Wilia i jej brzegi. Śladami hrabiego Konstantego Tyszkiewicza po 150 latach

Podróż hr. Konstantego Tyszkiewicza Wilią w roku 1857 od jej źródła do ujścia, do chwili obecnej, bez wątpienia, pozostaje jednym z największych osiągnięć naukowych na terytorium byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Podczas podróży były wykonywane pomiary oraz opisy nurtu rzeki, jej raf i dopływów. W nadbrzeżnych miejscowościach Wilii - dworkach, miasteczkach i wsiach zbierany był materiał historyczny i etnograficzny, wykonane zostały badania archeologiczne. Hrabia, jako jeden z nielicznych naukowców, potrafił umiejętnie przekazać w swym dziele sakralność Wilii oraz jej znaczenie w życiu nadrzecznych mieszkańców. W roku 1871, już po śmierci Konstantego hr. Tyszkiewicza, wysiłkiem J. I. Kraszewskiego, wydano w Drezdnie księgę - dziennik wyprawy "Wilija i jej brzegi" (litewskie tłumaczenie "Neris ir jos krantai" - w roku 1992).

Po 150 latach, w roku 2007 grupa entuzjastów z Litwy i Białorusi powtórzyła drogę.

K. hr. Tyszkiewicza wykonując podobne badania oraz rejestrując zaszłe zmiany. Podstawowym celem ekspedycji (jak i przed 150 laty) było przypomnienie, że rzeka Wilia-Neries jest kolebką wielu narodów oraz zachęcenie społeczeństwa do ponownych badań zapomnianej rzeki.

Część podróżników, jak i za czasów K. Tyszkiewicza, rozpoczęła ekspedycję pieszo od źródła Wilii do wsi Kamień. Właśnie stąd 5 czerwca wystartowała trwająca miesiąc wyprawa kajakami, łódkami i tratwami.

Eksponowane fotografie są podzielone na kilka grup tematycznych, dlatego nie zawsze przestrzegano chronologii wydarzeń ekspedycji. Podstawowym tematem wystawy jest rzeka i jej brzegi oraz zamieszkujące nad Wilią ludzie. Zdjęcia na tą wystawę wybrano z ponad 10 tysięcy klisz fotograficznych, których autorami są uczestnicy ekspedycji. Są one małym odzwierciedleniem tej niesamowitej podróży. Chcieliśmy utrwalić przedmioty użytku codziennego, które są bezpośrednim łącznikiem pomiędzy człowiekiem, a rzeką - stary sprzęt rybacki, urządzenia do pływania i inne drobiazgi nadrzecznych mieszkańców.