PC Drama: Jednoręki ze Spokane (1 opinia)

Jednoręki ze Spokane

Autor: Martin McDonagh
Tłumaczenie: Klaudyna Rozhin, (ADiT)
Reżyseria: Mateusz Przyłęcki
Komentarz naukowy: prof. dr hab. Jan Ciechowicz
Tekst przeczytają: Dorota Androsz, Piotr Domalewski, Zbigniew Olszewski, Marek Tynda

"Jednoręki za Spokane" to pierwsza sztuka irlandzkiego dramaturga Martina McDonagha. Jej akcja rozgrywa się w Ameryce. W swoim tekście McDonagh parodiuje wszystkie możliwe motywy, które znamy z amerykańskich filmów - oto w opustoszałym, przydrożnym motelu, którym zawiaduje podejrzany recepcjonista, główny bohater - samotny twardziel, na własną rękę będzie wymierzał sprawiedliwość... To czarna komedia, która swoim klimatem przypomina filmy Lyncha, Tarantino czy braci Cohen. Podobnie jak oni, autor bardzo sprawnie bawi się różnymi konwencjami.

McDonagh dotyka w swoim tekście także trudnych i drażliwych tematów (dla Amerykanów szczególnie, ale nie tylko). Pisze o rasizmie, homofobii, przemocy, handlu narkotykami. Robi to jednak w przewrotny sposób. Nie moralizuje i nie ocenia. Podobnie jak Tarantino wyostrza, przerysowuje wszystkie kontrowersyjne zagadnienia, aż stają się one swoją karykaturą. W ten sposób nabieramy do nich dystansu, nie są już tak przerażające, możemy się z nich nawet śmiać i w ten sposób odreagować trudne emocje, które budzą w nas w rzeczywistości.

Grupa zdegenerowanych wiejskich wyrostków każe małemu Carmichaelowi położyć rękę na torach i pociąg odcina mu ją. Od tego czasu Carmichael obsesyjnie szuka zaginionej ręki, na jego drodze przypadkiem pojawia się para Marilyn i czarnoskóry Toby, młodzi handlarze marihuany, którzy próbują wyłudzić od niego pieniądze. Zamierzają sprzedać mu rękę skradzioną z Muzeum Naturalnego i wpadają w tarapaty, bo Carmichael odkrywa oszustwo. W hotelowym pokoju, usłanym rękami, które przypadkiem wypadły z walizki Carmichaela, jesteśmy świadkami błyskotliwych dialogów, obnażających ukryte za fasadą amerykańskiego snu stereotypy i rasizm. Odkrywamy, że Carmichael nie odciął pępowiny, wciąż konsultuje się przez telefon ze starą matką, uosobieniem amerykańskiej ignorantki i rasistki. Każda postać jest tu psychicznie poraniona, szalona, również mający obsesję na punkcie zwierząt zamkniętych w ogrodach zoologicznych recepcjonista, który przez całe życie marzył, by kiedyś grupa podobnych dziwaków lub niebezpiecznych przestępców zanocowała w jego hotelu.

O artystach:
Mateusz Przyłęcki - absolwent Wydziału Aktorskiego (2001) i Wydziału Reżyserii Dramatu (2009) PWST w Krakowie. Wyreżyserował spektakle: "Życie / instrukcja obsługi" wg autorskiego scenariusza - kompilacji tekstów poradników, regulaminów i instrukcji, Teatr Współczesny w Szczecinie (premiera listopad 2008); "Lailonia" na motywach "13 bajek z królestwa Lailonii i innych bajek" L. Kołakowskiego (adaptacja własna), Teatr Kana, Szczecin (premiera wrzesień 2009); "Stefcia Ćwiek w szponach życia" wg Dubravki Ugresic, Teatr Ludowy, Kraków (premiera listopad 2009); "Tango" S. Mrożka, Teatr Współczesny w Szczecinie (premiera październik 2010); "Czarnoksiężnik Oz" wg F .L. Baum'a, Teatr Lalki i Aktora "Pinokio" w Łodzi (premiera marzec 2011). Przygotował czytania: na Festiwalu Współczesnej Dramaturgii "Odrama" w Teatrze im. Kochanowskiego w Opolu, w ramach projektu "Inwazja Barbarzyńców" w Teatrze Współczesnym w Szczecinie, w Laboratorium Młodej Reżyserii na Scenie na Sarego w Teatrze Bagatela w Krakowie, w ramach projektu "Czynne Poniedziałki" w Teatrze Polskim we Wrocławiu, na Scenie Margines Teatru im. S. Jaracza w Olsztynie;

Dorota Androsz - absolwentka PWST w Krakowie, Wydział Zamiejscowy we Wrocławiu. Od 2004 do 2006 aktorka Teatru Polskiego im. Hieronima Konieczki w Bydgoszczy. Od 2007 roku aktorka Teatru Wybrzeże. Laureatka nagrody im. Hieronima Konieczki i nagrody Radia PiK.

Piotr Domalewski - absolwent PWST w Krakowie. Występuje gościnnie na scenie Teatru Muzycznego Capitol. Od 2008 do 2010 roku etatowy aktor Teatru Wybrzeże. Zdobył wyróżnienie w Konkursie Aktorskiej Interpretacji Piosenki na 28. Przeglądzie Piosenki Aktorskiej. Laureat nagrody im. Jana Świderskiego (2010);

Zbigniew Olszewski - absolwent PWSFTViT w Łodzi. Od 1974 do 1978 roku związany z Teatrem Polskim im. Hieronima Konieczki w Bydgoszczy. Od 1978 aktor Teatru Wybrzeże. Jest laureatem honorowej nagrody Towarzystwa Przyjaciół Sztuki w Gdańsku. W 2009 roku otrzymał brązowy medal Gloria Artis;

Marek Tynda - absolwent PWST w Krakowie, Wydział Zamiejscowy we Wrocławiu. W latach 2001-2008 aktor Teatru Polskiego w Bydgoszczy. Od 2008 roku aktor Teatru Wybrzeże. Laureat nagrody im. Hieronima Konieczki i nagrody Radia PiK;

Prof. dr hab. Jan Ciechowicz - rocznik 1946, absolwent filologii polskiej na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim; krytyk teatralny, publikował na łamach Tygodnika Powszechnego; na stałe związany z Wydziałem Filologicznym Uniwersytetu Gdańskiego; kierownik Zakładu Dramatu, Teatru i Filmu; wykładowca w gdyńskim Studio Wokalno-Aktorskim. Dotychczas wydał 3 książki autorskie i 18 "pod redakcją"; opublikował blisko 200 artykułów. Specjalizuje się w zakresie historii dramatu i teatru polskiego XIX i XX wieku; interesuje się dziejami teatru gdańskiego; badawczo zajmuje się zarówno teatrem małych form, jak i teatrem monumentalnym. Najważniejsze książki (autorskie i "pod redakcją"): Sam na scenie. Teatr jednoosobowy w Polsce, Gdańsk teatralny. Historia i współczesność, Dom opowieści. Ze studiów nad Teatrem Rapsodycznym Mieczysława Kotlarczyka, Od Shakespeare'a do Szekspira, Teatr pamięci Brunona Schulza, Zbigniew Cybulski - aktor XX wieku, Konkurs szekspirowski - wczoraj i dziś, Pół wieku Teatru Wybrzeże - przedstawienia, Gdańskie teatry osobne, W kręgu teatru monumentalnego, Myślenie teatrem, Dramat polski. Interpretacje, 200 lat teatru na Targu Węglowym w Gdańsku, Teatry Stanisława Hebanowskiego Teatr małych form - konwencje i zjawiska, Gdańsk jest teatrem, Współczesne formy teatru muzycznego, Teatr i naród. Przeciw Polsce zdziecinniałej. Prezes gdańskiego oddziału Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Historyków Teatru, członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (SPP), członek Gdańskiego Towarzystwa Naukowego (GTN), Polskiego Towarzystwa Szekspirowskiego, Towarzystwa Naukowego KUL ( członek - korespondent), członek - współzałożyciel Fundacji Theatrum Gedanense. Członek Komitetu Nauk o Sztuce PAN. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi i Medalem Komisji Edukacji Narodowej. Wyróżniony nagrodą Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za rozprawę Sam na scenie (1981), nagrodą Międzynarodowego Instytutu Teatralnego (ITI) za "teatralną książkę roku 1992", czyli monografię Teatru Rapsodycznego Dom opowieści. Dwukrotnie nominowany do Nagrody Artusa. Laureat Pomorskiej Nagrody Artystycznej w roku 2004 w dziedzinie teatru za redakcję polsko-niemieckiego tomu 200 lat teatru na Targu Węglowym w Gdańsku (książka ta została także wyróżniona i nagrodzona w ogólnopolskim konkursie "na najlepszą książkę akademicką" - Atena 2004). Wielokrotnie wyróżniany nagrodą naukową Rektora UG. Dwukrotny laureat nagrody m. Gdyni za prezydentury F. Cegielskiej ( 1994, 1997).