Kultura paryska w naszych domach

Polityk i publicysta, epistolograf, twórca i redaktor paryskiej „Kultury”, człowiek, dzięki któremu nie tylko ukazały się tysiące książek, których w Polsce władza nigdy nie dopuściłaby do druku, ale i kilka pokoleń Polaków poczuło podmuch wolności – Jerzy Giedroyć (1906-2000). Z okazji setnej rocznice jego urodzin rok 2006 poświęcono jego pamięci. Na Politechnice Gdańskiej 11 grudnia otwarta zostanie wystawa wydawnictw paryskiej „Kultury”, pochodzących z domowych zbiorów ludzi związanych z uczelnią.

„Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, pragnąc oddać hołd wybitnemu Polakowi i dziełu Jego życia, ogłasza rok 2006 – w którym przypada setna rocznica urodzin Redaktora – Rokiem Jerzego Giedroycia” – czytamy w uchwale z lipca 2005 roku.

– Rozmawiam ze studentami i wiem, że wielu z nich nic nazwisko Jerzego Giedroycia nie mówi – opowiada Ewa Jurkiewicz-Sękiewicz, szefująca politechnicznemu Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych, pomysłodawca i organizator wystawy. – Ja sama jestem z pokolenia, które wychowywało się w czasach zakłamania. Maisons-Laffitte, gdzie działała „Kultura”, było jak latarnia we mgle, punkt odniesienia. Tam toczono poważną debatę na poważne tematy. Czytało się po nocach książki drukowane w Paryżu i czuło, że nie godząc się z rzeczywistością nie jesteśmy sami. Chciałabym, aby tamten świat przybliżyć studentom.

Na wystawie zgromadzone zostały wydawnictwa paryskiej „Kultury”, m.in. miesięcznik „Kultura”, Zeszyty Historyczne, tomy z Biblioteki „Kultury” oraz przedruki, które opozycja powielała w drugim obiegu. Wszystkie eksponaty pochodzą ze zbiorów ludzi związanych z Politechniką Gdańską. Jak choćby „Szkice piórkiem” Andrzeja Bobkowskiego z roku 1957, pochodzące z biblioteki rodziny Kuropatwińskich, a oprawione w czasach komuny u introligatora przy dawnej ulicy Dworcowej we Wrzeszczu, któremu można było zaufać.

Jerzy Giedroyc zmarł 14 września 2000 roku w Maisons-Laffitte pod Paryżem. Po śmierci Redaktora, jak mówiono o Jerzym Giedroyciu, „Kultura” – zgodnie z jego życzeniem – przestała wychodzić. Ostatni numer ukazał się w październiku 2000 roku.