowadził jak zawsze dyrektor Departamentu Kultury -
Władysław Zawistowski, który był jednocześnie przedstawicielem jury, a nagrody wręczał jak co roku marszałek województwa pomorskiego -
Mieczysław Struk. Na saksofonie zagrał podobnie jak w ubiegłym roku
Dariusz Herbasz.
Nagroda Honorowa i Nagroda Czytelników
W tym roku jako pierwszą wręczono
Honorową Nagrodę "Wiatr od Morza", którą pośmiertnie przyznano przedwcześnie zmarłemu
Andrzejowi Zarębskiemu za publikację "Między Grudniem a grudniem. Zapiski z internowania". Nagrodę w imieniu autora odebrała rodzina - żona i dzieci.
Z kolei Nagrodę Czytelników otrzymał Paweł Radziszewski za powieść "Niepowinność". Głosowanie trwało do 9 października. Głos można było oddać online albo podczas spotkania z autorami w Starej Aptece.
- Chciałbym wszystkim za tę nagrodę podziękować, bo jako nagroda czytelników jest szczególnie cenna - powiedział krótko autor.
Literacka Książka Roku: "Przechodząc przez próg, zagwiżdżę" Wiktorii Bieżuńskiej
W tym roku w konkursie wzięło udział blisko 400 książek wydanych na Pomorzu, o Pomorzu lub napisanych przez pomorskich twórców. Jury Pomorskiej Nagrody Literackiej "Wiatr od morza" obradowało w składzie: prof. dr hab.
Zbigniew Majchrowski (przewodniczący), prof. dr hab.
Edmund Kizik, Elżbieta Pękała, dr hab.
Katarzyna Szalewska oraz
Władysław Zawistowski.
Nominowani do Pomorskiej Nagrody Literackiej za rok 2022 w kategorii Literacka Książka Roku byli:
Wiktoria Bieżuńska - "Przechodząc przez próg, zagwiżdżę" (Wydawnictwo Cyranka),
Tadeusz Dąbrowski - "To jest fajka. Wiersze z lat 1999-2020" (PIW),
Łukasz Orbitowski - "Chodź ze mną" (Świat Książki),
Paweł Radziszewski - "Niepowinność" (Wydawnictwo Sine Qua Non) oraz
Karolina Ubych - "Sonia, Piotrek i tajemnica rzygaczy" (Marpress).
I choć trzeba przyznać, że dawno już nie było tak mocnego i ciekawego składu nominowanych, to zdecydowanie
niekwestionowaną zwyciężczynią w tej kategorii została debiutantka - Wiktoria Bieżuńska. Ta nagroda po prostu nie mogła trafić w inne ręce. Bieżuńska była nominowana i znalazła się w finale tegorocznej Nagrody Nike. Z kolei "Książki. Magazyn do czytania" umieścił ją na liście 10 najlepszych książek roku, a Empik wyróżnił jako jedną z pięciu do nagrody Odkrycia Empiku za rok 2022. Książka była również nominowana do 18. Nagrody Literackiej GDYNIA.
- Za studium dzieciństwa w rodzinie, jakich wciąż wiele - pełnych spraw dorosłych, którzy sami z sobą mają problemy, w której dziecko jest dodatkiem. A dziecko uważnie przygląda się temu światu, pozostaje jednak obok. Ze szczegółów układa swoją przestrzeń po to, aby schować się w niej przed rzeczywistością (...) Bohaterka-narratorka nie ma imienia. Nie bez powodu - ilu czytelników odnajduje w niej siebie? - brzmiało uzasadnienie Jury, odczytane przez Władysława Zawistowskiego.Zwyciężczyni nie zabrała głosu, podziękowała tylko za nagrodę.
️
Pomorska Książka Roku: "Na oczach wszystkich. Historia przypadku polskiego Fritzla" Katarzyny Włodkowskiej
Nominowani w kategorii Pomorska Książka Roku byli z kolei:
Waldemar Czachur, Peter Oliver Loew - "Nigdy więcej wojny. 1 września w kulturze pamięci Polski i Niemiec w latach 1945-1989" (Wydawnictwo Scholar),
Grzegorz Piątek - "Gdynia obiecana: miasto, modernizm, modernizacja 1920-1939" (Wydawnictwo W.A.B.),
Dobromiła Rzyska-Laube - "Zbiory artystyczne polskich ziemian na Pomorzu Nadwiślańskim od końca XVIII wieku po czasy dzisiejsze" (Muzeum Narodowe), oraz
Katarzyna Włodkowska - "Na oczach wszystkich. Historia przypadku polskiego Fritzla" (Wielka Litera).
Tutaj chyba też nikt nie miał wątpliwości, że nagroda należy się bezsprzecznie Katarzynie Włodkowskiej za jej niezwykły reportaż, choć - jak podkreśliła sama laureatka - wszystkie nominowane w tym roku książki zasługiwały na wyróżnienie.
- To nagroda dla dziennikarstwa zaangażowanego, rzetelnego, ale także niepozbawionego empatii i świadomości etycznych uwarunkowań pisarskiego fachu. Autorka konstruuje studium przemocy, nie ograniczając się do sensacyjnego wymiaru opowieści, ale podejmując trudy analiz społecznych i instytucjonalnych mechanizmów agresji, obojętności czy wykluczenia. Zdarzenia, których doświadczyła mała kaszubska społeczność, stają się przyczynkiem do pytań o niewidzialność tego, co dzieje się na oczach wszystkich, w wielu innych miejscowościach, lecz także o konsekwencje tej zbiorowej ślepoty - czytał uzasadnienie Jury prowadzący spotkanie.
Studium zła. Reportaż Katarzyny Włodkowskiej "Na oczach wszystkich"
- Dla mnie jest to opowieść o zaufaniu, dzisiaj bardzo deficytowej rzeczy i o tym, żeby tego zaufania nie zawieść. Moja bohaterka zaufała mi w sposób bezgraniczny, nawet nie chciała autoryzować swoich opowieści, co sprawiało, że ja musiałam trzymać na wodzy jeszcze bardziej siebie i brać odpowiedzialność jeszcze większą. Dla mnie pisanie jest właśnie o zaufaniu: żeby nie zawodzić ani czytelników, ani swoich bohaterów i pozostawać w uczciwości ze samym sobą (...). Ta książka mówi o wielu bardzo trudnych rzeczach dla Pomorza i Kaszub, o takich, od których chcielibyśmy jednak odwracać oczy. Bardzo doceniam to, że państwo zdecydowali się tych oczu nie odwracać - mówiła Katarzyna Włodkowska w podziękowaniu za nagrodę.️
Kaszubska Nagroda Literacka. Całokształt Pracy Prozatorskiej: Artur Jabłoński
Równolegle do Pomorskiej Nagrody Literackiej wręczane jest również jej siostrzane wyróżnienie, czyli Kaszubska Nagroda Literacka, które przyznaje się za szczególne dokonania literackie w języku kaszubskim. Dotyczy to również tłumaczeń na język kaszubski lub całokształtu pracy literackiej w tym języku. Nagrodę Literacką przyznaje osobne Jury na czele z przewodniczącą kapituły -
Bogumiłą Cirocką.
W tym roku nagroda trafiła do rąk
Artura Jabłońskiego, kaszubskiego pisarza, dziennikarza oraz działacza, który przewodził jako prezes Zrzeszeniu Kaszubsko-Pomorskiemu w latach 2004-2010, w 30-lecie jego debiutu prozatorskiego. Warto dodać, że Jabłoński jest też poetą, autorem albumów i przewodników, biografem, reporterem i eseistą.
Laureat w języku kaszubskim dziękował swojej matce, która go urodziła, dała mu kaszubski język i do dziś jest "jego słownikiem".
Całokształt Pracy Literackiej: Mieczysław Abramowicz
W tym roku w kategorii Całokształt Pracy Literackiej laureatem został
Mieczysław Abramowicz. To urodzony w Gdańsku pisarz, historyk teatru i reżyser teatralny, doktor nauk humanistycznych. Autor wielu artykułów naukowych i publicystycznych dotyczących historii Gdańska i dziejów gdańskich Żydów, a przede wszystkim pracy "Teatr żydowski w Gdańsku 1876-1968" oraz zbioru opowiadań "Każdy przyniósł, co miał najlepszego". Dwukrotny laureat Pomorskiej Nagrody Artystycznej.
- Trudno byłoby sobie wyobrazić kulturę Gdańska bez postaci Mieczysława Abramowicza, człowieka dobrego, bez jego licznych tekstów naukowych i publicystycznych dotyczących historii Gdańska. (...) Jego życie i działalność to próba przypominania, ale nie rozpamiętywania dziejów minionych (...). Latami pracowicie układał kamienie na macewie żydowskiej kultury miasta i za to dzieło pragniemy mu serdecznie podziękować i uhonorować niniejszą nagrodą - mówił Zawistowski.- Kiedy kilka dni temu Ela Pękała zadzwoniła do mnie powiedzieć, że jestem laureatem tej nagrody, to się w dwójnasób ucieszyłem, bo miałem dwie dobre wiadomości prawie w tym samym czasie. Mianowicie to, że jestem laureatem tej nagrody, i to, że pogoniliśmy zło w wyborach - mówił w podziękowaniu Abramowicz.
Dudziak skradła show
Galę uświetnił akustyczny koncert zespołu Miki Urbaniak i Victora Daviesa ze specjalnym udziałem
Urszuli Dudziak, która nie tylko skradła show córce, ale i chyba wszystkim nagrodzonym tego wieczoru. Artystka zaśpiewała, co prawda, tylko dwie piosenki, jednak zabawiała publiczność swoimi długimi opowieściami, anegdotami dotyczącymi życia prywatnego, refleksjami i historiami piosenek.
Sam koncert był naprawdę świetny (nawet zanim na scenie pojawiła się Dudziak) i energetyczny. Artyści zaprezentowali swoje utwory i znane szlagiery twórców, tj. The Beatles, Michaela Jacksona, Prince`a i innych w oryginalnych interpretacjach oraz w mieszance stylów: jazzu, R&B i popu. Na koniec zachwyceni występem i kondycją Dudziak widzowie odśpiewali sto lat artystce, która obchodzi wkrótce 80. urodziny.
Szkoda tylko, że tej pozytywnej energii koncertu nie dało się rozciągnąć na cały wieczór.
Kilka słów na koniec
Warto na koniec podsumować w kilku słowach tegoroczną nagrodę.
W tym roku udało się zaprosić do grona nominowanych książek wiele ciekawych i wybitnych tytułów oraz nagrodzić niekwestionowanych faworytów. Po raz pierwszy od dawna zdecydowany prym wiedli autorzy średniego pokolenia, co również jest warte odnotowania.
To, co wciąż jest do zmiany, o czym w tamtym roku pisałam w swoim felietonie, to formuła gali nagrody. Nie wiem, co powoduje, że impreza ta jest jedną z najbardziej sztywnych i nudnych, jakie mają miejsce w Trójmieście. Czy przyczyną jest chłód panujący w kościele św. Jana (w drugiej godzinie imprezy człowiek skupia myśli na czapce i szaliku), który oczywiście niewątpliwie jest miejscem urokliwym i klimatycznym, ale czy faktycznie najlepszym na taką uroczystość?
Czy może powodem jest to, że urzędnicy w roli prowadzących i konferansjerów nie są najlepszym wyborem?
Na co komu nagroda Wiatr od morza? Smutna refleksja po gali
- Cały czas się rozwijamy. Prestiż tej nagrody jest niemały i chcemy, aby cały czas był rosnący - zapewniał marszałek.Nie wiem, czy prestiż nagrody podnosić może gubiący się w notatkach prowadzący, czy mylący powieść z reportażem wręczający nagrody? Czy rolą marszałka jest przestawianie mikrofonu na scenie? Chyba nikt nie oczekuje, że marszałek będzie znał nominowane książki, natomiast byłoby przyjemniej nie tylko widzom, ale i samym zwycięzcom, gdyby ten wieczór był prowadzony przez osoby kompetentne, choćby z minimalnym dowcipem i dystansem. Tak jak to bywa w przypadku tego typu imprez literackich w innych miastach Trójmiasta i Polski.
Studium zła. Reportaż Katarzyny Włodkowskiej "Na oczach wszystkich"
Na co komu nagroda Wiatr od morza? Smutna refleksja po gali
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy
