"To nie wina Wagnera, że lubił go Hitler". Koncert urodzinowy na Ołowiance

Ewa Palińska

15 maja 2013 (artykuł sprzed 11 lat)

Opinie (52)

Orkiestra PFB pod dyr. Ernsta van Tiela wykona uwerturę do opery "Rienzi, ostatni z trybunów" , "Wesendonck Lieder" Ryszarda Wagnera oraz instrumentalną aranżację fragmentów jego opery "Śpiewacy Norymberscy" autorstwa holenderskiego muzyka Henka de Vliegera.

- Nie możemy odrzucać tak znakomitej muzyki z powodu bezpodstawnych uprzedzeń. Bo czy Wagner ponosi winę za to, że jego muzyki słuchał Adolf Hitler? - mówi Ernst van Tiel, dyrektor artystyczny Orkiestry Polskiej Filharmoniii Bałtyckiej, która w piątek, 17 maja o godz. 19 w Filharmonii Bałtyckiej zobacz na mapie Gdańska zagra koncert z okazji dwusetnych urodzin niemieckiego kompozytora. Bilety kosztują 10-40 zł.

Wagner zmarł w 1883 r., a więc przed narodzinami Adolfa Hitlera. Mimo tego, za sprawą nazistowskiej propagandy i przyjaźni jaka łączyła Naczelnego Wodza III Rzeszy z rodziną kompozytora, muzykę Ryszarda Wagnera uważa się za nazistowską i w związku z tym grywa niechętnie. Na zdj. Adolf Hitler z wnuczkami Wagnera, Vereną i Friedelind.

Podczas piątkowego koncertu Orkiestra PFB pod dyr. Ernsta van Tiela wykona m.in. "Wasendonck Lieder" - cykl pięciu utworów, skomponowanych do tekstów Matyldy Wesendock. Partię solową zaśpiewa Barbara Kubiak.

Czy muzyka Ryszarda Wagnera kojarzy ci się z ideologią nazistowską?

tak, to przecież ulubiona muzyka Adolfa Hitlera nie, zwracam uwagę wyłącznie na walory artystyczne utworów nie wiedziałe(a)m o tym, że naziści wykorzystywali ją do swojej propagandy

Ewa Palińska: Mija 200 lat od urodzin Ryszarda Wagnera, a jego muzyka wciąż wzbudza kontrowersje. Dlaczego?

Ernst van Tiel: Naziści wykorzystywali jego muzykę do propagandy. Oczywiście Wagner miał poglądy antysemickie, ale miał je również Brahms oraz wielu innych kompozytorów tworzących w tamtym czasie. Trudno jednak posądzać kompozytora o sympatyzowanie z nazistami, ponieważ zmarł on, zanim w Niemczech narodził się ruch narodowo-socjalistyczny. Nie możemy odrzucać tak znakomitej muzyki z powodu bezpodstawnych uprzedzeń. Bo czy Wagner ponosi winę za to, że jego muzyki słuchał Adolf Hitler?

Z tego powodu kompozycji Wagnera nie wykonywano w Europie do lat 60. ubiegłego wieku. W Izraelu znacznie dłużej. Za granie jego muzyki izraelskie władze domagały się nawet dymisji Zubina Mehty ze stanowiska dyrektora tamtejszych filharmoników.

Po II wojnie światowej muzyki Wagnera nie chciano ani wykonywać, ani słuchać. Wypominano, że każdego roku w festiwalu wagnerowskim w Bayreuth brali udział Hitler, Goebbels czy Himmler. Przypominano również, że w wielkiej przyjaźni z nazistami żyła cała rodzina kompozytora, z jego żoną Cosimą (córką Franciszka Liszta) na czele. Pamiętajmy jednak, że działo się to kilkadziesiąt lat po śmierci kompozytora. Zawalczyć o tę muzykę postanowili artyści, również żydowscy. Dzięki działalności wielu z nich, np. znakomitego pianisty i dyrygenta Daniela Borenboima, zaczęto grywać muzykę Wagnera w Izraelu.

Wagner był osobą kontrowersyjną?

Przede wszystkim był bardzo zazdrosny. Zazdrościł innym sukcesów i pieniędzy. Być może to było przyczyną jego antysemickich poglądów. Wagner nie był zadowolony ze współpracy ze swoim agentem, Giacomo Mayerbeerem, który miał żydowskie pochodzenie. Mawiał "Mayerbeer nie robi dla mnie wystarczająco dużo", ale który artysta jest zadowolony z efektów pracy swojego managera? Co więcej, Mayerbeer był osobą bardzo majętną, zarabiał krocie na swojej pracy, co niezwykle złościło Wagnera, ponieważ on sam w tym czasie zarabiał znacznie mniej.

Uprzedzenia to jednak nie jedyny powód, dla którego dzieła Wagnera, szczególnie operowe, wykonuje się niezwykle rzadko. Inscenizacje wielu z nich wymagają skomplikowanego i rozbudowanego aparatu interpretacyjnego, więc są czasochłonne i kosztowne.

W dzisiejszych czasach muzykę Wagnera po prostu aranżuje się na mniejszą obsadę oraz znacznie skraca, tworząc kompilację najbardziej charakterystycznych motywów muzycznych danego dzieła. Swego czasu "Pierścień Nibelunga", który w oryginale trwa blisko 15 godzin, węgierski kompozytor Georg Solti skrócił do półtorej godziny. Utwór "Meistersinger: An Orchestral Tribute", który orkiestra PFB pod moją dyrekcją wykona podczas piątkowego koncertu jest nie tylko hołdem złożonym Wagnerowi, ale właśnie muzyczną wizytówką opery "Śpiewacy Norymberscy". Autor aranżacji, Holender Henk de Vlieger, stworzył trwającą blisko godzinę kompozycję instrumentalną, bazując na melodiach najpiękniejszych arii tej opery. Może publiczności prezentowane melodie spodobają się tak bardzo, że po powrocie do domu będzie chciała poznać w całości to niezwykłe dzieło, jakim jest opera "Śpiewacy Norymberscy?" Bardzo bym sobie tego życzył. Niezwykle piękne, choć w swoim charakterze zupełnie różne, będą również pieśni z cyklu "Wesendonck Lieder", które także zostaną wykonane podczas koncertu.

Wspominał pan o tym, że muzyka Wagnera jest piękna, ale niezwykłe są również teksty.

Oj tak! Niezwykłość i zawiłość fabuły "Pierścienia Nibelunga" można śmiało porównać do bijącego współcześnie rekordy popularności "Władcy Pierścieni". Fabuła opery "Śpiewacy Norymberscy" pokazuje z kolei, jak w połowie XVI wieku wyglądały wokalne talent shows, analogiczne do współczesnych "Idola" czy "X- Factor". Gdyby Wagner żył w dzisiejszych czasach i miał do dyspozycji wszystkie współczesne narzędzia audiowizualne i nowinki techniczne, odniósłby niesamowity sukces.

Czy w Trójmieście udałoby się wykonać którąkolwiek z oper Wagnera w całości?

Kiedy zobaczyłem po raz pierwszy Operę Leśną w Sopocie, pierwszą myślą, jaka przyszła mi do głowy, było "to miejsce wprost stworzone do wykonywania muzyki Wagnera". Można podać wiele powodów, dla których warto wykonywać muzykę tego kompozytora, ale najważniejsze jest to, że jest ona po prostu piękna.

Ewa Palińskae.palinska@trojmiasto.pl

Wydarzenia

Koncert Jubileuszowy Wagnera

10-40 zł

muzyka poważna

Wywiady

Adam Orzechowski: Teatr jest ciągle dużym wyzwaniem (16 opinii)
"To człowiek czyni zło i to człowiek przymusza innych do robienia zła" (29 opinii)
Niedługo jej produkcja pojawi się w Muzycznym. Płoszajska o kulisach pracy reżysera (6 opinii)

Miejsca

Filharmonia Bałtycka Gdańsk, Ołowianka 1

Opinie (52)

Sortowanie
- Od najnowszych
- Od najstarszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-05-16 18:50

Bzdura, piękna muzyka jest zawsze przecudna!!...

Hitler uwielbiał równiez niebieskookie blondynki... to jak, mamy teraz nienawidzić wszystkie panie o takiej urodzie?!...

Smerfi z Sopotu
10 lat
- 4 1
Twoja opinia

Zmień treść

Hitler uwielbiał równiez niebieskookie blondynki... to jak, mamy teraz nienawidzić wszystkie panie o takiej urodzie?!...
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-05-16 18:13

Chorytnica jest ok

A ja kocham ONR

dd
10 lat
- 2 1
Twoja opinia

Zmień treść

A ja kocham ONR
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-05-16 11:49

Jest kilka rzeczy oczywistych: (5)

1. muzyka hitlerowska to przecież własnie Wagner
2. gwiezdne wojny - to własnie Wagner
3. muzyczne ilustracje w filmach dokumentalnych o obozach zagłady - to właśnie Wagner
4. ponieważ musikfuhrer Heydrich zakazał wykonywania muzyki synkopowanej (więcej niż 4 takty) czyli jazzu, lukę tę wypełniał właśnie Wagner

inra
10 lat
- 1 7
Twoja opinia

Zmień treść

1. muzyka hitlerowska to przecież własnie Wagner 2. gwiezdne wojny - to własnie Wagner 3. muzyczne ilustracje w filmach dokumentalnych o obozach zagłady - to właśnie Wagner 4. ponieważ musikfuhrer Heydrich zakazał wykonywania muzyki synkopowanej (więcej niż 4 takty) czyli jazzu, lukę tę wypełniał właśnie Wagner
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2013-05-16 17:12
  
  Muzyka Wagnera zawsze miala na mnie wplyw (2)
  
  mobilizujacy i napelniala mnie optymizmem. Sluchajac jej czuje sie jak by problemy otaczajace mnie w ogole nie istnialy. Prawdopodobnie wielu milosnikow Wagnera odczuwa/lo to sama. Hitler i jego banda oprawcow takze. Jak byscie poszukali na Youtube dokladniej to jest tam pelno muzyki klasycznej nagranej w czasie koncertow Filharmonii Berlinskiej w czasie II Wojny. Koncerty odbywaly sie nie tylko w gmach samej Filharmonii ale takze w halach fabrycznych wiekszych zakladow przemyslowych. Najczesciej dyrygowal nimi wybitny dyrygent niemiecki Wilhelm Furtwängler. Po wojnie uwazano ze Furtwängler byl Nazista. Nic bardziej bezsensownego nie mozna bylo przypinac do zaslug tego jednego z najwiekszych dyrygentow XX wieku. Wielu znanych artystow i to nie tylko zydowskiego pochodzenia wyemigrowalo z Niemiec. Na przyklad inny slynny dyrygent Bruno Walter Schlesinger ktory mial mieszane pochodzenie zydowskie i odrzucil swoje nazwisko Schlesinger zostawiajac tylko swoje drugie imie Walter. Artysci jak wlasnie Furtwängler i wielki kompozytor Richard Strauss zostali w Niemczech i nigdy starganej wojna Europy nie opuscili mimo ze oferowano np. Furtwänglerowi dyrekcje Filharmonii Nowojorskiej zaraz po rezygnacji Artura Toscaniniego. Zaawansowany wiek Richarda Straussa i postepujaca choroba u Furtwänglera (zyl tylko 68 lat) mialy raczej znaczacy wplyw na ich decyzje. W zadnym wypadku nie mozna bylo ich nazywac Nazistami. Bruno Walter wypowiedzial sie w czasie telewizyjnego wywiadu w 1958 roku ze oni nie byli ani Nazistami ani ich cichymi zwolennikami jak ich powszechnie wtedy nazywano.
  A wracajac do Twojego postu #3 muzyczne ilustracje w filmach dokumentalnych o obozach zagłady - to właśnie Wagner, to mylisz sie. Kiedykolwiek pokazywano obozy koncentracyjne i swiadectwa hitlerowskich okrucienstw to w tle szedl marsz zalobny z III Symfonii Beethovena Eroica. Wagnera to grano jak Hitler dumnie paradowal po ulicach Berlina ale nigdy z obozow koncentracyjnych. O ile pamietam "Gwiezdne Wojny" to takze nie bylo Wagnera tylko wstep do poematu Richarda Straussa "Tako rzecze Zaratustra".
  
  Pomeranian
  10 lat
  - 2 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  mobilizujacy i napelniala mnie optymizmem. Sluchajac jej czuje sie jak by problemy otaczajace mnie w ogole nie istnialy. Prawdopodobnie wielu milosnikow Wagnera odczuwa/lo to sama. Hitler i jego banda oprawcow takze. Jak byscie poszukali na Youtube dokladniej to jest tam pelno muzyki klasycznej nagranej w czasie koncertow Filharmonii Berlinskiej w czasie II Wojny. Koncerty odbywaly sie nie tylko w gmach samej Filharmonii ale takze w halach fabrycznych wiekszych zakladow przemyslowych. Najczesciej dyrygowal nimi wybitny dyrygent niemiecki Wilhelm Furtwängler. Po wojnie uwazano ze Furtwängler byl Nazista. Nic bardziej bezsensownego nie mozna bylo przypinac do zaslug tego jednego z najwiekszych dyrygentow XX wieku. Wielu znanych artystow i to nie tylko zydowskiego pochodzenia wyemigrowalo z Niemiec. Na przyklad inny slynny dyrygent Bruno Walter Schlesinger ktory mial mieszane pochodzenie zydowskie i odrzucil swoje nazwisko Schlesinger zostawiajac tylko swoje drugie imie Walter. Artysci jak wlasnie Furtwängler i wielki kompozytor Richard Strauss zostali w Niemczech i nigdy starganej wojna Europy nie opuscili mimo ze oferowano np. Furtwänglerowi dyrekcje Filharmonii Nowojorskiej zaraz po rezygnacji Artura Toscaniniego. Zaawansowany wiek Richarda Straussa i postepujaca choroba u Furtwänglera (zyl tylko 68 lat) mialy raczej znaczacy wplyw na ich decyzje. W zadnym wypadku nie mozna bylo ich nazywac Nazistami. Bruno Walter wypowiedzial sie w czasie telewizyjnego wywiadu w 1958 roku ze oni nie byli ani Nazistami ani ich cichymi zwolennikami jak ich powszechnie wtedy nazywano. A wracajac do Twojego postu #3 muzyczne ilustracje w filmach dokumentalnych o obozach zagłady - to właśnie Wagner, to mylisz sie. Kiedykolwiek pokazywano obozy koncentracyjne i swiadectwa hitlerowskich okrucienstw to w tle szedl marsz zalobny z III Symfonii Beethovena Eroica. Wagnera to grano jak Hitler dumnie paradowal po ulicach Berlina ale nigdy z obozow koncentracyjnych. O ile pamietam "Gwiezdne Wojny" to takze nie bylo Wagnera tylko wstep do poematu Richarda Straussa "Tako rzecze Zaratustra".
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2013-05-16 17:50
    
    Fragment "Tako rzecze Zaratustra" (1)
    
    R. Straussa został wykorzystany nie w Gwiezdnych wojnach, a w Odysei kosmicznej 2001 :)
    
    Pikej
    10 lat
    
    1 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    R. Straussa został wykorzystany nie w Gwiezdnych wojnach, a w Odysei kosmicznej 2001 :)
    Regulamin dodawania opinii
    - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
      
      2013-05-16 18:11
      
      Zgadzam sie. Dawno to bylo i nie pamietalem.
      
      Pomeranian
      10 lat
      
      0 0
      
      Twoja opinia
      
      Zmień treść
      
      Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2013-05-16 17:55
  
  Gwiezdne wojny vs Wagner
  
  więcej na ten temat pod linkiem www.trell.org/wagner/starwars.html
  
  Pikej
  10 lat
  - 1 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  więcej na ten temat pod linkiem www.trell.org/wagner/starwars.html
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2013-05-16 16:50
  
  taaa SW to Wagner....a ja durny cale zycie bylem pewien ze kompozytorem calej sciezki byl J.Williams.
  
  10 lat
  - 3 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  taaa SW to Wagner....a ja durny cale zycie bylem pewien ze kompozytorem calej sciezki byl J.Williams.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-05-16 14:37

Wagnerem interesowało się całe okultystyczno-nacjonalistyczne towarzystwo tamtych czasów

10 lat
- 2 0
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-05-16 00:28

Kto naprawde kocha muzyke Wagnera to prosze (1)

wysluchac fragmentow jego muzyki w wykonaniu Orkiestry NBC pod dyrekcja najslynniejszego dyrygenta w dziejach muzyki klasycznej. Legendarnego Arturo Toscaniniego. Ja mogl bym tego sluchac bez konca.

youtube.com/watch?v=9RpDhX2CHLE

youtube.com/watch?v=8N6qxbOOn_E

youtube.com/watch?v=s983IeWRn0I

youtube.com/watch?v=zh-W6Nj7e0M

Pomeranian
11 lat
- 9 1
Twoja opinia

Zmień treść

wysluchac fragmentow jego muzyki w wykonaniu Orkiestry NBC pod dyrekcja najslynniejszego dyrygenta w dziejach muzyki klasycznej. Legendarnego Arturo Toscaniniego. Ja mogl bym tego sluchac bez konca. youtube.com/watch?v=9RpDhX2CHLE youtube.com/watch?v=8N6qxbOOn_E youtube.com/watch?v=s983IeWRn0I youtube.com/watch?v=zh-W6Nj7e0M
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2013-05-16 12:25
  
  Dzięki
  
  Już włączyłem. Boję się tylko, czy Jaro nie wykorzysta tej muzyki?
  
  aaa
  10 lat
  - 1 3
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Już włączyłem. Boję się tylko, czy Jaro nie wykorzysta tej muzyki?
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-05-16 10:03

Wagner (1)

mial podobne poglady do Hitlera mimo, ze urodzil sie duzo wczesniej. Wiec nie pie#@3olcie mi tu o tym, ze tylko "lubil go Hitler".

10 lat
- 1 7
Twoja opinia

Zmień treść

mial podobne poglady do Hitlera mimo, ze urodzil sie duzo wczesniej. Wiec nie pie#@3olcie mi tu o tym, ze tylko "lubil go Hitler".
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2013-05-16 10:23
  
  W tych czasach rasizm był modny
  
  np. murzynów uważano powszechnie no może nie za małpy
  ale za ludzi też nie... Żyd w USA mógł siadać na ławce w parku
  a czarny już nie itd...
  
  sędzia TurleYa
  10 lat
  - 3 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  np. murzynów uważano powszechnie no może nie za małpy ale za ludzi też nie... Żyd w USA mógł siadać na ławce w parku a czarny już nie itd...
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-05-16 09:19

Też jestem...

NIEUKIEM
10 lat
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

Też jestem...
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-05-15 22:58

(1)

Nawiasem mówiąc Adolf to bardzo fajne imię, szkoda że wyszło z mody.

11 lat
- 6 2
Twoja opinia

Zmień treść

Nawiasem mówiąc Adolf to bardzo fajne imię, szkoda że wyszło z mody.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2013-05-15 23:10
  
  Ale Richard i Zygfryd sa nadal jest bardzo popularnymi.
  
  Pomeranian
  11 lat
  - 3 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-05-15 19:13

Kocham go! (3)

Uwielbiam Wagnera! To że koncertem dyryguje van Tiel, to dla mnie już "pełnia szczęścia"

Ewa
11 lat
- 21 0
Twoja opinia

Zmień treść

Uwielbiam Wagnera! To że koncertem dyryguje van Tiel, to dla mnie już "pełnia szczęścia"
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2013-05-15 19:14
  
  Wagner dobry w reklamach (1)
  
  Najlepiej jego muza sprawdza się w reklamach samochodów.
  
  Ewa
  11 lat
  - 7 3
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Najlepiej jego muza sprawdza się w reklamach samochodów.
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2013-05-15 23:02
    
    Dobrze sprawdza się też w reklamach maszyn rolniczych oraz syropów przeciwkaszlowych.
    
    Janina
    11 lat
    
    5 2
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Dobrze sprawdza się też w reklamach maszyn rolniczych oraz syropów przeciwkaszlowych.
    Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2013-05-15 19:32
  
  wooooooowwwwwwww
  
  .....normalnie az z wrazenia, pobgryzam wszystkie paznokcie , te u nog tez, wstrzasajace
  
  ewcia
  11 lat
  - 1 4
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  .....normalnie az z wrazenia, pobgryzam wszystkie paznokcie , te u nog tez, wstrzasajace
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-05-15 21:00

jakże ważny to człowiek...

11 lat
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

jakże ważny to człowiek...
Regulamin dodawania opinii