Henryk Wiciński i I Grupa krakowska 1932-1937

Na wystawie zaprezentowanych zostanie kilkadziesiąt prac Henryka Wicińskiego i pozostałych członków I Grupy Krakowskiej: Bolesława Stawińskiego, Marii Jaremy, Jonasza Sterna, Franciszka Jaźwieckiego, Berty Grünberg, Saszy Blondera, Leopolda Lewickiego, Stanisława Osostowicza, Adama Marczyńskiego, Henryka Wańka. Ugrupowanie artystyczne Grupa Krakowska założone zostało w 1932 roku w Krakowie przez studentów tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych. Członkowie grupy o wyraźnie lewicowych poglądach reprezentowali awangardową postawę artystyczną, choć nie stworzyli określonego programu artystycznego, jak pisze w katalogu Dorota Łuczak: Ideologia, główny węzeł łączący twórców, była skrzyżowaniem, na którym mogły się zetknąć wielkie indywidualności. W praktyce oznaczało to nierzadko odmienne tendencje, zawieszone pomiędzy dążeniem do uabstrakcyjnienia forma uproszczonym realizmem.

O wielobiegunowości świadczą m.in. równoczesne inspiracje konstruktywizmem i kolorystami. W tekście „Marginesy naszej orientacji plastycznej”, uznawanym za manifest programowy grupy, podział na sztukę tematyczną, przedmiotową i abstrakcyjną uznany został za sztuczny i przeszkadzający w osiąganiu celu, jakim jest stworzenie sztuki dla proletariatu. Próby zniesienia tych podziałów gatunkowych widoczne są w samych dziełach.

Prace Leopolda Lewickiego charakteryzuje z jednej strony czytelna narracja, jednoznaczna wymowa, zaczerpnięcie tematu z rzeczywistości dnia codziennego oraz ekspresja rysunku (…) z drugiej zaś stosowanie silnych skrótów perspektywicznych, przy jednoczesnej eliminacji przestrzeni wewnątrzobrazowej. Podobne rozwiązania obecne są w grafikach, akwarelach i rysunkach Osostowicza, Wańka, Stawińskiego, Blondera, Marczyńskiego czy Sterna. Demonstracje, potyczki, sceny z życia robotników i wiele innych tematów o wymowie społecznej zostało wpisanych w kompozycje o układach geometrycznych. Malarstwo członków I Grupy Krakowskiej bez wahania nazwać można „laboratorium awangardy”, w którym dochodzi do zespolenia doświadczeń konstruktywistów, kubistów, ekspresjonistów czy formistów (…) Tradycja awangardy zajmowała istotne ogniwo w dialektycznym modelu pojmowania dziejów sztuki, parafrazując słowa Marii Jaremy, ukazywała sztukę jako nieustanny, płodny i owocujący eksperyment.

Największe wyzwanie „sztuce rewolucyjnej” w I Grupie Krakowskiej rzucali: Maria Jarema i Henryk Wiciński, studenci wywodzący się z pracowni Xawerego Dunikowskiego. Oboje podkreślali niemożność mówienia o rozgraniczeniu formy i treści w dziele, zwracając uwagę, iż pierwsza z nich konstytuuje de facto znaczenie, innymi słowy stanowi materializację myśli i odczuć. (…) Ugrupowanie działało do 1937 roku. Pod koniec II Wojny Światowej artyści niegdyś należący do Grupy skupili się wokół konspiracyjnego teatru Tadeusza Kantora. Na przełomie 1948/49 zorganizowali w Krakowie Wystawę Sztuki Nowoczesnej - pierwszą po wojnie i długo jedyną manifestację awangardy artystycznej. W 1957 roku utworzona została II Grupa Krakowska, w skład której weszli wówczas obok Marii Jaremy, Jonasza Sterna i Adama Marczyńskiego, Erna Rosenstein, Tadeusz Kantor, Tadeusz Brzozowski, Jerzy Nowosielski, Jadwiga Maziarska.

Henryk Wiciński urodził się 18 IV 1908 roku w Łodzi. W latach 1928-1933 studiował w Krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowni Xawerego Dunikowskiego. Wraz z kolegami współtworzył Grupę Krakowską (1932-1937), z którą trzykrotnie wystawiał (Lwów, TPSP, 1933; Krzemieniec, Liceum, 1934; Kraków, Dom Plastyków, 1935). Był również współpracownikiem eksperymentalnego teatru Cricot. W roku 1936 uczestniczył w wystawie w warszawskim Instytucie Propagandy Sztuki w Salonie Plastyków ZZPAP. Lata 1939-1941 spędził we Lwowie. Zmarł na gruźlicę 22 I 1943 r. w Krakowie.

Prace zgromadzone na wystawie pochodzą z kolekcji muzealnych m.in.: Muzeum Niepodległości i Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie, Muzeum Narodowego w Poznaniu a także licznych zbiorów prywatnych

Kurator: Cezary Pieczyński
Współpraca kuratorska i aranżacja: Włodzimierz Nowaczyk
Wystawa zorganizowana we współpracy z Galerią PIEKARY w Poznaniu.
Czynna od wtorku do niedzieli w godzinach 11.00 – 18.00