Na deskach Teatru Miejskiego w Gdyni regularnie gości klasyka polskiej i światowej literatury, która z różnym skutkiem bywa uwspółcześniana przez twórców. Nie tym razem. Premiera "Dziadów" Adama Mickiewicza, wpisana w obchody jubileuszu 60-lecia teatru, okazała się klasycznym, lekturowym odczytaniem tekstu, popartego solidnym aktorskim rzemiosłem.
W ostatnich latach przeniesiono na deski Miejskiego w Gdyni takie tytuły, jak "Lot nad kukułczym gniazdem" Keseya, "Balladyna" Słowackiego "Mistrz i Małgorzata" Bułhakowa, "Romeo i Julia" Szekspira czy "Tango" Mrożka. Niekiedy znajdowano dla nich nowy kontekst i realia (np. "Romeo i Julia" w realiach kibicowskich), kiedy indziej - jak w przypadku "Tanga - na pełnym morzu" - zadowolono się wiernym, pozbawionym aktualizacji przekazaniu wybitnej literatury i jej problematyki.
Repertuar Teatru Miejskiego
Do grona tych drugich zaliczyć można również "Dziady", które reżyser
Krzysztof Babicki ujął bardzo szeroko, serwując widzom powtórkę ze wszystkich części dramatu, z niewielkimi skrótami. W adaptacji uwzględniono również fragmenty nieukończonej i niepublikowanej za życia autora części I.
Akcję dramatu umieszczono w uniwersalnej przestrzeni pracowni malarskiej, inspirowanej fragmentem "Oleszkiewicz" z "Dziadów cz. III, Ustęp". Reżyser wspólnie ze scenografem
Markiem Braunem wywiedli z niej postać malarza, którego zwać się powinno guślarzem, bo "dawno od farb i pędzla odwyknął: Bibliję tylko i kabałę bada". Właśnie dlatego guślarz trzyma w ręce pędzel - broń, którą opędza się przed marami podczas odprawianych przez niego dziadów. Podczas tyrad bohatera stara się przecież odmalować Polskę taką, jak być powinna i jaka mu się marzy.
Ten pomysł determinuje scenografię spektaklu, zaaranżowaną jako pracownia malarska ze sztalugami, z efektownie podświetloną ścianą z pleksi w tle, stanowiącą konstrukcję, w której oglądać będziemy wiele różnych postaci z ruchomymi drzwiami, przez które wchodzi i wychodzi część bohaterów. By zdynamizować akcję, na widowni Dużej Sceny poprowadzono podest umożliwiający aktorom szybkie dostanie się na scenę, co znajduje swoje uzasadnienie szczególnie w momencie pojawienia się Gustawa (cz. I) oraz w scenie więziennej (cz. III).
Z lekturową dokładnością zaprezentowany zostaje obrzęd dziadów (cz. II). Przywołane zostaje Widmo Złego Pana (
Rafał Kowal), duchy dzieci Józia i Rózi oraz marę Zosi (
Weronika Nawieśniak), po którym nadjedzie Gustaw.
Grany przez
Piotra Michalskiego bohater intryguje i ciekawi. W rozmowie z księdzem (cz. IV) najdobitniej brzmi słynny monolog: "Kobieto, puchy marny..." zbolałego, doświadczonego przez los, odrzuconego kochanka.
Właśnie w wymiar relacji międzyludzkich - zarówno Gustawa z niedoszłą ukochaną, z księdzem, którego odwiedza po nocy, jak i z Bogiem podczas najsłynniejszego fragmentu "Dziadów", czyli Wielkiej Improwizacji -
zdaje się interesować reżysera najbardziej. Pewnie dlatego również scena więzienna pełna jest związanego z Bożym Narodzeniem ciepła i optymizmu, pomimo działającego na wyobraźnię stanu jednego z więźniów - Tomasza (
Krzysztof Berendt).
Do czego już Krzysztof Babicki przyzwyczaił widzów Miejskiego - akcję uzupełnia oszczędna, czasem przesadnie ilustracyjna, ale ciekawa w brzmieniu muzyka
Marka Kuczyńskiego, O kostiumy utrzymane w stonowanych kolorach (wyłączywszy krzykliwe kreacje dam podczas balu u Nowosilcowa) zadbała
Hanna Szymczak (prawdziwą perełką jest kontrastująca z pozostałymi bardzo "kusząca" kreacja ducha Zosi). Światłem umiejętnie operuje
Marek Perkowski.
Siłą tego spektaklu jest aktorstwo, budowane przede wszystkim z zapadających w pamięć epizodów. Wyróżnia się
Beata Buczek-Żarnecka epizodem sowy. Dużo ożywienia wnoszą nowi aktorzy Miejskiego - bardzo dobra w roli Zosi i panny
Weronika Nawieśniak oraz bardzo plastyczny w środkach wyrazu
Krzysztof Berendt (wyrazisty w praktycznie wszystkich swoich epizodach).
Bardzo wiarygodnie rozpacz Rollisonowej odgrywa
Monika Babicka, a senator Nowosilcow
Szymona Sędrowskiego przechodzi metamorfozę od żałosnego klauna do zimnego, cynicznego władcy. Chociaż w scenie snu senatora aktor nie wypada zbyt przekonująco, po chwili dzielnie partneruje Babickiej w scenach spotkania z Rollisonową, subtelnie wydobywając grozę i okrucieństwo swojego bohatera.
Kluczowe dla powodzenia spektaklu są role guślarza-księdza Piotra i Gustawa-Konrada. Obaj doświadczeni aktorzy Miejskiego - odpowiednio
Grzegorz Wolf i
Piotr Michalski - wywiązują się z nich odpowiednio, chociaż dużo bardziej przemawia do mnie skupiona na półcieniach, stonowana gra Piotra Michalskiego niż momentami przekrzyczana i histeryczna kreacja guślarza-księdza Piotra (w wykonaniu Wolfa) na walczącego z demonami romantycznego Don Kichota.
Spektakl Miejskiego sprawdzi się zarówno jako przedstawienie adresowane do szkół, jak i propozycja dla każdego, kto oczekuje klasyki bez natrętnych, zazwyczaj banalnych uwspółcześnień. Reżyser umiejętnie prowadzi akcję i aktorów w rejony, które go interesują - szczególnie te związane z relacjami między bohaterami.
Przeczytaj także: Spóźniony widz - utrapienie teatrów
To jednak
praca nad detalem, w ogólnym zarysie otrzymujemy zgrabne przedstawienie, które nie odpowiada na pytanie "co będzie z Polską za lat 200" ani nie interpretuje tekstu Mickiewicza w sposób szczególnie odkrywczy. Skutecznie za to przybliża nam coraz rzadziej czytaną w oryginale, z rytmem i wierszem literaturę piękną, będącą przecież jedną z pereł polskiego romantyzmu.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy
