Kultura
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Kultura
Dodaj raport
Kultura Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Zobacz powojenny Gdańsk na wystawie online

Joanna Skutkiewicz
4 kwietnia 2021 (artykuł sprzed 3 lat) 
Opinie (195)
Widok z ulicy Katarzynki na Basztę Jacek. Zdjęcie K. Lelewicza z 1946 roku. Widok z ulicy Katarzynki na Basztę Jacek. Zdjęcie K. Lelewicza z 1946 roku.

Widok z ulicy Katarzynki na Basztę Jacek. Zdjęcie K. Lelewicza z 1946 roku.

źródło: Gedanopedia.pl

Muzeum Gdańska przygotowało wystawę online poświęconą historii pierwszych lat miasta po zniszczeniu w 1945 roku. Zasoby dostępne na platformie Google Arts and Culture ilustrowane są zdjęciami autorstwa Kazimierza Lelewicza, nieżyjącego już fotografika.



30 marca 1945 roku uważa się za dzień, w którym Gdańsk został zdobyty przez Sowietów. Od początku miesiąca miasto było przez nich bombardowane, nie tylko w miejscach strategicznych, jak lasy oliwskie pełne wojsk niemieckich czy tereny portowe; bomby spadały też na gęsto zaludnione dzielnice miasta. W wyniku ataków zginęły tysiące mieszkańców Gdańska i uchodźców.

Rozkazem Hitlera z 25 marca tego roku Niemcy zaciekle bronili miasta. "Każdy metr kwadratowy obszaru Gdańsk-Gdynia winien być zdecydowanie broniony". Właśnie ten dzień przyjmuje się jako początek walk o Gdańsk. Podobnie jak w tym roku, również w 1945 była to Niedziela Palmowa.

30 marca 1945 roku wydano dekret, który tworzył województwo gdańskie. To także dzień, w którym dowództwo Armii Czerwonej ogłosiło zdobycie Gdańska. Datę tę utożsamia się z powrotem Gdańska do Polski. Już dwa dni wcześniej nad gruzami Dworu Artusa zawisła polska flaga. Równolegle z wygasającymi walkami Sowieci zaczęli plądrowanie i niszczenie miasta.

4
  • Ruiny Żurawia przy Długim Pobrzeżu.
  • Zrujnowana zabudowa ulicy Szerokiej.
  • Baszta Łabędź w trakcie odbudowy. Zdjęcie K. Lelewicza z 1953 roku.
  • Baszta Biała. Zdjęcie K. Lelewicza z 1953 roku.

Ruiny Żurawia przy Długim Pobrzeżu.

fot. Kazimierz Lelewicz / dziedzictwo-gdansk.pl

Według danych z 15 lipca 1945 roku w całym Gdańsku zniszczono 19 665 budynków. Z tej liczby najwięcej było mieszkalnych - 15 600, następnie gospodarczych - 3160 i przemysłowych - 535. Z 17 zabytkowych kościołów położonych w centrum Gdańska ucierpiało 14, a pożary strawiły zabytkowe budowle śródmieścia, m.in. Ratusz Głównomiejski, Zbrojownię, Wielki Młyn i Żurawia.

Zniszczenia uchwycone na fotografiach



Szacuje się, że Śródmieście Gdańska zostało zniszczone w 90, a według niektórych źródeł nawet w 95 proc. - zrujnowano niemal 20 tys. budynków.

- To właśnie ten krajobraz i losy jego mieszkańców dokumentował przez kilka lat na swoich fotografiach Kazimierz Lelewicz - mówi Klaudiusz Grabowski z Muzeum Gdańska, kurator wystawy. - Część jego bogatego archiwum stanowi zasób kolekcji Muzeum Gdańska, a ponad 1500 zostało udostępnionych na portalu dziedzictwo-gdansk.pl. Wystawę na platformie Google Arts & Culture przygotowaliśmy z myślą o przypadającej rocznicy powrotu Gdańska do Polski i o szerokim gronie zainteresowanych tą tematyką. To, co odróżnia wystawę na platformie Google od zdjęć na naszym portalu, to dodatkowy kontekst relacji świadków zniszczonego miasta, które towarzyszą prezentowanym zdjęciom.
- Gdańsk wygląda jak miasto, które rozpadło się w gruzy przed wiekami - wspomina Marek Żuławski (cytat z zasobów wystawy). - Szanowne ruiny oplata już krzew i porasta trawa niedeptana stopą człowieka. Panują tam niepodzielnie cisza i pustka. Ruiny Gdańska ogląda się jak ruiny Babilonu albo Niniwy.

Tak walczono o Gdańsk w 1945 roku



Kazimierz Lelewicz w latach 50. ubiegłego wieku. Kazimierz Lelewicz w latach 50. ubiegłego wieku.

Kazimierz Lelewicz w latach 50. ubiegłego wieku.

źródło: Gedanopedia.pl

Kazimierz Lelewicz urodził się w 1896 roku w Lubartowie, a zmarł w 1986 roku w Gdańsku. Od 1948 roku pracował na Politechnice Gdańskiej jako kierownik Studium Fotografii na Wydziale Architektury. Kolekcja jego zdjęć znajduje się m.in. w zbiorach Polskiej Akademii Nauk Biblioteki Gdańskiej. Był laureatem licznych nagród za wykonane przez siebie prace, a w 1975 roku otrzymał Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.

Wystawa "Między zniszczeniem a odbudową - Gdańsk na fotografii Kazimierza Lelewicza" jest już dostępna w Internecie.

Google Arts and Culture to platforma, na której obecnie swoje zasoby udostępnia ponad 2 tys. instytucji kultury z ponad 80 krajów. Cieszy się dużą popularnością zwłaszcza w czasie pandemii, gdy stacjonarne muzea i centra kulturalne są zamknięte dla zwiedzających. Ponad 6 milionów artefaktów i tysiące eksponatów online zachęca do poznania kultury w całej jej różnorodności. Dzięki temu internauci mają okazję w nowatorski sposób odkrywać sztukę, historię oraz cuda świata - od słynnego obrazu przedstawiającego sypialnię van Gogha po celę więzienną, w której był osadzony Nelson Mandela. Kolekcje zgromadzone na platformie można oglądać na stronie internetowej, a także dzięki bezpłatnej aplikacji dostępnej na iOS i Androida.

Muzea online w Trójmieście, Polsce i na świecie


Wydarzenia

Między zniszczeniem a odbudową - Gdańsk na fotografii Kazimierza Lelewicza Między zniszczeniem a odbudową - Gdańsk na fotografii Kazimierza Lelewicza

Między zniszczeniem a odbudową - Gdańsk na fotografii Kazimierza Lelewicza

wystawa
kwi'21 6-30
Online
Wstęp wolny

Miejsca

Zobacz także

Walki o Gdańsk, Gdynię i Sopot w 1945 r. (14)

Opinie (195) ponad 20 zablokowanych

  • 2021-04-04 14:53

    Tyyy czekaj czekaj... lelewicz robil zdiecia dlugo przed kosycarzem ale to hołbiony przez miasto kosycarz a teraz jego synalek

    Zbiera nagrody...chyba cos tu poszla nie tak?gdzie pomnik dla lelewicza???

    3 lata

    • 14 7

  • 2021-04-04 14:36

    Sowiecki odwet

    Rosjanie mścili się za zniszczony Stalingrad.

    Def

    3 lata

    • 16 4

  • 2021-04-04 10:17

    Forum Gdańsk - For Rooms Gdańsk (1)

    Rozmiemiany Gdańsk na pokoje i kawalerki. Wiem , że czasy są inne, ale czy to musi wyglądać tak szkaradnie jak Brabank nad Motławą.

    Erbienbi

    3 lata

    • 19 9

    • 2021-04-04 13:44

      coś na rezurekcjach rozdawali?

      czy święconka zaszkodziła?

      3 lata

      • 4 4

  • 2021-04-04 09:49

    Nie chcę na to patrzeć, zbyt smutne, zbyt przerażające, jak miasto z ponad tysiącletnią historią zostało zniszczone w kilka dni. (4)

    Ci z Zachodu zaczęli, ci ze Wschodu skończyli. Miasto umarło, a narodziło się na nowo jako szkaradny potworek imitujący dawną chwałę niczym w krzywym zwierciadle.

    Filip.s

    3 lata

    • 45 23

    • 2021-04-04 13:00

      Dobrze, że komuchy nie postawili, jak chcieli, blokowisk na Głównym Mieście, jak zrobili to np. w Malborku. (1)

      Lars

      3 lata

      • 6 2

      • 2021-04-04 13:21

        byly zaledwie ze dwa trzy bloki.

        na zabim kruku i w okolicy łakowej.

        3 lata

        • 4 0

    • 2021-04-04 11:16

      a pozniej to co bylo odbudowane z pieczolowitoscia w latach prl. (1)

      zaczeto zabetonowywac rakowymi barakami. m.in forum.

      3 lata

      • 9 5

      • 2021-04-04 11:19

        I Teatrem Szekspirowskim

        3 lata

        • 8 3

  • 2021-04-04 12:08

    (1)

    Są środowiska związane z religią smoleńską, które się cieszą z faktu unicestwienia Gdańska. Toż Rosjanie tylko niszczyli pamiątki i po Niemcach.

    3 lata

    • 10 12

    • 2021-04-04 12:44

      Sam jesteś pamiątka

      Żeby odbudować to wszystko sprzed wojny trzeba bardzo dużo pieniędzy, wysokiej jakości materiałów i czasu przede wszystkim.

      3 lata

      • 4 2

  • 2021-04-04 11:35

    ''Śródmieście Gdańska zostało zniszczone w 90, a według niektórych źródeł nawet w 95 proc.- zrujnowano niemal 20 tys. budynkow

    Tzn.: cały miasto dewastowane, cały miasto. Smutno to, jak cala historia Polska.

    3 lata

    • 2 1

  • 2021-04-04 11:28

    ''Śródmieście Gdańska zostało zniszczone w 90, a według niektórych źródeł nawet w 95 proc. - zrujnowano niemal 20 tys. budynkow

    Tzn.: Cały miasto był totalne dewastowane. Cały miasto. To bardzo smutno jak cala Polska historia.

    3 lata

    • 3 1

  • 2021-04-04 11:12

    "jak zwykle sowieckie czolgi zjawiły sie znienacka" - cytat ;)

    ciekawe, ze przeszlo to. sami sie zaorali.

    3 lata

    • 10 0

  • 2021-04-04 09:09

    Gdańsk

    Gratulacje Klaudi ciężkiej pracy!

    P

    3 lata

    • 23 2

1
2
3
4
5

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Pobożni i cnotliwi. Dawni gdańszczanie w zwierciadle sztuki Pobożni i cnotliwi. Dawni gdańszczanie w zwierciadle sztuki

Pobożni i cnotliwi. Dawni gdańszczanie w zwierciadle sztuki (1 opinia)

(1 opinia)
20 zł
spotkanie, wystawa, warsztaty
maj 2-31.12
g. 11:00 - 18:00
Gdańsk, Muzeum Narodowe
20 zł
ulgowy 1 - 12 zł
Kultura ludowa Pomorza Gdańskiego Kultura ludowa Pomorza Gdańskiego

Kultura ludowa Pomorza Gdańskiego

wystawa
maj 2-31.12
g. 10:00 - 17:00
Gdańsk, Oddział Etnografii MNG
Wstęp wolny
Wystawa "Kajko, Kokosz i inni" Wystawa "Kajko, Kokosz i inni"

Wystawa "Kajko, Kokosz i inni"

wystawa
maj 2-1.06
Gdańsk, CH Manhattan
Wstęp wolny
więcej (795)

W skrócie

więcej (33)

Rozrywka

więcej (14)

Kulinaria

więcej (14)

Zdjęcia

Gala Pomorskiej Nagrody Artystycznej - Gabor Farkas w Polska Filharmonia Bałtycka w GdańskuGala Pomorskiej Nagrody Artystycznej - Gabor FarkasSea You 2024 (w Gdański Teatr Szekspirowski)SEA YOU 2024 | Trójmiejska scena gra trójmiejskie piosenki Gala Międzynarodowego Dnia Teatru 2024
więcej

TV Filmy

Trwa festiwal planszówek na stadionie (31)

Pokaz gry na tradycyjnym instrumencie na (10)

2409

Wokalistka jak z patefonu zbiera pieniądze (8)

więcej (1813)

Sprawdź się

Sprawdź się

Jak Muzeum Historyczne Miasta Gdańska nazywało się do 2000 roku?

 

Najczęściej czytane