Maciej Świeszewski: optymista o zacięciu pesymistycznego wojownika

Justyna Michalkiewicz

13 sierpnia 2015 (artykuł sprzed 8 lat)

Opinie (88)

Najnowszy artykuł na ten temat Pogotowie Maryjne: na ratunek porzuconym dewocjonaliom

Maciej Świeszewski przed wejściem do kamienicy, w której znajduje się jego pracownia.

Maluje w ciszy albo przy dźwiękach Johanna Straussa. Chociaż jego obrazy fascynują ludzi na całym świecie, rozgłos przyniosła mu Ostatnia Wieczerza. Na co dzień można go spotkać spacerującego uliczkami Sopotu, gdzie żyje i tworzy. W pierwszym wrażeniu - optymista. Po dłuższej rozmowie widać w nim zacięcie pesymistycznego wojownika.
Rozmową z Maciejem Świeszewskim rozpoczynamy cykl, w którym będziemy przedstawiać pracownie trójmiejskich artystów.

Urodził się w Sopocie w 1950 roku na ul. Obrońców Westerplatte w rodzinie z wielkimi tradycjami artystycznymi. Na ścianach jego domu wisiały obrazy Aleksandra Świeszewskiego oraz wielu innych polskich twórców XIX i XX wieku. Chociaż interesował się chemią i astronomią, to jednak od najmłodszych lat wiedział, że w przyszłości będzie malarzem.

- Wychowano mnie w wielkim poszanowaniu dla sztuki. W tamtych czasach artystów traktowano jak intelektualistów wielkiego formatu. Teraz to się zmieniło. Jak mój tato nieżyjący mówił - za dużo Rumcajsów pojawiło się na firmamencie - mówi Maciej Świeszewski.
Jako wolny duch, nie lubi ograniczeń, ale jak sam przyznaje, małżeństwo nigdy nie odebrało mu wolności. Wręcz przeciwnie - dało dużo siły oraz inspiracji do tworzenia. Być może nigdy nie skończyłby Ostatniej Wieczerzy, gdyby nie żona, która chociaż początkowo myślała, że oszalał, to jednak okazała wielkie wsparcie.

Poza malarstwem, uwielbia czytać. Jego prywatna biblioteka zajmuje kilka ścian. Czyta literaturę piękną, traktaty filozoficzne i dzienniki. Gdyby nie pasja do książek, nie potrafiłby malować. Kiedyś, gdy odwiedził go jeden ze znajomych profesorów i zapytał - Maciek, ty masz chyba jakąś schizofrenię. Po co ci tyle książek? Odpowiedział przekornie - Ty masz tyle flaszek, ja mam tyle książek.

Prywatnie i zawodowo zwiedził cały glob, a za najpiękniejsze miejsce na ziemi uznaje Hawanę. Mieszkał tam jako dziecko przez kilka lat, a później nigdy nie powrócił. Ze strachu.

- Boję się tam pojechać. To tak jakby zobaczyć swoją miłość ze szkoły podstawowej. Można się przewrócić ze zdziwienia. Nie chcę się ograbić ze wspomnień, nie chcę czuć rozpaczy za odchodzącym czasem - mówi Świeszewski.
Zapytany o największe życiowe szaleństwo, uśmiecha się i mówi, że było ich wiele, ale nie chce zdradzić tych tajemnic. Wiedzą o nich tylko najbliżsi i dziennik, który skrzętnie prowadzi od lat 60. Jak podkreśla - były to szaleństwa związane z balansowaniem na granicy intelektualno-światopoglądowej, niekiedy uczuciowej. Takie doświadczenia stanowiły motor napędowy do pracy.

- Lubię moje życie. Gdybym żył spokojnie, statecznie, to z tej nudy musiałbym popełnić samobójstwo. Nie jest mi potrzebne kolejne zero na koncie. Gdy przyjdzie kataklizm, w jeden dzień każdy z nas stanie się nędzarzem. I co nam wtedy pozostanie po kartach płatniczych? - pyta.

Na ostatnim piętrze małej kamienicy

Pracownia Świeszewskiego znajduje się na ul. Obrońców Westerplatte w Sopocie. Dawniej byli z nią związani tacy artyści jak: profesor Adam Smolana, Witosław Czerwonka, Józefa Wnukowa czy profesor Adam Haupt. Spotykała się tutaj polska elita intelektualna. Gdy Edward Bober w 1979 roku wyjechał do Niemiec, przekazał Świeszewskiemu mieszkanie. Jak mówi artysta, był to dla niego wielki zaszczyt, ale gdy nowe pokolenia zaczęły tworzyć elity, wszystko się zmieniło.

- Ta kamienica to było święte obcowanie z ludźmi, którzy tworzyli polską kulturę. Prawdziwe perły polskiej inteligencji. Czasami jak patrzę na ten dom to widzę, że on symbolicznie uosabia przemiany, które zaszły w Polsce. Dzisiaj wszystko stało się takie, jak MacDonaldy. Schematyczne, kolorowe i bez wyrazu - mówi artysta.
Pracownia jest nieprzystosowana do wielkoformatowego malarstwa Świeszewskiego. Niektóre z prac ledwo mieszczą się w pomieszczeniu, ponieważ zajmują całą wysokość ściany. Wynosić je trzeba przez okno z trzeciego pietra, co często kończy się uszkodzeniem dzieła. Artysta dwa lata wcześniej złożył podanie o przyznanie większego pomieszczenia. Zaproponował jeden z opuszczonych budynków w Sopocie, ale pozostał bez odpowiedzi. Nie ukrywa żalu do władz.

To jeszcze nie koniec Ostatniej Wieczerzy

Chociaż stworzył wiele wybitnych dzieł, jego nazwisko większość kojarzy z kontrowersyjną Ostatnią Wieczerzą. Obraz został odsłonięty dziesięć lat temu, w kościele św. Jana w Gdańsku. Chociaż w świątyni zapadła cisza, w mediach rozpętała się burza. Nikt jednak nie przypuszczał, że dziesięć lat później wybuchnie kolejna. Gdy w czerwcu 2015 roku obraz miał lecieć na EXPO do Mediolanu, w ostatniej chwili został wstrzymany z powodów politycznych i światopoglądowych. Jak zapewnia artysta, droga Ostatniej Wieczerzy jeszcze się nie zakończyła.

- Uczestniczę w tak wielu kłamstwach. Czy ja mam cieci uczyć kultury? Już jestem zbyt poważnym człowiekiem, żebym przejmował się ludźmi niskich lotów. To była moja idea, którą zrealizowałem i wcale nie żałuję, że obraz powstał. Dał mi dużo materiałów do przemyśleń, stałem się innym człowiekiem. Kolegom krytykom powtarzam - mówiliście ze malarstwo umarło, a ono wciąż żyje - mówi Maciej Świeszewski.
Artysta nie wiesza swojego wnętrza na ścianie

Obrazy Świeszewskiego mają wiele ukrytych znaczeń. Artysta szuka w nich prawdy, maluje swoją filozofię. Gdy inni pytają o znaczenie dzieła, szybko ucina dyskusję, bo uważa, że z obrazem jest jak z kobietą - gdy odkryje wszystkie swoje tajemnice, przestaje być interesująca. A im większy jest ładunek duchowo-intelektualny w obrazie, tym płaszczyzna różnorodności odbioru będzie bardziej zróżnicowana. Niejednokrotnie zdarzyło się, że widz odkrył w obrazie coś nowego, zaskakując tym artystę. W takich momentach Świeszewskiemu zawsze robi się niezręcznie.

Szczególnie dumny jest z kluczowego obrazu z 1989 roku - Umarła Klasa. Pracował nad nim ponad dwa lata. Przedstawia pomieszanie przeszłości z teraźniejszością, a inspirację stanowił napis na grobie na francuskim cmentarzu - Ci, którzy odchodzą, odchodzą pozornie, na niewiele lat, a może tylko na krótki okres czasu.

- Każdy obraz jest moim obnażeniem. Dlatego nie otaczam się nimi. Oszalałbym. Chociaż żona czasami się dziwi, to jednak pragnę spokoju. Nie chcę patrzeć na swoje wnętrze po godzinach pracy - mówi artysta.
Jeszcze nikt stamtąd nie wrócił, czyli rozważania o życiu i śmierci

Artysta nieustannie szuka sensu w życiu, co widać na jego płótnach. Niegdyś żarliwy katolik, dzisiaj człowiek pełen wątpliwości. W jego malarstwie zawsze było dużo mrocznych i surrealistycznych elementów, a śmierć stanowiła główny temat rozważań. Jako dziecko uległ wypadkowi, po czym w szpitalu widział ludzi, którzy umierali. Odchodząc, przeklinali swoje życie, że oddali się czemuś, co nie miało znaczenia. Być może właśnie dlatego w jego malarstwie często pojawia się motyw śmierci.

- Próbowałem się od tego wyzwolić, odnaleźć konsensus, ale nadal szukam odpowiedniej drogi. Teraz jest jeszcze gorzej, gdy moi koledzy odchodzą. Nikt jeszcze stamtąd nie wrócił. Cały czas mam świadomość, że każdego dnia mogę się przewrócić i już nie wstać. Nikt mnie wtedy nie rozliczy z ilości zer na koncie, tylko z tego co zrobiłem, więc spieszę się, aby dokończyć Sąd Ostateczny i Śmierć Sokratesa - podsumowuje Świeszewski.

Justyna Michalkiewicz

Opinie (88)

Sortowanie
- Od najnowszych
- Od najstarszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-08-14 08:50

Sonda (1)

Czy jest tu ktoś, kto powiesiłby sobie w domu "takiego specyficznego Kopernika" sięgającego gwiazd? Tak serio pytam.

8 lat
- 6 4
Twoja opinia

Zmień treść

Czy jest tu ktoś, kto powiesiłby sobie w domu "takiego specyficznego Kopernika" sięgającego gwiazd? Tak serio pytam.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-08-14 09:37
  
  poczekam na Sąd Ostateczny
  
  bo cos czuję, że to będzie to!!!
  
  8 lat
  - 2 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  bo cos czuję, że to będzie to!!!
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-08-13 18:20

Kciuk u "Pseudokopernika"- do poprawy (1)

Maciek bój się Boga takie błędy anatomiczne!

jajco
8 lat
- 10 2
Twoja opinia

Zmień treść

Maciek bój się Boga takie błędy anatomiczne!
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-08-14 08:57
  
  kciuk wykonstruowany jest absolutnie genialnie, jak spod igły, ale ewidentnie brakuje tam większej ilości laserunków ;)
  
  8 lat
  - 2 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  kciuk wykonstruowany jest absolutnie genialnie, jak spod igły, ale ewidentnie brakuje tam większej ilości laserunków ;)
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-08-13 19:37

paździoch (2)

trzeba być estetycznie upośledzonym żeby nie widzieć, że to tragiczna tandeta..

koko
8 lat
- 9 7
Twoja opinia

Zmień treść

trzeba być estetycznie upośledzonym żeby nie widzieć, że to tragiczna tandeta..
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-08-13 23:53
  
  (1)
  
  Słuchaj miły / miła koko, obrazów Świecha nie lubię , jego bufonady i cierpietno intelektualnej postawy także ,ale trzeba mu przyznać ze : dba o swoich studentów . Dwa : tak wygląda dzisiejszy świat sztuki : nie jesteś mitomanem , nie idziesz po trupach = nie ma cię:-(
  
  8 lat
  - 1 3
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Słuchaj miły / miła koko, obrazów Świecha nie lubię , jego bufonady i cierpietno intelektualnej postawy także ,ale trzeba mu przyznać ze : dba o swoich studentów . Dwa : tak wygląda dzisiejszy świat sztuki : nie jesteś mitomanem , nie idziesz po trupach = nie ma cię:-(
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2015-08-14 00:47
    
    A co ma piernik do wiatraka?
    
    jak mawia florek
    8 lat
    
    3 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-08-14 00:20

noooo nie ma to jak promocja pedotęczy, to bardzo chwytliwy i naładowany znaczeniami motyw ostatnimi czasy:-))

kogucik
8 lat
- 2 3
Twoja opinia

Zmień treść

noooo nie ma to jak promocja pedotęczy, to bardzo chwytliwy i naładowany znaczeniami motyw ostatnimi czasy:-))
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-08-13 14:05

Kiczyk- jak to zwykle u Maćka (8)

Jak zwykle gęba pełna frazesów i nadętych póz. "Umarła klasa" jest tak dobra, bo świadomie zrezygnował w niej z koloru. Pan Maciej koloru nigdy nie czuł, szkoda że nie wyciągnął wniosków z własnej nieumiejętności, wielu mu sugerowało ten fakt, ale jego rozdęte ego pcha go dalej na mielizny banału.

Kilo
8 lat
- 19 6
Twoja opinia

Zmień treść

Jak zwykle gęba pełna frazesów i nadętych póz. "Umarła klasa" jest tak dobra, bo świadomie zrezygnował w niej z koloru. Pan Maciej koloru nigdy nie czuł, szkoda że nie wyciągnął wniosków z własnej nieumiejętności, wielu mu sugerowało ten fakt, ale jego rozdęte ego pcha go dalej na mielizny banału.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-08-13 14:51
  
  (6)
  
  Racja, tandetność "Ostatniej Wieczrzy" i teraźniszego malarstwa Świeszewskiego wynika z naduźycia kolorów i to na dodatek tych najbardziej kiczowatych: turkusikow, świnkowych różów i pasikonikowatych zieleni, No a poza tym, Świeszewski ani Kopernikiem ani Jezusem ze względów i intelektualnych i moralnych nie może być....
  
  Kosa do koszenia
  8 lat
  - 6 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Racja, tandetność "Ostatniej Wieczrzy" i teraźniszego malarstwa Świeszewskiego wynika z naduźycia kolorów i to na dodatek tych najbardziej kiczowatych: turkusikow, świnkowych różów i pasikonikowatych zieleni, No a poza tym, Świeszewski ani Kopernikiem ani Jezusem ze względów i intelektualnych i moralnych nie może być....
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2015-08-13 15:10
    
    oj kosa (5)
    
    Kosa Tobie to chyba profesor osobiście podpadł, że tak komentujesz nadgorliwie...
    
    wirtualny
    8 lat
    
    6 2
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Kosa Tobie to chyba profesor osobiście podpadł, że tak komentujesz nadgorliwie...
    Regulamin dodawania opinii
    - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
      
      2015-08-13 15:45
      
      (4)
      
      No tak trochę, ale jak przykoszę to się lepiej czuję Hahahahahaha, ale poważnie rzecz biorąc jest to bardzo, bardzo przeciętny malarz, mistrz autopromocji, proszę zwrócić uwagę na jego wypowiedzi, które składają się tylko z początku, sa bez pointy, bez końca, bo nie ma nic szczególnego do powiedzenia. Jego kolega profesor pytający go, na widok dużej ilości książek : czy Świeszewski ma schizofrenię? Ja bym się nie przyznał nigdy, że mam przyjaciół, w tym profesorów, których szokuje ilość książek ....Poza tym ta kołomyja tematów: jak malujemy klony Umarłej Klasy to przez 10 lat, jak Jezusów na krzyżu to w 60 odmianach, jak siebie to jako Kopernika, Jezusa...czekamy na wersję dysnejowską Kaczora Donalda. Zastanawia mnie fakt, że od lat nie było artykułów o sztuce Cześnika, Suchwallo , Targońskiej, gdzie ich dzieła są dużej klasy, ale chyba zbyt mało się kręcą wokół tzw. "wadzy" i dlatego guzik z pętelką mają
      
      Kosa do koszenia
      8 lat
      
      9 7
      
      Twoja opinia
      
      Zmień treść
      
      No tak trochę, ale jak przykoszę to się lepiej czuję Hahahahahaha, ale poważnie rzecz biorąc jest to bardzo, bardzo przeciętny malarz, mistrz autopromocji, proszę zwrócić uwagę na jego wypowiedzi, które składają się tylko z początku, sa bez pointy, bez końca, bo nie ma nic szczególnego do powiedzenia. Jego kolega profesor pytający go, na widok dużej ilości książek : czy Świeszewski ma schizofrenię? Ja bym się nie przyznał nigdy, że mam przyjaciół, w tym profesorów, których szokuje ilość książek ....Poza tym ta kołomyja tematów: jak malujemy klony Umarłej Klasy to przez 10 lat, jak Jezusów na krzyżu to w 60 odmianach, jak siebie to jako Kopernika, Jezusa...czekamy na wersję dysnejowską Kaczora Donalda. Zastanawia mnie fakt, że od lat nie było artykułów o sztuce Cześnika, Suchwallo , Targońskiej, gdzie ich dzieła są dużej klasy, ale chyba zbyt mało się kręcą wokół tzw. "wadzy" i dlatego guzik z pętelką mają
      Regulamin dodawania opinii
      - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
        
        2015-08-13 17:53
        
        (2)
        
        Kosa ten cały Henryk Ciećnik Czesnik to jest porażka... reszta może być
        
        humanista
        8 lat
        
        3 1
        
        Twoja opinia
        
        Zmień treść
        
        Kosa ten cały Henryk Ciećnik Czesnik to jest porażka... reszta może być
        Regulamin dodawania opinii
        
        Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
        
        2015-08-14 00:05
        
        Oj, nie jest porażką Cześnik, jest świetnym malarzem, poza tym zawsze w swojej twórczości puszcza ironicznie oczko i co jest dla mnie fajne nie maluje siebie tylko otaczający nas świat, z dystansem i poczuciem humoru. A wracając na chwilę do nałogów, co to ma do rzeczy w przypadku Świeszewskiego. Trzeźwy profesor Maciek tworzy knoty, pijany ( to tylko domniemanie, bo myślę, że po pijaku jednak nie maluje ) Cześnik fajne rzeczy...
        Pijaniutki Toulouse-Lautrec, naćpany Modigliani zrobili kawał dobrej roboty...
        
        Kosa do koszenia
        8 lat
        
        1 4
        
        Twoja opinia
        
        Zmień treść
        
        Oj, nie jest porażką Cześnik, jest świetnym malarzem, poza tym zawsze w swojej twórczości puszcza ironicznie oczko i co jest dla mnie fajne nie maluje siebie tylko otaczający nas świat, z dystansem i poczuciem humoru. A wracając na chwilę do nałogów, co to ma do rzeczy w przypadku Świeszewskiego. Trzeźwy profesor Maciek tworzy knoty, pijany ( to tylko domniemanie, bo myślę, że po pijaku jednak nie maluje ) Cześnik fajne rzeczy... Pijaniutki Toulouse-Lautrec, naćpany Modigliani zrobili kawał dobrej roboty...
        Regulamin dodawania opinii
        
        Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
        
        2015-08-13 19:58
        
        taaa, znawca się wypowiada
        
        Cześnik to akurat nie ma się w swojej twórczości czego powstydzić, wręcz przeciwnie, gorzej z Panem nadętym beztalenciem Panem Ś.
        
        8 lat
        
        2 4
        
        Twoja opinia
        
        Zmień treść
        
        Cześnik to akurat nie ma się w swojej twórczości czego powstydzić, wręcz przeciwnie, gorzej z Panem nadętym beztalenciem Panem Ś.
        Regulamin dodawania opinii
      - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
        
        2015-08-13 23:14
        
        brawo Kosa!!!
        
        nic dodać nic ująć, pełen zawiści człowiek, na sczęście łapki za krótkie (jak na obrazkach)
        
        8 lat
        
        1 4
        
        Twoja opinia
        
        Zmień treść
        
        nic dodać nic ująć, pełen zawiści człowiek, na sczęście łapki za krótkie (jak na obrazkach)
        Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-08-13 15:08
  
  hahahah
  
  Hahahhaha to żeś popłynął
  
  gebert
  8 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Hahahhaha to żeś popłynął
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-08-13 14:30

Żenada (1)

Bufonada hipokryty.

Ert
8 lat
- 12 2
Twoja opinia

Zmień treść

Bufonada hipokryty.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-08-13 22:32
  
  Skoro tak to skąd takie zainterrsowanie?
  
  Pytam bo o gostku nie slyszalem.
  
  8 lat
  - 1 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Pytam bo o gostku nie slyszalem.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-08-13 17:50

(2)

Czy profesor ma samych wrogów?

jezuita
8 lat
- 8 4
Twoja opinia

Zmień treść

Czy profesor ma samych wrogów?
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-08-13 20:05
  
  Nie chodzi o wrogów.. po prostu są jeszcze wokół ludzie obdarzeni jakimkolwiek smakiem i nikt nie będzie mu przyklepywał za tandetę, którą raczy świat
  
  8 lat
  - 5 3
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Nie chodzi o wrogów.. po prostu są jeszcze wokół ludzie obdarzeni jakimkolwiek smakiem i nikt nie będzie mu przyklepywał za tandetę, którą raczy świat
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-08-13 18:23
  
  Nie, ... tylko zawiedzionych przyjaciół.
  
  Najpierw coś naobiecuje, potem się z tego wykręca.
  To taka mieszanka bufona z tchórzem.
  
  Mietek
  8 lat
  - 12 3
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Najpierw coś naobiecuje, potem się z tego wykręca. To taka mieszanka bufona z tchórzem.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-08-13 20:01

Nie dziwię się, że tej pracowni nie dostał!

Ten Pan zwyczajnie nie potrafi malować, to jakiś żart, patrzeć się nie da na te popisy

Żanna
8 lat
- 5 5
Twoja opinia

Zmień treść

Ten Pan zwyczajnie nie potrafi malować, to jakiś żart, patrzeć się nie da na te popisy
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-08-13 19:49

Jezus Maria, kogo wy promujecie? Toć to największy kiczmen trójmiejskiej sceny artystycznej!

waldemar
8 lat
- 7 6
Twoja opinia

Zmień treść

Jezus Maria, kogo wy promujecie? Toć to największy kiczmen trójmiejskiej sceny artystycznej!
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-08-13 18:42

od lat to samo... brak słów....

Maciek tyle lat za sztalugą, a nauki żadnej! Kicz i błędna anatomia, no i te kolory...

reksio
8 lat
- 11 5
Twoja opinia

Zmień treść

Maciek tyle lat za sztalugą, a nauki żadnej! Kicz i błędna anatomia, no i te kolory...
Regulamin dodawania opinii