'Urodzinowe' instalacje w Teatrze Szekspirowskim

10 instalacji na zewnątrz Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego przygotowali studenci Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. W ten sposób uczczono mały jubileusz - 10 lat istnienia Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego jako instytucja kultury (a nie jako budynek, który wybudowano w 2014 roku). Pomimo dotkliwego mrozu, wiele osób zdecydowało się w 24 lutego na spacer wokół budynku GTS. Instalacje można podziwiać jeszcze w niedzielę 25 lutego w godzinach 17-22. Wstęp wolny.

Dokładnie w lutym 2008 roku powstała w Gdańsku nowa instytucja - Gdański Teatr Szekspirowski. Cztery lata wcześniej rozpisany został międzynarodowy konkurs na projekt siedziby teatru, a w 2009 roku rozpoczęła się jej budowa. Uroczyste otwarcie Teatru Szekspirowskiego miało miejsce we wrześniu 2014 roku. Od tego czasu instytucja działa w swojej siedzibie, choć, co postanowiono uczcić w weekend, funkcjonuje już dekadę.

Urodziny teatru składały się z trzech elementów. Jednym z nich była część oficjalna, skierowana dla zaproszonych gości (podczas której głos zabierali ci, którzy do powstania Teatru Szekspirowskiego przyczynili się w większym lub mniejszym zakresie). Drugą, otwartą dla wszystkich, jest okolicznościowa wystawa dokumentująca 10 lat funkcjonowania instytucji wraz z wydarzeniami organizowanymi przed otwarciem i po otwarciu gmachu Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego oraz przybliżająca cały zespół pracowników GTS - w znajdującej się w podziemiu teatru Sali Archeo (poziom -1). Najważniejszym elementem 10-lecia GTS z punktu widzenia publiczności są jednak instalacje przygotowane przez studentów Pracowni Sztuki w Przestrzeni Publicznej na Wydziale Malarstwa ASP w Gdańsku, zrealizowane pod kierunkiem profesora ASP Roberta Florczaka.

Spośród 14 projektów wybrano ostatecznie 10 projektów instalacji, które w różnym stopniu wchodzą w dialog z przestrzenią Teatru Szekspirowskiego i - przede wszystkim - z twórczością Williama Szekspira. Instalacje warto zwiedzać z mapką wręczaną przez wolontariuszki przy wejściu na dziedziniec teatru. Prace "ukryto" w różnych, zazwyczaj niewidocznych z zewnątrz, przestrzeniach teatru.

Niektóre odnoszą się do twórczości Szekspira wprost. Tak jest w przypadku najciekawszej w moim odczuciu instalacji pt. "Ofelie" autorstwa Patrycji Cichosz i Ewy Staśkiewicz. Ukazuje ona dziewięć postaci Ofelii z "Hamleta", uchwyconych w momencie, który w zazwyczaj w realizacjach sztuki Hamleta jest jedynie relacjonowany bohaterom - widzimy ukochaną Hamleta zatopioną w wodzie, z kwiatami, które były symbolem szaleństwa i niewinności Ofelii, a przy tym w instalacji "Ofelie" są atrybutem kobiecości. To zwielokrotniony obraz odizolowanej od rzeczywistości za pomocą worków z wodą postaci, ukazanej w chwili swojego dramatu.

Inne instalacje często korzystały ze sztuk Szekspira na zasadzie cytatów. Na przykład instalacja "Światła Elsynoru" (autorstwa Katarzyny Jurgi i Weroniki Stańczak) to trzy podświetlone lampiony, z rejestratorem ruchu uruchamiającym fragmenty kwestii Hamleta, Króla-Ducha i Żołnierzy z "Hamleta", gdy ktoś jest w pobliżu. Efektownie wygląda sensoryczna instalacja składająca się z trzech miękkich kokonów - "CO/MO/ON" przygotowana przez Joannę Jurgę - w których w pojedynkę lub w duecie posłuchać można fragmentów "Makbeta". W tym duchu utrzymana jest również instalacja "TS:XD" (autorzy Elena Vertikova, Justyna Mężydło, Igor Lyu, Pavel Skinner), składająca się z rozłożonych na bruku teatru i oświetlonych świetlówkami książek z tekstami Szekspira, z puszczanymi z głośników fragmentami tekstów Szekspira w różnych językach.

Dowcipny pomysł mieli Julia Tymińska i Szymon Wirchanowicz, którzy w projekcie "RuRa albo Sen nocy letniej" przygotowali imponującą 23-metrową rurę na tle tablicy "Sen rury letniej". Kochankowie mogą stanąć przy dwóch jej końcach, jednak nie mogą się przez nią zobaczyć i nie usłyszą swojego głosu, a jedynie fragmenty wypowiedzi kochanków ze "Snu nocy letniej" (niestety późnym wieczorem 24 lutego część foniczna przestała działać).

Do dramatu Romea i Julii, najsłynniejszej pary szekspirowskich kochanków, wprost nawiązuje instalacja "Romeo i Julia" (autorstwa Kingi Ślęzak i Eweliny Sajb) - to przykryta materiałem trumna z zarysem ciał obojga kochanków, podświetlona na czerwono, co symbolizować może zarówno krew kochanków, jak i ich namiętność. Symboliczny wymiar ma również trzyczęściowa instalacja "Teatr w teatrze" (przygotowaną przez Kingę Woźniak i Aleksandrę Pruciak), składająca się z trzech obiektów, poruszanych przez widzów i nawiązujących do różnych postaci sztuk Szekspira - Hamleta i Ofelii (maski), Makbeta i Lady Makbet (instalacja króla w koronie z ręką splamioną krwią) oraz prologu Makbeta i finału Romea i Julii (obracany korbką czteroczęściowy obiekt).

Dużo bardziej dosłowny wymiar ma nagranie czytania "Sonetów" Szekspira w zwyczajnych, domowych warunkach (z których, jak wyjaśnia autorka, każda poezja bierze swój początek), przez osoby wybrane przez autorkę projektu "Sonety", Aleksandrę Hewelt. W inny obszar sztuk wizualnych przenosi nas z kolei projekt "Patrz mi na usta" Kasi Cur - to kilkuminutowe wideo, składające się z kolażu skojarzeń i strzępków kwestii szekspirowskich zaprezentowanych w formie animacji fetyszyzujących usta, atrybut kobiecości.

Obie wystawy - tę umieszczoną w podziemiach teatru i instalacje przygotowane przez studentów ASP w Gdańsku, podziwiać można jeszcze w niedzielę 25 lutego w godzinach 17-22. Wstęp jest wolny.