Kolory dawnego Gdańska

Fasada czyli elewacja frontowa to jedyna widoczna w ciągu zabudowy ulicznej ściana budynku. Kompozycja fasady stanowi odbicie panującej mody, gustu epoki, wyraz ambicji właściciela domu i pole eksperymentów twórczych projektanta. Duże znaczenie w jej odbiorze artystycznym ma zestaw barw. Kolor architektury historycznej, w epoce sprzed wynalezienia syntetycznych pigmentów i stosowania gotowych farb - identyfikował region. Barwy elewacji odpowiadały barwom lokalnych składników na przykład gleby i skał, z których pozyskiwano pigmenty.

Pigment przeważający lokalnie w konkretnym momencie dziejów silnie oddziaływał na widok panoramy miejskiej, nadając przeważający ton - jak czerwień średniowiecznych miast hanzeatyckich, czy pastelowe żółcienie osiemnastowiecznej Kopenhagi.

Patrząc na dawne panoramy Gdańska, widzimy głównie zestawy czerwonawych budynków, jednak analiza materiałów archiwalnych, oraz badania reliktów wystroju barwnego zachowanego na zabytkach pozwalają w przenośni wejść głębiej do miasta i zobaczyć za murami barwne domy zdobione złoceniami, które zachwycały dawnych podróżników.

Kolory dawnych miast jak każde zjawisko artystyczne zmieniały się wraz ze zmianami gustów epoki, modą. Na zmiany palety barwnej miały wpływ również takie czynniki jak dostępność materiałów, związana z kierunkami wymiany handlowej, rozwój technologii i metod wytwarzania pigmentów i farb. Schematy kompozycji barwnych fasad były charakterystyczne dla konkretnych epok i da się je dzisiaj z dużą dozą prawdopodobieństwa zrekonstruować - przynajmniej wirtualnie.

Spróbujmy przyjrzeć się typowej kolorystyce elewacji gdańskich domów w średniowieczu i epoce nowożytnej, w czasach zanim narodziła się przemysłowa produkcja farb.