• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Zobacz powojenny Gdańsk na wystawie online

Joanna Skutkiewicz
4 kwietnia 2021 (artykuł sprzed 3 lat) 
Widok z ulicy Katarzynki na Basztę Jacek. Zdjęcie K. Lelewicza z 1946 roku. Widok z ulicy Katarzynki na Basztę Jacek. Zdjęcie K. Lelewicza z 1946 roku.

Muzeum Gdańska przygotowało wystawę online poświęconą historii pierwszych lat miasta po zniszczeniu w 1945 roku. Zasoby dostępne na platformie Google Arts and Culture ilustrowane są zdjęciami autorstwa Kazimierza Lelewicza, nieżyjącego już fotografika.



30 marca 1945 roku uważa się za dzień, w którym Gdańsk został zdobyty przez Sowietów. Od początku miesiąca miasto było przez nich bombardowane, nie tylko w miejscach strategicznych, jak lasy oliwskie pełne wojsk niemieckich czy tereny portowe; bomby spadały też na gęsto zaludnione dzielnice miasta. W wyniku ataków zginęły tysiące mieszkańców Gdańska i uchodźców.

Rozkazem Hitlera z 25 marca tego roku Niemcy zaciekle bronili miasta. "Każdy metr kwadratowy obszaru Gdańsk-Gdynia winien być zdecydowanie broniony". Właśnie ten dzień przyjmuje się jako początek walk o Gdańsk. Podobnie jak w tym roku, również w 1945 była to Niedziela Palmowa.

30 marca 1945 roku wydano dekret, który tworzył województwo gdańskie. To także dzień, w którym dowództwo Armii Czerwonej ogłosiło zdobycie Gdańska. Datę tę utożsamia się z powrotem Gdańska do Polski. Już dwa dni wcześniej nad gruzami Dworu Artusa zawisła polska flaga. Równolegle z wygasającymi walkami Sowieci zaczęli plądrowanie i niszczenie miasta.

  • Ruiny Żurawia przy Długim Pobrzeżu.
  • Zrujnowana zabudowa ulicy Szerokiej.
  • Baszta Łabędź w trakcie odbudowy. Zdjęcie K. Lelewicza z 1953 roku.
  • Baszta Biała. Zdjęcie K. Lelewicza z 1953 roku.
Według danych z 15 lipca 1945 roku w całym Gdańsku zniszczono 19 665 budynków. Z tej liczby najwięcej było mieszkalnych - 15 600, następnie gospodarczych - 3160 i przemysłowych - 535. Z 17 zabytkowych kościołów położonych w centrum Gdańska ucierpiało 14, a pożary strawiły zabytkowe budowle śródmieścia, m.in. Ratusz Głównomiejski, Zbrojownię, Wielki Młyn i Żurawia.

Zniszczenia uchwycone na fotografiach



Szacuje się, że Śródmieście Gdańska zostało zniszczone w 90, a według niektórych źródeł nawet w 95 proc. - zrujnowano niemal 20 tys. budynków.

- To właśnie ten krajobraz i losy jego mieszkańców dokumentował przez kilka lat na swoich fotografiach Kazimierz Lelewicz - mówi Klaudiusz GrabowskiMuzeum Gdańska, kurator wystawy. - Część jego bogatego archiwum stanowi zasób kolekcji Muzeum Gdańska, a ponad 1500 zostało udostępnionych na portalu dziedzictwo-gdansk.pl. Wystawę na platformie Google Arts & Culture przygotowaliśmy z myślą o przypadającej rocznicy powrotu Gdańska do Polski i o szerokim gronie zainteresowanych tą tematyką. To, co odróżnia wystawę na platformie Google od zdjęć na naszym portalu, to dodatkowy kontekst relacji świadków zniszczonego miasta, które towarzyszą prezentowanym zdjęciom.
- Gdańsk wygląda jak miasto, które rozpadło się w gruzy przed wiekami - wspomina Marek Żuławski (cytat z zasobów wystawy). - Szanowne ruiny oplata już krzew i porasta trawa niedeptana stopą człowieka. Panują tam niepodzielnie cisza i pustka. Ruiny Gdańska ogląda się jak ruiny Babilonu albo Niniwy.

Tak walczono o Gdańsk w 1945 roku



Kazimierz Lelewicz w latach 50. ubiegłego wieku. Kazimierz Lelewicz w latach 50. ubiegłego wieku.
Kazimierz Lelewicz urodził się w 1896 roku w Lubartowie, a zmarł w 1986 roku w Gdańsku. Od 1948 roku pracował na Politechnice Gdańskiej jako kierownik Studium Fotografii na Wydziale Architektury. Kolekcja jego zdjęć znajduje się m.in. w zbiorach Polskiej Akademii Nauk Biblioteki Gdańskiej. Był laureatem licznych nagród za wykonane przez siebie prace, a w 1975 roku otrzymał Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.

Wystawa "Między zniszczeniem a odbudową - Gdańsk na fotografii Kazimierza Lelewicza" jest już dostępna w Internecie.

Google Arts and Culture to platforma, na której obecnie swoje zasoby udostępnia ponad 2 tys. instytucji kultury z ponad 80 krajów. Cieszy się dużą popularnością zwłaszcza w czasie pandemii, gdy stacjonarne muzea i centra kulturalne są zamknięte dla zwiedzających. Ponad 6 milionów artefaktów i tysiące eksponatów online zachęca do poznania kultury w całej jej różnorodności. Dzięki temu internauci mają okazję w nowatorski sposób odkrywać sztukę, historię oraz cuda świata - od słynnego obrazu przedstawiającego sypialnię van Gogha po celę więzienną, w której był osadzony Nelson Mandela. Kolekcje zgromadzone na platformie można oglądać na stronie internetowej, a także dzięki bezpłatnej aplikacji dostępnej na iOS i Androida.

Muzea online w Trójmieście, Polsce i na świecie


Wydarzenia

Miejsca

Opinie (195) ponad 20 zablokowanych

  • 2,17 minuta filmu - kościół w Jelitkowie.

    Czytałem gdzieś o katiuszach ustawionych obok kościoła strzelały w kierunku Sopotu.

    • 0 1

  • Ludobojcow pod sąd! (2)

    Kiedy Niemcy w końcu odpowiedzą za ludobójstwo i zniszczenie Polski? Kiedy Niemcy w końcu zapłacą odszkodowanie za to wszystko?

    • 3 5

    • Jakiś szkop dał czerwona łapkę! Brawo Ty!

      • 2 1

    • Pensjonat na ulicy Srebrniki

      Niestety nie przyjmujemy, mamy komplet.

      • 0 3

  • Alianci (3)

    Dlaczego nie mówi sie o bezsensownym bombardowaniu Gdańska przez samoloty tzw. Aliantów do samego końca. Taka trochą niby zapomniana niewygodna historia.

    • 20 25

    • Bełkot! (2)

      O czym pitolisz towarzyszu, było parę nalotów po kilka samolotów, zniszczenia prawie zerowe.

      • 11 2

      • w Poznaniu już większe i to w samych Alejach Marcinkowskiego (1)

        wiem, bo nam rozwalili bombami mieszkanie i sklep

        • 0 0

        • Ale artykuł dotyczy Gdańska!

          • 0 0

  • Autor chyba zapomniał że to była wiosna 1945 po 5 latach okupacji

    Dla Rosjan było to niemieckie miasto, tak samo jak Drezno Hamburg dla Amerykanów i Angoli.
    A pancerniki i pozostałe niemieckie okręty wojenne prowadziły ostrzał artylerią okrętową tak sobie na wiwat i do celów morskich. Swoją drogą autor zapomniał o udziale Wojska Polskiego w zdobyciu czy wyzwoleniu Gdańska? Jak w zdobyciu to trudno się dziwić resentymentom i żądaniom niemieckim.
    Swoją drogą to zaraz się dowiemy, że Warszawę zburzyli Rosjanie a Kraków ocalił Hans Frank. Trochę uczciwości a nie tzw. polityki historycznej. Autora zdjęć do Gdańska przywieźli Niemcy?

    • 2 2

  • Autor zapomniał czy nie wie, że aktu kapitulacji Dancing - Gdańska nikt nie widział (1)

    To miasto Alianci musieli zdobyć (Rosja też była aliantem) a Niemcy nie zamierzali się poddawać. Gdyby zdobywali Gdańsk Amerykanie to Gdańsk wyglądał by jak Drezno lub Hiroszima. Ktoś Gdańsk odbudował, a rodzice autora to zapewne przedwojenni gdańszczanie. Trochę uczciwości w ocenie zachowań ludzi którzy oglądali Stutthof Oświęcim i Warszawę. Chyba że autor ubiega się o Etat w IPN . Ktoś ten Gdańsk odbudował i rozbudował.

    • 0 3

    • dancig to mozna sobie zorganizowac .Nie pisz o tym o czym nie masz pojecia

      • 0 0

  • Innymi slowy gdyby nasi "bracia" rosjanie nie "zdobyli" Gdanska to

    miasto zachowalo by swoj przedwojenny wyglad a Niemcy i tak musieli by je nam oddac poniewaz juz nie mieli szans na wygranie wojny.

    • 3 1

  • Niemcy i Ruskie największe nieszczęście tego świata.

    Czas na reparacje wojenne od niemieckich ludobójców

    • 3 0

  • Niemcy chyba powini mieć zakaz poruszania się po za swoim krajem? (1)

    • 3 1

    • Ruski takze.

      • 0 0

  • Rodzice oddali obrączki na odbudowę Gdańska ,ojciec murarz pracował od świtu do nocy . I Co po 70 latach jego rodzina musiała opuścić mieszkanie na Wyspie spichrzów bo interesy obcego dewelopera ważniejsze dla władzy jak rodzina z historią !!!

    • 1 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Pobożni i cnotliwi. Dawni gdańszczanie w zwierciadle sztuki (1 opinia)

(1 opinia)
20 zł
spotkanie, wystawa, warsztaty

Kultura ludowa Pomorza Gdańskiego

wystawa

Wystawa "Kajko, Kokosz i inni"

wystawa

Sprawdź się

Sprawdź się

Która z pisarek, autorka głośnego dramatu pt. "Sprawa Dantona", uważana jest za największą gdańską pisarkę?

 

Najczęściej czytane