Koncert oratoryjny

Wykonawcy:

Münchener Bach-Chor
Bach Collegium München

Simone Nold sopran Anna Zander alt
Maximilian Schmitt Evangelist Konrad Jarnot Christus
Thomas Bauer bas

Hansjörg Albrecht dyrygent


Retransmisja antenie TVP 1 25 marca i 1 kwietnia

Połóż swoją dachówkę!
Dochód uzyskany ze sprzedaży biletów zostanie w całości przekazany na odbudowę spalonego dachu i renowację kościoła Św. Katarzyny OO.Karmelitów w Gdańsku.

Bilety-cegiełki w cenie: 20, 50, 70, 100 zł
Do nabycia w kasach filharmonii i na 3 godziny przed koncertem w miejscu koncertu.

SIMONE NOLD
Simone Nold ukończyła studia w Wyższej Szkole Muzycznej w Monachium w klasie Reri Grist (śpiew kameralny), Helmuta Deutsch i Dietricha Fischer-Dieskau. W ramach DAAD-Stypendium doskonaliła śpiew operowy u Virginii Zeani, a solowy u Leonarda Hokansona.

W 1996 roku została członkiem Niemieckiej Opery Państwowej Unter den Linden w Berlinie, gdzie występowała w rolach m. in Paminy, Konstacji, Ännchen, Marzeliny i Madeleine. Jej szeroki repertuar obejmuje kompozycje od barokowych po współczesne.
Ogromnym sukcesem zakończył się występ w stuttgarckiej operze, gdzie Simone Nold wcieliła się w rolę Marianny w barokowej operze Keisersa „Masaniello furioso”. Występowała także w roli Smorfiosa w „Lòpera seria” Gassmanna pod kierownictwem Rene Jacobsa na Festiwalu Muzyki Dawnej w Insbruku. Powierzono jej partię solową Rosy podczas pra- i premiery pierwszej opery Elliotta Cartersa pt. „What next?”, którą podbiła serca berlińskiej publiczności i zdobyła uznanie międzynarodowej prasy. Simone Nold ma na swoim koncie także występy z Danielem Barenboim w Chicago, Nowym Jorku oraz z Kentem Nagano w Paryżu.

Obok pieśni i muzyki kameralnej, które są jej bardzo bliskie, Simone Nold ma w swoim koncertowym repertuarze także wielkie oratoria i msze. Koncertuje m. in. z takimi dyrygentami jak: Pierre Boulez, Adam Fischer, Peter Schreier, Helmuth Rilling, Philipp Herreweghe i Christoph Eschenbach.

Simone Nold gościła w wielkich centrach muzycznych Europy i Ameryki Północnej. Brała również udział w festiwalach muzycznych jak n. p.: Maggio Musicale Fiorentino, Schubertiade, Wircburskim Festiwalu Mozartowskim, w BBC Proms London oraz wielu radiowych i telewizyjnych transmisjach muzycznych.

W 2004 roku zadebiutowała jako Sophie w Rosenkavalier w Royal Opera House Covent Garden London. W 2005 roku była po raz pierwszy gościem Zjednoczenia Koncertowego Wiedeńskich Chórów Operowych podczas koncertu na Festiwalu w Salzburgu. W 2006 roku śpiewała w Stuttgarcie, a pod kierownictwem Helmutha Rillinga na Festiwalu Eugena w USA. Na Festiwalu Muzycznym w Rheingau występowała pod kierownictwem Hugho Wolffa z Orkiestrą Symfoniczną w „Davidde Penitente” W. A. Mozarta. Z Bach Collegium München i z Münchener Bach Chor wystąpi pod kierownictwem Hansjörga Albrechta w Oratorium Bożonarodzeniowym Bacha. Punktem kulminacyjnym roku 2007 będzie wykonanie „Requiem” W. A. Mozarta z Orkiestrą Symfoniczną WDR pod kierownictwem Ruperta Hubera.


ANNA ZANDER
Anna Zander należy do młodej generacji śpiewaków specjalizujących się w interpretacjach muzyki dawnej – okresu renesansu i późnego baroku. Wykształcenie muzyczne zdobyła w College of Music w Pitea, a specjalizację w śpiewie barokowym doskonaliła pod kierunkiem Susanne Rydén w Royal College of Music w Sztokholmie.

Anna Zander jest członkiem chóru Szweckiego Radia. Jest znaną interpretatorką partii solowych w religijnych utworach J. S. Bacha, F. Haendla, A. Vivaldiego czy W. A. Mozarta. Współpracuje z zespołami i artystami wykonującymi muzykę kameralną, m. in. z barokowym zespołem The Early Companye czy lutnistą Andersem Ericsonem. Od 2003 roku jest członkiem zespołu Harmony of Voices utworzonego i prowadzonego przez Fredrika Malmberg.

Na wiosnę 2001 roku Anna została zaangażowana przez operę kameralną w Pitea do współpracy przy operze religijnej „Lidandet enligt Matteus” (Pasja Chrystusa wg św. Mateusza) – udramatyzowanej wersji bachowskiej Pasji. Również przy współpracy z operą kameralną z Pitea wykonywała jedną z głównych ról w operze „The death of Montezuma” Jana Ferma oraz partię Didosa w operze Purcella „Dydona i Eneasz”. W lecie 2002 roku Anna Zander występowała w Drottningholms Theatre wykonując partię Trzeciego chłopca w „Czarodziejskim flecie” W. A. Mozarta. W tym samym roku nagrała płytę CD („Gloria” i „Magnificat” A. Vivaldiego) wraz Tönu Kaljuste, Estońskim Kameralnym Chórem Filharmonicznym i Orkiestrą Kameralną z Tallina. Wystąpiła także w głównej roli w operze religijnej na temat Hildegardy z Bingen, której muzykę darzy szczególnym zainteresowaniem.

W lecie 2004 roku Anna Zander zdobyła pierwszą nagrodę w konkursie Muzyki Dawnej w Brunnenthal w Austrii, dzięki której miała możliwość nagrania płyty CD wraz z zespołem Echo du Danube prowadzonym przez Alexandra Weimanna, oraz wzięcia udziału w koncertach z Barokową Orkiestrą z Amsterdamu i Tonem Koopmanem.

Najbliższe projekty muzyczne Anny Zander związane są ze współpracą z Münchener Bach-Chor, Thomaner Chor Leipzig oraz Chórem św. Michała z Hamburga.



MAXIMILIAN SCHMITT
Maximilian Schmitt odkrył swoją miłość do muzyki jako członek chóru Regensburger Domspatzen (znanego chóru chłopięcego). W 1999 roku jako 22-letni młodzieniec zdobył nagrodę federalną na festiwalu „Jugend musiziert” („Młodzież muzykuje”). W 1999 roku rozpoczął studia śpiewu u prof. Anke Eggers na Berlińskim Uniwersytecie Sztuk Pięknych (Berliner Universität der Künste). W trakcie studiów koncertował również z kameralnym chórem RIAS-Berlin.

Pierwsze doświadczenia wielkiej sceny operowej związane były z występami w Hebbel-Theater w Berlinie (Opern-Tryptichon – Paula Hindemita) oraz Hans-Otto-Theater w Poczdamie („Il combattimento di tancredi e Clorinda” Claudia Monteverdiego). W maju 2005r. został członkiem Młodego Zespołu Państwowej Opery Bawarskiej w Monachium. Na kursach mistrzowskich u Ann Murray i Roberta Dean Smith zbierał dalsze doświadczenia muzyczne. W sezonie 2006/2007 wystąpi jako Tamino w „Czarodziejskim flecie” w Salzburskim Landestheater.

Obok występów operowych Maximilian Schmitt koncertuje jako niezależny artysta-śpiewak. Współpracuje z takimi dyrygentami jak: Frieder Bernius, Andrew Manze, Jörg-Peter Weigle, Thomas Hengelbrock, Marcus Creed oraz orkiestrami: Akademie für Alte Musik Berlin (Akademia Muzyki Dawnej w Berlinie), Concerto Köln w Kolonii, Orkiestrą Kameralną w Bazylei, Lauttencompagney Berlin, Capriccio Basel, Il Fondamento i Państwową Orkiestrą Filharmonii w Halle.

Największe sukcesy muzyczne Maximiliana Schmitta to m. in. rola Ariocha w „Belshazzar” G. F. Händla z Filharmonikami Berlińskimi pod kierownictwem Nicholasa Kraemera, czy partia Ewangelisty w „Pasji wg św. Mateusza” J. S. Bacha z Gewandhausorchester z Lipska (za którą artysta zebrał znakomite recenzje) oraz tournee z „Regensburger Domspatzen”. Maximilian Schmitt koncertował także w Halle na Festiwalu Händla, na Festiwalu Głosów w Lörrach i na Musikfestspiele w Feldkirch. W tym sezonie podjął współpracę z Helmuthem Riling, zaplanowany jest także debiut artysty w Rozgłośni Bawarskiej z Mszą As-dur F. Schuberta. 2007 rok to również trasa koncertowa Chóru Kameralnego RIAS z „Pasją wg św. Mateusza” J. S. Bacha oraz występy z monachijskim Rundfunkorchester w „Lustigen Weibern von Windsor” („Wesołe Przekupki z Windsoru”) Otto Nicolai.

KONRAD JARNOT
Konrad Jarnot jeden z najwybitniejszych śpiewaków nowej generacji, laureat pierwszej nagrody ARD w Monachium, która otworzyła mu drzwi największych sal koncertowych na świecie. Występował m. in. w: Lincoln Center w Nowym Jorku, Concertgebouw w Amsterdamie, Konzerthaus w Wiedniu, Wigmore Hall w Londynie, Cite de la Musique w Paryżu, Alte Oper we Frankfurcie, Philharmonie Köln w Monachium, Gewandhaus w Lipsku, Konzerthaus w Berlinie, Festspielhaus w Baden Baden i Salzburgu, Tonhalle w Zurychu, KKL w Luzernie, Auditorio w Mediolanie, International Forum w Tokyo, Megaron w Atenach, Kennedy Center w Waszyngtonie. Koncertował na najsłynniejszych scenach operowych: Royal Opera House Covent Garden w Londynie, Teatro Real w Madrycie, Theatre des Champs-Elysees w Paryżu, Theatre de la Monnaie w Brukseli, Grand Theatre de Geneve.

Konrad Jarnot regularnie współpracuje z najwyższej klasy dyrygentami: Riccardo Chailly, Antonio Pappano, Markiem Janowskim, Jesus-Lopez-Cobos, Pinchasem Steinberg, Jonathanem Nott, Gustavem Kuhn, Ulfem Schirmer, Ralfem Weikert, Marcello Viotti, Philippem Herreweghe, Thomasem Hengelbrock, Helmutem Riling, Peterem Schreier; pianistami: Hartmutem Höll, Irwinem Gage, Helmutem Deutsch, Ralfem Gothoni i Alexandrem Schmalcz; orkiestrami: Israel Philharmonic, Gewandhausorchester, Royal Concertgebouw Orchestra, Orchestre National de Franc, Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunk, Orchestra Sinfonica di Milano, Mozarteum Orchster Salzburg, Orchestre Symphonique de Monte-Carlo oraz chórami: Rias Kammerchor, Collegium Vocale Gent, Accentus, Dresdner Kreuzchor, Windsbacher Knabenchor.

W ramach tej współpracy gości na najbardziej znaczących festiwalach muzycznych: Schleswig Holstein Musikfestival, Rheingau Musikfestival, Schwetzinger Festspiele, Ludwigsburger Schlossfestspiele, Beethovenfest Bonn, Bachfest Leipzig, Richard Strauss Festival Garmisch, Menuhin Festival Gstaad, La folle journee Nantes i innych.

Ma na swoim koncie nagrania radiowe oraz płytowe. Współpracował z takimi wytwórniami jak OehmsClassics, Orfeo, Harmonia Mundi.

Swoje największe muzyczne zamiłowanie Konrad Jarnot skierował w stronę pieśni, których interpretacje spotykają się z gorącym aplauzem międzynarodowej publiczności z Londynu, Berlina, Monachium, Stutgartu, Zurichu, Lucerny, Pragi, Amsterdamu, Brukseli, Madrytu, Valencji, Palermo, Perugii, Merano, Lizbony, Paryża, Brukseli, Aten, Luxoru, Kapstadu, Waszyngtonu, Seattle czy Bostonu.


THOMAS E. BAUER
Thomas E. Bauer jest jednym z najbardziej docenianych barytonów dzisiejszej sceny wokalnej. Studia odbył pod kierunkiem takich mistrzów jak Hanno Blaschke i Siegfried Mauser w Monachium. Karierę rozpoczął jako Regensburger Domspatz (chór chłopięcy). Doceniany i wyróżniany wieloma nagrodami m. in.: Kulturförderpreis der Bay Staatsregierung (nagroda Kultury Rządu Bawarskiego) i Enst von Siemens Musikstiftung (nagroda Fundacji Muzycznej im. Enst von Siemens), nagroda od Cite Internationale des Arts (Paryż) i Deutschen Musikwettbewerb (nagroda Niemieckiego Konkursu Muzycznego). W roku 2003 przyznano Thomasowi Bauerowi, jako pierwszemu śpiewakowi, nagrodę Schneider-Schott Musikpreis za wspaniałe osiągnięcia na polu muzyki współczesnej, a za debiut w japońskim Kyoto został uhonorowany Aoyama Music Award.

Thomas E. Bauer współpracuje z dyrygentami światowej sławy jak Philippe Herreweghe, Ivan Fischer, Markus Stenz, Frieder Bernius, Krzysztof Penderecki, Sigiswald Kuijken, Jos van Immerseel, Peter Ruzicka, Steven Sloane, Pierre Cao, Hermann Max, HK Gruber, H.-Chr. Rademann, Johannes Kalitzke, H.-M. Schneidt, Lauernce Equilbey i ich orkiestrami. Aktualnie występuje m. in. w filharmonii berlińskiej, kolońskiej i monachijskiej, w Gewandhaus w Lipsku, w Konzerthaus w Wiedniu, w Accademia Santa Cecilia w Rzymie, w Palais des Beaux Arts w Brukseli, w Cite de la Musique w Paryżu, w Concertgebouw w Amsterdamie, Teatro Solis w Montevideo, Triphony Hall Tokyo i w Moskiewskim Konserwatorium Czajkowskiego. Koncertuje również na festiwalach w Schleswig-Holstein i Rheingau, na międzynarodowych festiwalach Beethovena w Bonn, na Schubertiade w Schwarzenberg, na RuhrTriennale, w Academies Musicales Saintes, na Flandern-Festival, Steirischen Herbst, Mahler Festwoche Toblach, w St. Petersburg White Nights, Chicago Vocal Journeys i wielu innych. Jako śpiewak operowy, po debiucie w 1997 roku w monachijskim Prinzregententheater w reżyserii Augusta Everdinga, został zaangażowany do tytułowych ról w Salzburger Festspiele, Biennale München i w Ruhrtriennale.

W jego repertuarze, który obejmuje przeszło 30 nagranych płyt CD, znajdują się m. in. zbiór pieśni Roberta Schumanna z udziałem Uty Hielscher dla wytwórni Naxos, utwory ze szkoły Nortre-Dame oraz dzieła muzyki współczesnej w tym premierowe interpretacje m. in. dzieł Luigi Nono, Wolfganga Rihma, Petera Ruzicka, Krzysztofa Pendereckiego i Salvatore Sciarrino.

Jego spektakularne projekty muzyczne spotykają się z uznaniem publiczności – podczas mistrzostw świata w piłce nożnej w Niemczech zwrócił na siebie uwagę całego świata rolą protagonisty w piłkarskim oratorium „Aus der Tiefe des Raumes” ( „Z głębi przestrzeni”) Moritza Eggerta. Brał także udział w pełnym napięcia filmie dokumentalnym „Winterreise – Schubert in Sibirien” (Podróż zimowa – Schubert na Syberii) przedstawiającym historię podróży koleją transsyberyjską z Moskwy do Pekinu pianisty i muzykologa Siegfreida Mausera, która odbyła się we wrześniu 2004 roku. Film będzie emitowany przez stacje telewizyjne ARD, 3sat i Arte.


HANSJÖRG ALBRECHT
Hansjörg Albrecht – wszechstronnie utalentowany muzyk młodej generacji – dyrygent, organista i klawesynista. Urodził się w 1972 roku we Freibergu w Saksonii. Stypendium „Rudolf-Mauersberger-Stiftung”, które otrzymał od chóru Dresdner Kreuzchor otworzyło przed nim możliwość doskonalenia muzycznych zdolności. Rozpoczął studia organowe w Hamburgu i w Kolonii u Gerharda Dickela (organisty w kościele St. Michaelis) oraz u Thierry Mechler, dyrygenturę zaś w GMD u Klaus-Petera Seibel. Równolegle przez siedem lat pełnił funkcję asystenta organisty w głównym kościele Hamburga – St. Michaelis.

Hansjörg Albrecht od jesieni 1998r. działa aktywnie jako niezależny muzyk. W 1995r. został kierownikiem artystycznym cyklu koncertów muzyki kameralnej pt. „Freitag-Nacht-Musik” – „Piątkowe noce muzyczne” w kościele St. Michaelis w Hamburgu. W 2000r., z okazji Roku Bachowskiego, założył zespół instrumentalny „Concerto Agile” złożony z młodych muzyków różnych narodowości. Ciekawy dobór repertuaru i oryginalne interpretacje zespołu wzbudzały ogromne zainteresowanie w środowisku muzycznym, dzięki czemu Hansjörg Albrecht jako kierownik „Concerto Agile” otrzymał propozycje gościnnego poprowadzenia monachijskiego Münchener Bach-Chor, Münchener Bach-Orchester, Hamburger Barockorchester i Neuen Elbland Philharmonie.

Szeroki repertuar Hansjörga Albrechta obejmują dzieła od Jean Alaina do Richarda Wagnera. Jako organista i klawesynista koncertował w Niemczech i w innych europejskich krajach, jak również w Izraelu, Japonii i USA. W roli solisty i akompaniatora basso continuo występował z renomowanymi orkiestrami jak np.: Israel Philharmonic Orchestra, Orchestra de la Suisse Romande, Los Angeles Opera Orchestra, Chamber Orchestra of St. Luke`s New York, Orchestra de la Santa Cecilia Rom, Camerata Salzburg, Czech Philharmonic Orchestra, oraz z chórami: Prager Kammerchor, Monteverdi-Chor Hamburg. Na polu muzyki kameralnej Hansjörg Albrecht jest docenianym i poszukiwanym partnerem, zarówno przez śpiewaków jak i instrumentalistów. Wystepował m. in. z Elisabeth Kulman, Matthiasem Eisenberg, Ramon Jaffe, Andresem Mustonenem, Stamitz-Quartettem. Współpracował także z uznanymi dyrygentami jak n. p. Heribertem Beissel, Hartmutem Haenchen, Bernhardem Klee i Andrasem Schiff. Szczególnie intensywnie współpracuje ze śpiewakiem i dyrygentem Peterem Schreierem.

Hansjörg Albrecht przejął na przełomie 2005/2006 kierownictwo artystyczne nad monachijskim chórem Münchener Bach-Chor i orkiestrą Münchener Bach-Orchester.
MÜNCHERER BACH-CHOR (Monachijski Chór Bacha)
Zespół założony w 1954 roku przez Karla Richtera, znakomitego dyrygenta, pod którego kierownictwem chór odbywał światowe tournee zdobywając międzynarodowe uznanie. Po śmierci założyciela w 1981 roku kierownictwo przejął w 1985 roku Hanns-Martin Schneidt rozwijając działalność artystyczną i koncertową chóru. W 2004 roku chór świętował 50-lecie swojego istnienia. Zespół dokonał wielu nagrań potwierdzających wysoki poziom artystyczny chóru i prezentujących jego szeroki repertuar od kompozycji renesansowych po muzykę współczesną, w którym szczególne miejsce zajmują dzieła Bacha.

Münchener Bach-Chor dzięki współpracy z wybitnymi dyrygentami jak – Peter Schreier, Bruno Weil, Oleg Caetani, Christian Kabitzem i Ralf Otto poszerzał stale swój repertuar i doskonalił interpretacje różnorodnych styli muzycznych. W sezonie 2005/2006 na kierownika artystycznego został wybrany Hansjörg Albrecht, który okazał się nie tylko znakomitym dyrygentem, ale również organistą i klawesynistą. Pod jego kierownictwem chór rozpoczął nowy, wzmożony etap działalności artystycznej, który spotkał się z uznaniem nie tylko monachijskiej, ale i międzynarodowej krytyki muzycznej, a największe rozgłos uzyskały interpretacje dzieł J. S. Bacha.

Nowe koncepcje artystyczne kompozycji Bacha znalazły swój wyraz w wykonaniu w 2005r. Oratorium Bożonarodzeniowego pod kierownictwem Albrechta. Prasa muzyczna zachwycona interpretacją nazwała ją „objawieniem” zauważając również, iż Münchener Bach-Chor znalazł się „na drodze nowej formacji dźwiękowej”. Rok później zespół wystąpił z Pasją wg św. Mateusza transmitowaną w Wielki Piątek na żywo przez Bayerische Rundfunk, równie entuzjastycznie komentowaną przez media – „...czy zdarzyło się kiedykolwiek usłyszeć tak zdecydowaną oraz uczuciową Pasję wg św. Mateusza...”

Sezon 2006/2007 Münchener Bach-Chor rozpoczął od wspólnego koncertu wraz z orkiestrą Bach Kolegium na 29 Międzynarodowym Festiwalu „Settembre Musica” w Turynie, gdzie pod kierownictwem Hansjörga Albrechta zabrzmiała ponownie Pasja wg św. Mateusza przyjęta przez publiczność i krytykę z ogromnym entuzjazmem i zainteresowaniem.

W nowym sezonie przed chórem i H. Albrechtem, występującym często w podwójnej roli dyrygenta i organisty, pojawiają się nowe wyzwania. Zespół weźmie udział w serii koncertów pod wspólnym tytułem „Zbliżenia”, które prezentować będą muzykę z różnych krajów europejskich. Kompozycje chóralne obejmą angielską muzykę bożonarodzeniową, wieczór z impresjonistyczną muzyką francuską, pieśni liturgiczne z Rosji, muzykę znad Bałtyku. Koncepcja cyklu przewiduje organizację poszczególnych koncertów w różnych miejscach, w zależności od prezentowanej tematyki.

Münchener Bach-Chor pozostaje jednakże wierny muzyce swego patrona, którego dzieła zajmują centralne miejsce w jego repertuarze zgodnie z ideą założyciela zespołu, aby przedstawiać muzykę Bacha we „współczesnej” interpretacji jako nieustanny „ogląd wieczności”.


BACH COLLEGIUM MÜNCHEN (Kolegium Bacha z Monachium)
Bach Collegium jest niezależną, prywatną orkiestrą utworzoną w 1973 roku. Część muzyków zespołu występuje równocześnie w trzech znaczących orkiestrach symfonicznych działających w Monachium – niemieckiej metropolii muzycznej.

Florian Sonnleitner kierownik artystyczny orkiestry pod wpływem swoich nauczycieli – Wolfganga Schneiderhahna i Gerharda Hetzela oraz dzięki studiom poświęconym praktyce wykonawczej muzyki dawnej wykształcił wizerunek orkiestry i doprowadził do jej międzynarodowego uznania.

Bach Collegium udoskonalało przez wiele lat swój warsztat dzięki regularnej i owocnej współpracy z solistami, dyrygentami i chórami światowej sławy. Zespół koncertował m. in. z Andreasem Adorjanem, Maximem Vengerovem, Shlomo Mintzem, Christopherem Hogwoodem, Brunem Weil, Hermannem Prey, Cherylem Studer, Simonem Estes, Marjaną Lipovsek, Thomasem Quasthoff, Mstislavem Rostropowitschem, Simonem Preston, Hakanem Hardenbergerem, Guyem Touvron, Ralfem Weikert, Anu Talim, Dianą Damrau, Peterem Schreierem i Wolfgangiem Sawalisch, jak również ze wspaniałymi chórami jak Windsbacher Knabenchor, Regensburger Domspatzen, Münchener Bach-Chor oraz Arnold Schönberg Chor z Wiednia.

Repertuar Bach Collegium obejmuje dzieła poczynając od twórców muzyki dawnej Monteverdiego i Händla kończąc na współczesnych kompozycjach (wymienić należy koncerty z Quartetem Dave Brubeck i Trio Jacques Loussier, suity tanga z Peterem Ludwig jak również koncert na marimbę z Ney Rosauros, koncert na flet z Janem Kotsiers, fantazje smyczkowe Franka Michaela Beyers), jednocześnie zespół wykonuje utwory okresu baroku, klasycyzmu i romantyzmu, a sławę zyskał przede wszystkim dzięki interpretacjom mozartowskich dzieł, którym nadał oryginalny południowo-niemiecki charakter, nawiązując do regionu, w którym mistrz żył i komponował, a który jest także macierzystym regionem samej orkiestry.

Od początku istnienia Bach Collegium występowało w wielu ważnych niemieckich ośrodkach muzycznych jak Berlin, Drezno, Düsseldorf, Frankfurt, Hamburg i Monachium, ma na swoim koncie także koncerty zagraniczne m. in. w Tajwanie, Japonii, Hong Kongu oraz na kontynencie południowo-amerykańskim, a także w krajach europejskich. Orkiestra brała udział w znaczących festiwalach muzycznych jak np. festiwal w Istambule, Berliner Festwochen, Schleswig-Holstein Musikfestival, Cuenca Festival i Mährischen Sommer. W roku 2000 Bach Collegium było oficjalnym reprezentantem Niemiec na europejskim festiwalu muzycznym Europamusicale w Budapeszcie, Pradze i w siedmiu miastach niemieckich. Festiwal odbył się pod patronatem Prezydenta Komisji Europejskiej, Prezydenta Parlamentu Rady Europejskiej
i Prezydentów Niemiec, Czech i Węgier. W latach 2003/2004 orkiestra świętowała 30-lecie swego istnienia.

Sukcesy odnoszone przez Bach Collegium otworzyły mu drogę do partnerskiej współpracy z radiem i telewizją – z niemieckimi rozgłośniami ARD i ZDF jak również czeskimi, węgierskimi i hiszpańskimi. Największy sukces telewizyjnej produkcji odniosły „Pasja wg św. Mateusza” Jana Sebastiana Bacha z udziałem Chóru Neubeuern oraz „Randez-Vous Nocturne” Carla Philippa Emanuela Bacha z udziałem Christophera Hogwooda. Wydane zostały także płyty CD we współpracy z „Obligat” i „BMG-Classics”. Najnowszą produkcją z 2005 roku było nagranie Bachowskiego Oratorium Bożonarodzeniowego z udziałem Petera Schreiera oraz Münchener Bach-Chor. W październiku 2005 Oratorium Bożonarodzeniowe Jana Sebastiana Bacha zostało nagrane w formie DVD dla ZDF i niemiecko-francuskiego kanału kulturalnego Arte.

W sezonie koncertowym 2006/2007 Bach Collegium rozszerzył współpracę z monachijskim chórem Bach-Chor. Na międzynarodowym festiwalu „Settembre Musica” w Turynie z udziałem tegoż chóru pod kierownictwem dyrygenta Hansjörga Albrechta wykonano z dużym powodzeniem bachowską „Pasję wg św. Mateusza”.



Johann Sebastian Bach (1685 – 1750)

Pasja wg św. Mateusza BWV 244
PASSIO DOMINI NOSTRI JESU CHRISTI
SECUNDUM EVANGELISTAM MATTHAEUM
Poesia per Dominum Henrici alias Picander dictus
Musica di J. S. Bach


JAN SEBASTIAN BACH
Urodził się 21 marca 1685 roku, w małym miasteczku Eisenach w środkowych Niemczech, w rodzinie o kilkusetletnich tradycjach muzycznych. Kilkakrotnie zmieniał miejsce pobytu i obejmował różnorodne funkcje. W Weimarze pracował jako nadworny skrzypek, w Köthen objął stanowisko kapelmistrza i kompozytora dworskiego, ostatecznie osiadł w Lipsku pracując jako kantor i organista w Kościele św. Tomasza.
Jak pisze Bohdan Pociej: „Bach jawi się nam jako największy w dziejach muzyki geniusz syntezy: stylów, form, sposobów komponowania. Twórca przeniknięty jednym wielkim dążeniem do objęcia muzyki całej, w niezmierzonym bogactwie i różnorodności”.
Jego twórczość obejmowała wszystkie uprawiane ówcześnie gatunki muzyczne (z wyjątkiem opery). Przeznaczone na instrumenty solowe: dzieła organowe – wariacje, preludia, fantazje, toccaty, fugi; zbiory utworów klawesynowych – Das wohltemperierte Klavier, Wariacje goldbergowskie; suity i partity na skrzypce, sonaty wiolonczelowe. Utwory orkiestrowe: 6 Koncertów brandenburskich, koncerty na skrzypce, na instrumenty klawiszowe. Kantaty religijne (obejmujące kilka roczników – każdy po ok. 60 utworów), kantaty świeckie oraz dzieła przeznaczone na monumentalną obsadę wokalno-instrumentalną jak Pasja wg św. Jana, wg św. Mateusza, Oratorium na Boże Narodzenie, na Wielkanoc, Msza h-moll. Był niedoścignionym mistrzem techniki polifonicznej, w której poszczególne głosy tworzyły doskonale uporządkowaną mozaikę o najwyższym artystycznym kunszcie. Jego muzyczne wyczucie obejmowało nie tylko dźwięki, ale i słowa. Teksty biblijne i poetyckie zawarte w jego kompozycjach wokalno-instrumentalnych (kantatach, pasjach, Mszy) splatają się z muzyką w jeden organizm pełen zróżnicowanych emocji.
Był mistrzem pracowitości, czego najlepszym dowodem są zbiory kantat religijnych. Jako kantor lipskiego Kościoła miał obowiązek wystawić na każdą niedzielę nową kantatę, złożoną zwykle z kilkunastu części – recytatywów, arii, partii chóralnych. Rozpisanie partytury dla poszczególnych partii, poprowadzenie prób wypełniało Bachowi cały tydzień. Współcześni Bachowi widzieli w nim głównie organistę, znakomitego improwizatora i najemnego kantora. Geniusz zawarty w jego dziełach został doceniony dopiero przez następne pokolenia.


Pasja wg św. Mateusza
15 kwietnia 1729 roku w Kościele św. Tomasza w Lipsku zabrzmiała po raz pierwszy Pasja wg św. Mateusza Jana Sebastiana Bacha. Tego samego dnia w innym lipskim kościele wykonano wątpliwej jakości Pasję zapomnianego już dziś kompozytora Gottlieba Frobera, która, swoim modnym wówczas stylem włoskiego oratorium, przyćmiła dzieło Bacha. Pasję Mateuszową wykonano jeszcze w latach późniejszych za życia Bacha, ale dopiero sto lat później zapomniana przez świat została na powrót odkryta przez Feliksa Mendelssohna, a jej wykonanie w berlińskiej Singakademie 11 marca 1829 roku rozpoczęło trwający do dziś wielki renesans muzyki Bacha.
Pasja (od „passio” czyli cierpienie) jest utworem opartym na tekście jednej z czterech ewangelii św. Mateusza, Marka, Łukasza lub Jana przedstawiającym mękę i śmierć Chrystusa. Z punktu widzenia liturgicznego pasja wchodzi w obręb nabożeństwa, od IV wieku kolejne teksty Ewangelistów były czytane bądź śpiewane w Wielkim Tygodniu przez duchownych, których funkcję od XV wieku zaczęły przejmować coraz bardziej rozbudowane zespoły muzyczne. Na przestrzeni wieków wykształciły się różne rodzaje muzycznych opracowań pasji wzbudzając twórcze zainteresowanie wielu kompozytorów.
Pasyjne kompozycje J. S. Bacha obejmują 2 dzieła – Pasję wg św. Mateusza oraz św. Jana. Zachowała się również Pasji wg św. Marka, niestety jedynie w postaci tekstu słownego.

Pasja wg św. Mateusza złożona jest z dwóch części podzielonych na 24 sceny. Akcja rozpoczyna się słowami Jezusa, który na dwa dni przed śmiercią zapowiada swoje ukrzyżowanie, następnie przedstawiona jest scena Ostatniej Wieczerzy, modlitwa w ogrodzie oliwnym, męka i śmierć Chrystusa na krzyżu. Akcję prowadzi narrator-ewangelista, który wchodzi w dialog z Jezusem i innymi postaciami jak Judasz, św. Piotr, Piłat czy Arcykapłan. Obok partii solowych akcję komentuje lub bierze w niej udział chór wcielający się w rolę tłumu zwanego turbae.

Tekst Pasji wg św. Mateusza oparty jest na fragmentach z Ewangelii oraz poezji religijnej autorstwa Friedricha Henriciego. Henrici był znanym wówczas poetą tworzącym pod pseudonimem Picander, z którym Bach współpracował również przy tekstach części kantat. Tekst biblijny Bach potraktował w sposób szczególny wpisując go do partytury czerwonym atramentem. To właśnie połączenie tradycji – elementów dawnej pasji chorałowej z tekstem biblijnym, z nowatorskim wykorzystaniem stylu oratoryjnego z tekstem poetyckim nadało Pasji oryginalności niedocenionej przez ówczesnych słuchaczy.

Bach wykorzystał w Pasji bogatą gamę form i styli muzycznych. Recytatywy secco i accompagnato przeplatają się z ariosami i ariami. W niektórych ariach głos solowy dialoguje z instrumentami koncertującymi jak viola da gamba, obój d’amore czy obój da caccia, w niektórych do dialogu włączony zostaje chór. Arie to momenty refleksji, komentarza, wstrzymania biegu akcji. Chorałowe partie chóralne utrzymane w technice nota contra notam nadają Pasji charakter religijnej zadumy, modlitwy odzwierciedlając odczucia wiernych.
Dzieło Bacha w mistrzowski sposób wykorzystuje popularną w XVIII wieku retorykę muzyczną, która za pomocą dźwięków opisywała treść tekstu słownego. Począwszy od muzycznych fraz, które obrazują m. in. kapiące łzy (aria „Erbarme dich”) czy odgłos spadających na ziemię srebrników, przez dobór odpowiednich tonacji np. pierwsze wejście chóru w tonacji e-moll uznawanej przez Matthesona (ówczesnego teoretyka muzyki) za tonację pełną bólu, jednocześnie przynoszącą pokrzepienie, kończąc na wykorzystaniu symboliki liczb jak zapytanie Judasza „Panie, czy to ja?”, w którym słowo „Panie” pojawia się jedenaście razy, wyłączając z grupy apostołów dwunastego-zdrajcę. Muzyczne ilustracje nie były jednak dla kompozytora celem samym w sobie. Dzięki sugestywności, a zarazem subtelności w naturalny sposób integrują dzieło łącząc tekst i muzykę w nierozerwalną, harmonijną całość.
Pasja wg św. Mateusza to jeden z ważniejszych filarów muzyki poważnej. Z jednej strony nawiązuje do tradycji, z drugiej wykorzystuje nowe ówczesne środki stylistyczne, ostatecznie staje się inspiracją dla kolejnych pokoleń kompozytorów i zachwyca rzesze słuchaczy.

koncerty w Trójmieście