Za granicą sztuki - Olga Boznańska

Artyści-emigranci: uciekinierzy, wygnańcy, dobrowolni rezydenci, obywatele świata... ?
Emigrantka: Olga Boznańska

dr Hubert Bilewicz (Uniwersytet Gdański)

9 października 2013, godz. 17:30 l Infobox w Gdyni

Przez najbliższe osiem miesięcy przedstawimy Państwu ośmiu polskich artystów-emigrantów, których prace przekraczały granice w sztuce, otwierając świat na nowe idee, ale też dotykały newralgicznych granic światopoglądowych, środowiskowych czy pokoleniowych. Nowy cykl wykładów - ZA GRANICĄ SZTUKI - to wyśmienita okazja by poznać twórczość najznakomitszych, choć często nieznanych w kraju, artystów emigracyjnych różnych dziedzin: malarstwa, filmu, rzeźby czy architektury. Udamy się w różne destynacje artystycznych wyjazdów a także podejmiemy próbę zrozumienia wyjątkowej sytuacji emigranta-artysty. Poznamy więc nie tylko twórców, ale także uciekinierów, wygnańców, dobrowolnych rezydentów, obywateli świata...Pierwszy wykład już w środę, 9 października, o godzinie 17:30 w Infoboxie w Gdyni. Poświęcony będzie polskiej malarce, której prace wystawiane były obok dzieł Moneta i Renoira - Oldze Boznańskiej.

Projekt ZA GRANICĄ SZTUKI zainauguruje wykład dr Huberta Bilewicza, autora koncepcji i programu merytorycznego, który w poniższych słowach opisuje cykl:

"Choć sztuka współczesna nie posiada już granic, to dwudziestowieczne życie artystyczne określały jednak rozliczne granice: państwowe, środowiskowe, pokoleniowe, ideowe, stylistyczne... Granice topograficzne składające się na geografię artystyczną, wyznaczały obszary centrów i prowincji artystycznych, metropolie europejskie zawsze przyciągały artystów z prowincji. Kosmopolityczna bądź internacjonalna formuła życia artystycznego nakładała się na geopolityczne czy narodowe uwikłania bądź lokalne doświadczenia czy wreszcie indywidualne losy. Niemniej dla sztuki ostatniego stulecia równie istotne znacznie miały inne granice: wyznawanych filozofii twórczych, uprawianych dyscyplin, bądź stosowanych mediów artystycznych. Kwestia obecności polskiej w nowoczesnej sztuce światowej zawiera w sobie pytania o zakres oraz rangę partycypacji polskich artystów w międzynarodowym obiegu sztuki, jak również pytania o charakter i zasięg recepcji sztuki polskiej. Wagi obecności artystycznej nie sposób rzecz jasna sprowadzić jedynie do rankingu popularności twórców, mierzących swą karierę sukcesami komercyjnymi bądź statusem celebrytów sztuki. W cyklu wykładów odważymy się wskazać wybranych twórców wizualnych i nieoczywiste zjawiska zarówno międzynarodowe, jak i krajowe, szczególnie istotne dla dziejów sztuki XX wieku, unikając jednak polonocentryzmu i megalomanii. Będzie wielokrotnie mowa o Paryżu - nieustannie przyciągającym światowych artystów, lecz również o twórcach działających w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Wielkiej Brytanii. Bohaterami spotkań pozostaną jednak przede wszystkim sami artyści-emigranci, których życie i twórczość rozpięte były między Polską a światem: uciekinierzy, wygnańcy, dobrowolni rezydenci. Ciekawi świata, a jednocześnie targani tęsknotami; asymilujący się w nowych środowiskach bądź wyalienowani; pozostający za granicą lub wielokrotnie powracający; obywatele świata..."

Olga Boznańska

Kobieta, malarka, artystyczna emancypantka, ascetka (1865-1940). Jej twórczość obrazuje dylematy i uwikłania historyczno-artystyczne XIX i XX wieku. Po opuszczeniu Krakowa tworzyła najpierw w Monachium, a od 1898 aż do samotnej śmierci, w Paryżu. Od początku stulecia reprezentując Francję, wystawiała swoje obrazy w USA, obok prac Moneta i Renoira. Zasłynęła swoim niezwykle interesującymi portretami. Na obrazach bardzo często uwieczniała wnętrza swojej pracowni lub krajobraz z okna. Jej technika opierała się na niewielkich punktach wykonywanych pędzlem, w ten sposób artystka utrzymywała "czystość" w swych rysunkach. Z czasem zamieniła płótno na delikatnie zagruntowaną tekturę, co dawało efekt matowości oraz niespotykane zestawienia kolorystyczne. Ciesząc się opinią jednej z najlepszych malarek Europy, miała polską, francuską i amerykańską klientelę na swoje portrety. Jej przykład oddziałał na wiele pragnących poświęcić się malarstwu kobiet.

Hubert Bilewicz, historyk sztuki, nauczyciel akademicki, edukator. Pracuje w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego. Zajmuje się badawczo m.in. historią szkoły sopockiej i gdańskiego środowiska artystycznego po 1945 roku. Interesują go zwłaszcza rozmaite (artystyczne i pozaartystyczne) uwikłania sztuki. Współkurator tegorocznej edycji festiwalu sztuk wizualnych Alternativa w Gdańsku.