Podobne wydarzenia
24 czerwca - 7 lipca 2024, godz. 10:00 - 17:00
27 września - 10 października 2024
Kim jest ten Tajemniczy Artysta, tak chwalony przez swoich wybitnych Kolegów?
Zdzisław Lachur urodził się w 1920 r. w Zagórzu koło Sosnowca. W latach 1945–50 studiował malarstwo i grafikę u profesora Eugeniusza Eibischa na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1947 r. założył pierwszą w Polsce wytwórnię filmów rysunkowych w Bielsku-Białej, której był dyrektorem, przekształconą następnie w Studio Filmów Rysunkowych istniejące do dnia dzisiejszego. Wykształcił wielu twórców filmu animowanego, m.in. Witolda Giersza, Władysława Nehrebeckiego oraz Zygmunta Kałużę pracującego następnie w USA w wytwórni Hanna-Barbera.
Należy do pokolenia "arsenałowców", a więc tych twórców, którzy w 1955 r. na słynnej wystawie młodej plastyki w warszawskim "Arsenale" dali zapowiedź sztuki zrywającej z socrealizmem. W latach 60-tych przeniósł się na stałe do Warszawy, gdzie zaczął się pełny rozkwit jego twórczości.
Jest artystą, na którym w pierwszej kolejności odbiła swe piętno II wojna światowa. W cyklu prac o tematyce Holocaustu, obrazujących najczęściej getto warszawskie, ukazuje sceny zagłady i walki narodu żydowskiego. Swoje prace buduje na tak zwanej odwróconej perspektywie, co podkreśla ekspresję wyrazu. Lachur stworzył także malarski portret ostatnich polskich Żydów. Wizja ta została rozpisana na setki szkiców, rysunków i wywodzącym się z nich cyklu obrazów – Judaiców. To bardzo obszerny cykl, obejmujący portrety, wyobrażenia tradycyjnych obrzędów i świąt żydowskich (jak na przykład pokazywane w hotelu „Rezydent”: „Purim” czy Święto Tory”) oraz proroka Mojżesza, który wywiódł Żydów z niewoli egipskiej i poprowadził ich do Ziemi Obiecanej. Przeważają tu jednak portrety starych Żydów, a także wielopostaciowe kompozycje nauczycieli z uczniami i ojców z rodzinami. W tle najczęściej pojawiają się obrzędowe atrybuty, symbole słońca i księżyca, tablice mojżeszowe. Artysta wypracował własny styl w sposobie portretowania żydowskich starców: wyraziste, smutkiem przesycone oczy, a wokół twarzy aureole ze stylizowanych, kręconych włosów i bród.
Drugi, obok judaików, nurt malarstwa Lachura to obrazy koni. To powrót do dzieciństwa Artysty, w którym koń w życiu młodego człowieka był wszechobecny. Sylwetka konia jest tu malowana brawurowo i z fantazją. Tak jakby widziany oczyma dziecka, koń jest wielki i nieokiełznany, zawsze w ruchu. Lachur to jednak nie tylko wrażliwy malarz, to także moralista – człowiek, dla którego nie mogły pozostać obojętne patologie życia społecznego. Stąd cykle o alkoholizmie i prostytucji. Pojawiają się u Niego także: tematyka historyczna i żywoty świętych, Chrystus i jego rodzina. Ten nurt obecny jest u Artysty od lat 80. ubiegłego wieku i również zachwyca subtelną formą i mistyczną treścią. W ostatnim swoim dziele z przełomu XX i XXI w. – „Koncert Jankiela” - Lachur powraca z dalekiej przeszłości i zatrzymuje się w epoce romantyzmu.
Obrazy i rysunki Zdzisława Lachura znajdują się w muzeach i zbiorach prywatnych na wszystkich kontynentach. W Polsce najwięcej jego prac można podziwiać w Żydowskim Instytucie Historycznym oraz w muzeach: Narodowym i Wojska Polskiego w Warszawie, a poza granicami kraju m. in.: w Instytucie Yad Vashem w Jerozolimie, Muzeum w Haifie, Muzeum of Modern Art w Nowym Jorku, Muzeum Holocaustu w Paryżu oraz na dworze królewskim w Londynie. Do swoich prywatnych zbiorów obrazy Lachura nabyły m.in. takie sławy jak eks-Beatles George Harrison, wdowa po Prezydencie USA Jackline Kennedy, piosenkarka, aktorka i reżyserka Barbara Streisand, a w Polsce m. in. gwiazda muzyki młodzieżowej lat 60-tych i 70-tych – Stan Borys. Ten ostatni dedykowanym Lachurowi wierszem „Jaskółka uwięziona” wyśpiewał „Bursztynowego Słowika” na XIII Międzynarodowym Festiwalu Piosenki w Sopocie w 1973 roku.
W uznaniu osiągnięć w malarstwie i grafice Artysta został uhonorowany w 1961 r. nagrodą Ministra Kultury i Sztuki za całokształt twórczości, a w roku 1979 medalem izraelskiego Instytutu Yad Vashem "w uznaniu twórczości malarskiej poświęconej narodowi żydowskiemu".