Zabawa tekstem - o "Epitafium dla władzy" Teatru Gdynia Główna

Łukasz Rudziński

8 marca 2014 (artykuł sprzed 8 lat)

Opinie (39)

Nikt nie opisał najbardziej niebezpiecznych i bezwzględnych przywódców XX wieku i wielu konfliktów zbrojnych tak dokładnie, jak Ryszard Kapuściński. Pierwsza "dorosła" premiera Teatru Gdynia Główna, oparta o "Cesarza" tego autora, pozostawia jednak duży niedosyt.

Aktorzy grają w "Epitafium dla władzy" niemal przez cały czas bardzo blisko widzów. Na zdjęciu, w centrum, nieformalny sceniczny lider - Piotr Srebrowski.

Wojciech Jaworski podczas spektaklu wyróżnia się nie tylko silną ekspresją.

Łukasz Dobrowolski, choć jest amatorem bez dyplomu zawodowego aktora, radzi sobie na scenie bardzo dobrze. Cała trójka aktorów na scenie prezentuje się okazale, tym większa szkoda, że przez większość spektaklu po prostu deklamują tekst.

Ryszard Kapuściński dla polskiego i światowego reportażu był tym, kim Michael Jackson dla muzyki pop. Z łatwością przybliżał odległe konflikty zbrojne i złożoną sytuację polityczno-gospodarczą państw z różnych zakątków świata w czasach, gdy najpopularniejszym źródłem kontaktu na duże odległości był telegraf. Jego reportaże z Afryki, Ameryki Łacińskiej czy Azji zachwycały dokładnością i precyzją spostrzeżeń i pozwalały zbudować szeroki kontekst dla bardzo szczegółowych opisów tyranów, ludobójców i ludzi powszechnie uważanych za bestie w ludzkiej skórze, z którymi Kapuściński utrzymywał osobiste, niekiedy quasi-przyjacielskie relacje, by poznać ich jak najlepiej.

Jedną z najpełniejszych relacji przedstawił w książce "Cesarz", gdzie bezwzględnego władcę Etiopii, Haile Selassie I-go, przedstawił z perspektywy jego pałacowych sług, budując jego wizerunek poprzez relacje ludzi jego najbliższego otoczenia. I właśnie ta, najbardziej znana z jego książek, zainspirowała reżyserkę Ewę Ignaczak, by na jej podstawie w Teatrze Gdynia Główna wystawić spektakl.

Przedstawienie czerpie przede wszystkim z barwnie przekazanych przez Kapuścińskiego relacji służby pałacowej Selassiego, z wyraźnie zarysowanym podziałem na "tych" i "tamtych", czyli swoich i obcych. I chociaż tytuł spektaklu - "Epitafium dla władzy" - sugeruje, że obnażone zostaną mechanizmy władzy (totalitarnej?, a może każdej?), to poza oddaną przez narratorów spektaklu nieufnością i poczuciem zagrożenia ze strony "obcych", oglądamy po prostu barwny opis zwyczajów i zachowań cesarza, opowiedzianych przez jego poddanych. O jakiejś uniwersalnej prawdzie na temat dyktatorów nie ma mowy.

Cesarza symbolizuje puste, ozdobne krzesło, imitujące zarówno tron władcy, jak i jego prywatny sedes. Trójka aktorów - Piotr Srebrowski, Wojciech Jaworski i Łukasz Dobrowolski - przybliża prozę Kapuścińskiego wcielając się w rolę narratora, komentatora, rozpisaną na trzy głosy. Oprócz opowiadania o zwyczajach panujących na dworze cesarza i o tym, jak traktuje on swoich poddanych, aktorzy wcielają się czasem w jego poddanych, starających się usługiwać swojemu władcy najlepiej jak potrafią.

Humor (tych momentów spektaklu) i aktorskie szarże (Jaworski i Dobrowolski nadużywają ekspresji i głosu, by zwrócić na siebie uwagę i po prostu się przekrzykują) sprawdza się w tej formule przez kwadrans. Potem już nie ma złudzeń - spektakl Ewy Ignaczak jest de facto strumieniem myśli, którego scenariusz ułożony został jak monodramy rozpisane równolegle dla trzech aktorów. Aktorzy praktycznie nie wchodzą ze sobą w interakcje - deklamują tekst, inspirowany bezpośrednio "Cesarzem" i językiem Kapuścińskiego, ale z wieloma aktualnymi wtrętami (np. "sorry, taki mamy klimat").

Ponieważ Ewa Ignaczak znana jest z owocnej pracy z aktorami, cała trójka radzi sobie na scenie dobrze (najciekawiej prezentuje się Wojciech Jaworski), jednak spektakl jest po prostu przegadany. Za mało tu chwil wstrzymania i momentów wytchnienia od tekstu, za mało gry nawet w formie krótkich humorystycznych scenek z krzesłem cesarza lub innymi rekwizytami. Za dużo deklamacji, opowiadania w bardzo szybkim tempie, gdzieś na granicy zrozumienia przez widzów sensu wypowiedzi. Nie ma w tym winy aktorów, którzy sprostali niełatwemu tekstowi i przekazują go pewnie najlepiej jak potrafią. W spektaklu, pomimo dobrego prowadzenia aktorów, dramatycznie jednak brakuje inscenizacji.

Z "Cesarza" wybrano najbardziej efektowne fragmenty. Scenariusz Ewy Ignaczak to wręcz wersja pop książki Kapuścińskiego. Jednak przez klasyczną formę deklamowania tekstu wprost do widzów (znajdujących się dookoła aktorów), otrzymujemy tradycyjny, dość staroświecki, przegadany spektakl, który niewiele powie nam o mechanizmach władzy. Pozwoli jednak posłuchać obszernych fragmentów "Cesarza", dzięki czemu doskonale nadaje się na urozmaicenie szkolnych lekcji poświęconych lekturze książki Kapuścińskiego i odświeżenie sobie jednej z najlepszych prób literackich tego autora.

Zdjęcia: Zabawa tekstem - o "Epitafium dla władzy" Teatru Gdynia Główna

7.03.2014. "Epitafium dla władzy" w reżyserii Ewy Ignaczak, Teatr Gdynia Główna.

17 Zobacz zdjęcia

Łukasz Rudzińskirecenzje@trojmiasto.pl

Spektakl

8.5

82 oceny

Epitafium dla władzy

spektakl dramatyczny

Miejsca

Teatr Gdynia Główna Gdynia, pl. Konstytucji 1

Spektakle

Epitafium dla władzy

Więcej w kategorii Kultura

Opinie (39) 1 zablokowana

Widok
- Płaski
- Wątki
Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2014-03-08 10:31

moja opinia

To oglądają tylko ci, którzy tam grają.
Dno!

8 lat
- 14 36
Twoja opinia

Zmień treść

To oglądają tylko ci, którzy tam grają. Dno!
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2014-03-08 10:57

niech otworzą knajpy żeby turysta mogl sobie odetcnnac po podrozy i wogole ozywia cala gdynie

gdynia to umieralnia i marazm
8 lat
- 3 12
Twoja opinia

Zmień treść

niech otworzą knajpy żeby turysta mogl sobie odetcnnac po podrozy i wogole ozywia cala gdynie
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2014-03-08 11:00

nareszcie ważny spektakl

Mocny, silny teatr. Polecam.
Katarzyna S.

8 lat
- 25 10
Twoja opinia

Zmień treść

Mocny, silny teatr. Polecam. Katarzyna S.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2014-03-08 12:30

Mechanizmy władzy

"I chociaż tytuł spektaklu - "Epitafium dla władzy" - sugeruje, że obnażone zostaną mechanizmy władzy (totalitarnej?, a może każdej?), to poza oddaną przez narratorów spektaklu nieufnością i poczuciem zagrożenia ze strony "obcych", oglądamy po prostu barwny opis zwyczajów i zachowań cesarza, opowiedzianych przez jego poddanych. O jakiejś uniwersalnej prawdzie na temat dyktatorów nie ma mowy."

Czym, jeśli nie obnażeniem mechanizmów władzy, jest - jak pisze recenzent- "barwny opis zwyczajów i zachowań cesarza, opowiedzianych przez jego poddanych"? Dostrzegam tu pewne niezrozumienie subtelności tekstu Ryszarda Kapuścińskiego - mocnego, dosadnego przekazu ujętego w ramy metafory. Widać, że trzeba "odświeżać sobie jedną z najlepszych prób literackich" R.K. nie raz i nie dwa...

k.g.
8 lat
- 23 5
Twoja opinia

Zmień treść

"I chociaż tytuł spektaklu - "Epitafium dla władzy" - sugeruje, że obnażone zostaną mechanizmy władzy (totalitarnej?, a może każdej?), to poza oddaną przez narratorów spektaklu nieufnością i poczuciem zagrożenia ze strony "obcych", oglądamy po prostu barwny opis zwyczajów i zachowań cesarza, opowiedzianych przez jego poddanych. O jakiejś uniwersalnej prawdzie na temat dyktatorów nie ma mowy." Czym, jeśli nie obnażeniem mechanizmów władzy, jest - jak pisze recenzent- "barwny opis zwyczajów i zachowań cesarza, opowiedzianych przez jego poddanych"? Dostrzegam tu pewne niezrozumienie subtelności tekstu Ryszarda Kapuścińskiego - mocnego, dosadnego przekazu ujętego w ramy metafory. Widać, że trzeba "odświeżać sobie jedną z najlepszych prób literackich" R.K. nie raz i nie dwa...
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2014-03-08 14:18

straszny spektakl, a raczej jego recytacja książki i tyle

m lody
8 lat
- 10 21
Twoja opinia

Zmień treść

straszny spektakl, a raczej jego recytacja książki i tyle
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2014-03-08 14:47

Panie Redaktorze, chyba bylismy na dwóch różnych spektaklach

Jak zwykle portal trojmiasto.pl prezentuje wypaczony obraz trójmiejskiej kultury. W przypadku słabych zespolików, często znajomych dziennikarzy, wychwala je w niebiosa, a w przypadku na prawdę dobrej sztuki uderza w dość marny ton krytyki. 'Epitafium...' było bardzo interesujące, ze świetną grą aktorską, delikatną interakcją z publicznością, a co najważniejsze z treścią, która daje widzowi wiele do myślenia na tematy które dotyczą przecież nas wszystkich. Życzę więcej wyobraźni..

NM
8 lat
- 27 12
Twoja opinia

Zmień treść

Jak zwykle portal trojmiasto.pl prezentuje wypaczony obraz trójmiejskiej kultury. W przypadku słabych zespolików, często znajomych dziennikarzy, wychwala je w niebiosa, a w przypadku na prawdę dobrej sztuki uderza w dość marny ton krytyki. 'Epitafium...' było bardzo interesujące, ze świetną grą aktorską, delikatną interakcją z publicznością, a co najważniejsze z treścią, która daje widzowi wiele do myślenia na tematy które dotyczą przecież nas wszystkich. Życzę więcej wyobraźni..
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2014-03-08 15:09

dobra opowieść

Katarzyna S.
8 lat
- 5 3
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2014-03-08 15:12

niestety

bardzo przeciętny spektakl, za dużo tekstu, za mało teatru. Fajnie, że Pani Ignaczak wzięła na warsztat tekst Kapuścińskiego, szkoda, że w formie mało udanej, bo nie ukrywam, bardziej ciekawili mnie aktorzy niż to, co mają do powiedzenia. Chociaż starałam się ich słuchać, gdy przypominałam sobie o tym, że przecież oni mówią ważne treści, ale... tekstu jest za dużo i umyka.

Za to bardzo mi się podoba przestrzeń Teatru Gdynia Główna - wspaniałe miejsce. Życzę lepszych spektakli. I będzie bardzo dobrze.

widzka
8 lat
- 11 10
Twoja opinia

Zmień treść

bardzo przeciętny spektakl, za dużo tekstu, za mało teatru. Fajnie, że Pani Ignaczak wzięła na warsztat tekst Kapuścińskiego, szkoda, że w formie mało udanej, bo nie ukrywam, bardziej ciekawili mnie aktorzy niż to, co mają do powiedzenia. Chociaż starałam się ich słuchać, gdy przypominałam sobie o tym, że przecież oni mówią ważne treści, ale... tekstu jest za dużo i umyka. Za to bardzo mi się podoba przestrzeń Teatru Gdynia Główna - wspaniałe miejsce. Życzę lepszych spektakli. I będzie bardzo dobrze.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2014-03-08 15:45

światy równoległe?

Bardzo dobry spektakl, polecam gorąco.
Nie zgadzam się zupełnie z zarzutami pana redaktora. Może jednak jest to kwestia istnienia światów równoległych? W każdym razie jest to jakieś wytłumaczenie.

widz
8 lat
- 13 5
Twoja opinia

Zmień treść

Bardzo dobry spektakl, polecam gorąco. Nie zgadzam się zupełnie z zarzutami pana redaktora. Może jednak jest to kwestia istnienia światów równoległych? W każdym razie jest to jakieś wytłumaczenie.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2014-03-08 16:35

a ja się zgadzam

w zasadzie nie wiem po co chodzę na spektakle Ignaczak. Chyba jestem masochistką.

8 lat
- 13 14
Twoja opinia

Zmień treść

w zasadzie nie wiem po co chodzę na spektakle Ignaczak. Chyba jestem masochistką.
Regulamin dodawania opinii