Poznaj gdańskie mniejszości narodowe. Przed nami "Biografie Gdańskie. XI Dni Mniejszości Narodowej"

Pod hasłem "Biografie Gdańskie" organizowane są, od 16 do 19 października, XI Dni Mniejszości Narodowych. Na czterodniowe wydarzenie składają się: cykl koncertów, debata o sytuacji mniejszości, wykłady w bibliotece oraz promocja nowej książki Anny Sobeckiej "Kalejdoskop. Pomorskie spotkania z mniejszościami narodowymi", odbywające się w gdańskich bibliotekach i Gdańskim Teatrze Szekspirowskim.

Często w życiu codziennym naszym myśleniem rządzą stereotypy, a "Biografie" są właśnie po to, by się z nimi zmierzyć. Przez kolejne edycje spotkań ukazywane jest piękno i bogactwo kulturowe mniejszości, przybliżani są nasi sąsiedzi - pokazywana jest inność w jedności. Nie można również odrywać mniejszości od konkretnej rzeczywistości społeczno-politycznej, w której przyszło jej żyć. Dlatego w tym roku temat nadrzędny spotkań to: "Mniejszości narodowe - 25 lat w przemianach ustrojowych Polski i Pomorza", z debatą pod hasłem "Mniejszości narodowe wobec przemian w Polsce i Europie".

- Wiadomo, że w PRL-u podkreślanie odrębności etnicznych nie było dobrze widziane, bo obowiązywała doktryna o jedności narodu, który powrócił do swoich granic z czasów piastowskich. A przecież zarówno wysiedleńcy ze wschodnich terenów Rzeczypospolitej (głównie Tatarzy, Litwini, Białorusini czy Ukraińcy), jak i nieliczni pozostali w Gdańsku Niemcy, na równi z etnicznymi Polakami brali udział w odbudowie Gdańska i tworzeniu powojennej rzeczywistości - pracowali w stoczniach, bywali lekarzami, nauczycielami czy wykładowcami wyższych uczelni - mówi Lidia Podleśna, jedna z organizatorek "Biografii Gdańskich. Dni Mniejszości Narodowych" od samego początku ich istnienia.

Pomysł gdańskich spotkań zrodził się w 2004 roku, po wejściu Polski do Unii Europejskiej. Idea wspólnoty dziedzictwa kulturowego, przy zachowaniu szacunku do odrębności państwowej i tzw. "małych ojczyzn", jest bliska funkcjonowaniu Gdańska, który był i jest nadal tyglem kulturowym. To tutaj swój dom znalazły różne narodowości, które zawierucha dziejowa przygnała do Gdańska i których kultura i zwyczaje odcisnęły piętno na obliczu miasta.

W okresie największego rozkwitu, w XVI i XVII wieku w Gdańsku żyli Niemcy, Polacy, Żydzi, Holendrzy, Szkoci. Wszyscy trwale wpłynęli na wizerunek Grodu nad Motławą. Po II Wojnie Światowej do wyzwolonego, lecz zniszczonego Gdańska zaczęli przybywać nowi mieszkańcy z różnych stron Polski, a razem z nimi przedstawiciele mniejszości narodowych i etnicznych. Pojawili się w Gdańsku ocalali Żydzi, wysiedleni z dawnych ziem Wielkiego Księstwa Litewskiego Białorusini, Tatarzy czy Litwini, a z południowo-wschodnich terenów Rzeczypospolitej Ukraińcy, ale też Ormianie. Pozostała też grupa Niemców, którzy po wiekach dominacji w mieście stali się w nim teraz mniejszością.

- Przemiany demokratyczne i otwarcie granic po 1989 r. stworzyły dla mniejszości szansę mówienia pełniejszym głosem o własnej tożsamości, zaktywizowały ich życie kulturalne i pozwoliły lepiej dbać o dziedzictwo przodków. Tytuł "Biografie gdańskie" podkreśla, że członkowie mniejszości narodowych i etnicznych są dla nas takimi samymi gdańszczanami jak ci z "większości", a ich kultura wzbogaca oblicze naszego wspólnego miasta - dodaje Lidia Podleśna.

W ramach "Biografii Gdańskich" Anna Sobecka zaprezentuje w Gdańskim Teatrze Szekspirowskim (w sobotę 18 października o godz. 15:30) swoją nową książkę "Kalejdoskop. Pomorskie spotkania z mniejszościami narodowymi", która jest pokłosiem audycji prowadzonych w Radiu Gdańsk na przestrzeni kilkunastu lat. Na kartach książki zabierają głos przedstawiciele mieszkających na Pomorzu mniejszości: niemieckiej, żydowskiej, białoruskiej, ukraińskiej, tatarskiej, litewskiej, ormiańskiej, karaimskiej oraz romskiej. Ciekawie przedstawiony materiał, a przede wszystkim poruszana problematyka pozwalają żywić nadzieję, iż książka przyczyni się do podniesienia poziomu wiedzy na temat osób żyjących wokół nas.

Będzie też coś dla miłośników muzyki. 18 października o godz. 19:30 w Teatrze Szekspirowskim odbędzie się jedyny w swoim rodzaju, międzykulturowy koncert zainspirowany pieśniami wolnościowymi "Songs of Freedom" w wykonaniu Freedom Ensemble, który tworzą: Tomasz Ziętek, Adam Żuchowski, Klaus Kugel, Kamil Pater, Maciej Trifonidis i gościnnie Irek Wojtczak.

Miłośnicy tradycyjnych pieśni i melodii ludowych powinni przyjść do Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego w niedzielę 19 października, gdzie od godz. 15 odbędą się koncerty: Wus zing der Jid w repertuarze żydowskim, GRYČIA w repertuarze litewskim, Chutar w repertuarze białoruskim, Mira Maj - Malowanie Piaskiem (pokaz tatarski), Susanna "Wesna, wesnoju" w repertuarze ukraińskim oraz Bernsteinblumen w repertuarze niemieckim.

Organizatorem Dni Mniejszości Narodowych jest Urząd Miejski w Gdańsku wspólnie z Białoruskim Towarzystwem Kulturalnym "Chatka", Stowarzyszeniem Litwinów w Polsce, Muzułmańską Gminą Wyznaniową w Gdańsku, Towarzystwem Społeczno-Kulturalnym Żydów w Polsce Oddział w Gdańsku, Związkiem Mniejszości Niemieckiej w Gdańsku i Oddziałem Pomorskim Związku Ukraińców w Polsce, a partnerami są Gdański Teatr Szekspirowski oraz Filia Gdańska Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gdańsku.

Wstęp na wszystkie wydarzenia XI Dni Mniejszości Narodowych jest wolny.