Sztuka umierania. Nowa wystawa w Zbrojowni

Początek listopada to czas, gdy większość z nas odczuwa potrzebę, by na chwilę się zatrzymać i zastanowić się nad tym, o czym na co dzień nie chcemy myśleć: przemijaniem, śmiercią i związanymi z nimi emocjami. Właśnie tę tematykę podejmują artyści na wystawie zbiorowej "Fete Funebre", którą od dziś można oglądać w Zbrojowni Sztuki.

Śmierć to, obok miłości, najczęściej i najchętniej wykorzystywany przez artystów temat. I nic w tym dziwnego, w końcu sztuka powinna opowiadać o tym, co najważniejsze, przedstawiać różne punkty widzenia i analizować sposób myślenia o rzeczach, które dotyczą nas wszystkich. Metafizyczny język symboli i znaków, stosowany przez artystów na przestrzeni wieków, idealnie nadaje się do tego, by skłonić odbiorców do chwili refleksji nad kruchością i ulotnością życia. Teraz, przygotowując się do Święta Zmarłych, tym bardziej mamy do tego pretekst.

Twórcy wystawy "Fete Funebre" chcieli stworzyć ekspozycję prezentującą rozmaite perspektywy artystycznego spojrzenia na kwestie związane z przemijaniem. Zainspirowali się tekstem nieżyjącego już malarza i krytyka sztuki, Jerzego Kamrowskiego, który swoje spostrzeżenia na temat nieuchronności śmierci zawarł w tekście "Fetes Funebres".

- To są sprawy, jakich nie znajdziemy w dzisiejszych mediach owładniętych pragnieniem pokazywania idealnego piękna i wiecznej młodości - tłumaczyła podczas wernisażu kuratorka wystawy, Mariola Balińska. - Prace, które pokazujemy, są odzwierciedleniem różnych punktów widzenia ich twórców: jedni akcentują kruchość materii, drudzy w sposób żartobliwy mierzą się z motywami wanitatywnymi, jeszcze inni przekazują własne emocje po stracie kogoś bliskiego. Ale pointą tej wystawy jest tak naprawdę celebracja życia i tego czasu, który został nam dany, nim dotrzemy do jego końca.
Warto podkreślić, że w ramach ekspozycji w Zbrojowni zobaczymy nie tylko prace artystów związanych z gdańską Akademią Sztuk Pięknych, ale też twórców z innych stron Polski. Ten artystyczny dialog najlepiej określa słowo "różnorodność". Znajdziemy tu prace z niemal wszystkich dziedzin sztuki: malarstwo, instalacje czy wideo art. Różne są też sposoby opowiadania o śmierci i wyrażania związanych z nią emocji czy doświadczeń.

Mamy zatem chłodne, wysmakowane obrazy Beaty Ewy Białeckiej, z których spoglądają na nas współczesne Madonny, ozdobione przez artystkę kontrastowymi elementami haftowanych tkanin. Są niezwykłe obiekty z cyklu "Eksploracja miejsca" Mariusza Białeckiego, który - niczym archeolog - prezentuje wykopane przez siebie przedmioty: zardzewiałe łyżki, gwoździe czy guziki, jakby chcąc zadać pytanie o to, co po nas pozostanie. Do bodaj najsłynniejszego w historii sztuki motywu związanego ze śmiercią nawiązuje Lech Majewski w pracy wideo zatytułowanej "Ukrzyżowanie", której akcja rozgrywa się przed słynnym obrazem Rogiera van der Weydna.

Ale są też nieco lżejsze i łatwiejsze w odbiorze prace, jak choćby dyptyk Janusza Marciniaka, który w humorystyczny sposób nawiązuje dialog z martwymi naturami Gerharda Richtera. Najbardziej rozpoznawalne motywy wanitatywne, czyli czaszkę i świecę, Marciniak pozbawia patosu, pokazując świecę już po zdmuchnięciu, ze smugą rozmywającego się dymu. "Ostatnie słowo w naszej sprawie z przemijaniem i śmiercią może należeć do nas i być aktem wolności" - komentuje swoją pracę autor.

Wystawa "Fete Funebre" jest główną, ale niejedyną częścią większego projektu, w ramach którego wykładowcy, kuratorzy i artyści będą dyskutować o motywie śmierci w sztuce - współczesnej i nie tylko. 5 listopada będzie można wziąć udział w oprowadzaniu kuratorskim, natomiast na 19 listopada zaplanowano trzy wykłady: "Portret trumienny" (dr hab. Jacek Kornacki), "Fotografia postmortem" (dr Marek Wrzesiński) i "Śmierć w sztuce współczesnej na przykładach prac wybranych artystów" (dr Roman Nieczyporowski). Wstęp na wszystkie wydarzenia jest wolny.