- 1 Dobra robota! Młodzi aktorzy błysnęli (13 opinii)
- 2 Szukają małego aktora do kultowej roli (10 opinii)
- 3 Na tę imprezę niektórzy czekają cały rok (21 opinii)
- 4 Co czytać w wolnej chwili? (20 opinii)
- 5 Rozdano ważne nagrody w Gdańsku (12 opinii)
- 6 Wszyscy sprzedają akcje? On kupuje (25 opinii)
Zobacz powojenny Gdańsk na wystawie online
Muzeum Gdańska przygotowało wystawę online poświęconą historii pierwszych lat miasta po zniszczeniu w 1945 roku. Zasoby dostępne na platformie Google Arts and Culture ilustrowane są zdjęciami autorstwa Kazimierza Lelewicza, nieżyjącego już fotografika.
30 marca 1945 roku uważa się za dzień, w którym Gdańsk został zdobyty przez Sowietów. Od początku miesiąca miasto było przez nich bombardowane, nie tylko w miejscach strategicznych, jak lasy oliwskie pełne wojsk niemieckich czy tereny portowe; bomby spadały też na gęsto zaludnione dzielnice miasta. W wyniku ataków zginęły tysiące mieszkańców Gdańska i uchodźców.
Rozkazem Hitlera z 25 marca tego roku Niemcy zaciekle bronili miasta. "Każdy metr kwadratowy obszaru Gdańsk-Gdynia winien być zdecydowanie broniony". Właśnie ten dzień przyjmuje się jako początek walk o Gdańsk. Podobnie jak w tym roku, również w 1945 była to Niedziela Palmowa.
30 marca 1945 roku wydano dekret, który tworzył województwo gdańskie. To także dzień, w którym dowództwo Armii Czerwonej ogłosiło zdobycie Gdańska. Datę tę utożsamia się z powrotem Gdańska do Polski. Już dwa dni wcześniej nad gruzami Dworu Artusa zawisła polska flaga. Równolegle z wygasającymi walkami Sowieci zaczęli plądrowanie i niszczenie miasta.
Według danych z 15 lipca 1945 roku w całym Gdańsku zniszczono 19 665 budynków. Z tej liczby najwięcej było mieszkalnych - 15 600, następnie gospodarczych - 3160 i przemysłowych - 535. Z 17 zabytkowych kościołów położonych w centrum Gdańska ucierpiało 14, a pożary strawiły zabytkowe budowle śródmieścia, m.in. Ratusz Głównomiejski, Zbrojownię, Wielki Młyn i Żurawia.
Zniszczenia uchwycone na fotografiach
Szacuje się, że Śródmieście Gdańska zostało zniszczone w 90, a według niektórych źródeł nawet w 95 proc. - zrujnowano niemal 20 tys. budynków.
- To właśnie ten krajobraz i losy jego mieszkańców dokumentował przez kilka lat na swoich fotografiach Kazimierz Lelewicz - mówi Klaudiusz Grabowski z Muzeum Gdańska, kurator wystawy. - Część jego bogatego archiwum stanowi zasób kolekcji Muzeum Gdańska, a ponad 1500 zostało udostępnionych na portalu dziedzictwo-gdansk.pl. Wystawę na platformie Google Arts & Culture przygotowaliśmy z myślą o przypadającej rocznicy powrotu Gdańska do Polski i o szerokim gronie zainteresowanych tą tematyką. To, co odróżnia wystawę na platformie Google od zdjęć na naszym portalu, to dodatkowy kontekst relacji świadków zniszczonego miasta, które towarzyszą prezentowanym zdjęciom.
- Gdańsk wygląda jak miasto, które rozpadło się w gruzy przed wiekami - wspomina Marek Żuławski (cytat z zasobów wystawy). - Szanowne ruiny oplata już krzew i porasta trawa niedeptana stopą człowieka. Panują tam niepodzielnie cisza i pustka. Ruiny Gdańska ogląda się jak ruiny Babilonu albo Niniwy.
Tak walczono o Gdańsk w 1945 roku
Kazimierz Lelewicz urodził się w 1896 roku w Lubartowie, a zmarł w 1986 roku w Gdańsku. Od 1948 roku pracował na Politechnice Gdańskiej jako kierownik Studium Fotografii na Wydziale Architektury. Kolekcja jego zdjęć znajduje się m.in. w zbiorach Polskiej Akademii Nauk Biblioteki Gdańskiej. Był laureatem licznych nagród za wykonane przez siebie prace, a w 1975 roku otrzymał Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.
Wystawa "Między zniszczeniem a odbudową - Gdańsk na fotografii Kazimierza Lelewicza" jest już dostępna w Internecie.
Google Arts and Culture to platforma, na której obecnie swoje zasoby udostępnia ponad 2 tys. instytucji kultury z ponad 80 krajów. Cieszy się dużą popularnością zwłaszcza w czasie pandemii, gdy stacjonarne muzea i centra kulturalne są zamknięte dla zwiedzających. Ponad 6 milionów artefaktów i tysiące eksponatów online zachęca do poznania kultury w całej jej różnorodności. Dzięki temu internauci mają okazję w nowatorski sposób odkrywać sztukę, historię oraz cuda świata - od słynnego obrazu przedstawiającego sypialnię van Gogha po celę więzienną, w której był osadzony Nelson Mandela. Kolekcje zgromadzone na platformie można oglądać na stronie internetowej, a także dzięki bezpłatnej aplikacji dostępnej na iOS i Androida.
Muzea online w Trójmieście, Polsce i na świecie
- Joanna Skutkiewiczj.karjalainen@trojmiasto.pl
Miejsca
Opinie (195) ponad 20 zablokowanych
-
2021-04-04 13:57
I co z tego? (13)
To miasto w czasach WMG nie było polskie, mieszkało wtedy w Gdańsku zaledwie 2,5% Polaków.
- 19 10
-
2021-04-04 14:38
Miasto było polskie ale nie mieszkali w nim wtedy Polacy.Raczej tak można by to ująć Panie obiektywny.
- 12 9
-
2021-04-04 16:17
ok. 10% (4)
trollu. Nie było polskie bo było wolne.
- 5 6
-
2021-04-04 21:09
Jak już to znajdowało się na terenie WMG a nie było wolne , w artykule jest mowa o mieście a nie o obszarze WMG.Z twojej wypowiedzi wynika ,że nic nie zrozumiałeś , ale cóż czego się spodziewać po kimś kto nie wie ,że zdanie zaczynamy wielką literą i używa słowa powszechnie uznanego za obelżywe jako coś normalnego.
- 5 3
-
2021-04-04 21:20
Panie "obiektywny" kto się nie zgadza to troll?.Człowieku doucz się z historii i liźnij trochę kultury.
- 4 6
-
2021-04-04 21:26
procent się zgadza ok 10% , natomiast nie bardzo rozumiem dalej co to za skrót myślowy
- 2 3
-
2021-04-05 14:29
2.12 % nie wiecej. Z tego polowa , to itak byli naplywowi tzw. "bose antki". Przyjechali tu bo dostali posade na kolei, poczcie. Zwykly obywatel WMG nie mial szans dostac tam robote. Byla to oczywista dyskryminacja.
- 3 3
-
2021-04-04 19:17
Wszędzie podają, że do 10 procent. (3)
- 9 1
-
2021-04-04 21:14
(1)
Mozna liczyć ,że ok.10 % ale niestety nie da się już tego nigdy zweryfikować.Szkoda.
- 0 0
-
2021-04-04 21:29
nie ma potrzeby.
- 0 5
-
2021-04-05 13:26
maksymalnie do 10% było razem z urzędnikami i pracownikami zatrudnionymi na kolei, w urzędzie celnym, poczcie itp, tymczasowo oddelegowanymi z Polski
- 0 2
-
2021-04-05 15:41
A w Sopocie
nieco więcej...
- 1 0
-
2021-04-05 22:56
Obiektywny- inaczej
- 1 0
-
2021-04-06 06:59
moja rodzina miała dwa obywatelstwa ,Polskie i Wolnego miasta
- 0 0
-
2021-04-04 14:03
Gdansk (3)
Pamiętać należy że Gdańsk dla tzw.sowietow to Niemcy. Stąd takie zniszczenia za barbarzynstwo Niemcow.Gdynia ,Krakow Poznań i większość polskich miast nie doznała takiego ogromu zniszczen.
- 20 6
-
2021-04-04 19:18
A Lubawa? W 1945 roku miasto zostało wyzwolone i spalone przez jednostki 5 armii pancernej II Frontu Białoruskiego Armii Czerwonej. Zniszczenia wojenne sięgały ok. 80% budynków i budowli.
W okresie międzywojennym Lubawa leżała w województwie pomorskim. Powiat lubawski był jednym z najrdzenniej polskich powiatów w całej drugiej RP - o wskaźniku 96,6% ludności polskiej.- 4 2
-
2021-04-04 22:20
była umowa rządowa że żołnierz radziecki na rdzennych terenach II Rp nie dokonuje grabierzy ,gwałtów itp.
Gdań to miasto obsiadłe przez żywioł niemiecki i było traktowane przez Rosjan jako miasto niemieckie ,zdobyczne.Stąd grabieże wywózka cennych maszyn do Rosji ,pożary za puszczenie z dymem miast radzieckich itd Dowództwo armii czerwonej dokładało starań aby polskie miasta oswobadzać fortelem ,sztuką wojskową itd przykłady :Kraków ,Poznań .zapewne byłaby i Warszawa gdyby londyńskie pachołki nie wywołały powstania (wskutek czego z dymem poszło cale miasto i 200 tys Polaków do piachu).Ilekroć jestem w Pradze podziwiam Czechów że wsparli armię czerwoną marsz.Koniewa i Praga wyszła bez zniszczeń chociaż w tym rejonie była jeszcze milionowa w pełni sprawna armia niemiecka.
- 1 2
-
2021-04-05 19:56
Pomyłka!
Z tych miast co wymieniłeś tylko Kraków się ostał (nie bez powodu)! Poznań ogłoszono Twierdzą i oberwał porównywalnie zaś Gdynia mniej ale tylko dlatego ze raz Iż Harcerze zrobili swoje , a dwa ze Niemcy bronili przede wszystkim Kępy i Portu
- 1 0
-
2021-04-04 14:36
Sowiecki odwet
Rosjanie mścili się za zniszczony Stalingrad.
- 15 4
-
2021-04-04 14:53
Tyyy czekaj czekaj... lelewicz robil zdiecia dlugo przed kosycarzem ale to hołbiony przez miasto kosycarz a teraz jego synalek
Zbiera nagrody...chyba cos tu poszla nie tak?gdzie pomnik dla lelewicza???
- 13 7
-
2021-04-04 17:37
Odbudowa Gdanska (3)
To ci wstrętni komuniści odbudowali zniszczony Gdańsk.
- 10 11
-
2021-04-05 14:30
To odbudowali Polacy. Komuchy byly w UB, Glosie Wybrzeza, dostawali wille na Zolibarzu, pracowali w cenzurze itp.
- 3 1
-
2021-04-05 14:45
jak śmieli!
- 1 0
-
2021-04-05 15:30
Rosjanie nie zdobywali opuszczonego Gdańska tylko wkroczyli. A dwa dni póżniej w nocy katiuszami zniszczyli Gdańsk i go spalili w następnych dniach. Oszczędzobserwatorili tylko stocznie w zakłady przemysłowe aby je wywozić do ZSRR.
- 2 1
-
2021-04-04 19:15
Przejmujący opis spalenia Gdańska napisał Günther Grass w "Blaszanym bębenku".
- 13 3
-
2021-04-04 20:28
teraz piszą anglofile nie Polacy i stamtąd czerpią wyrazy .
- 2 3
-
2021-04-04 22:07
Wojna jest straszna. Nigdy więcej wojny!
- 13 2
-
2021-04-05 00:47
Niemcy i ruskie najwieksze nieszczescie tego swiat, czas na reparacje wojenne od ludobójców (2)
A teraz Helmuty chcą nas uczyc demokracji.....
- 10 13
-
2021-04-05 11:57
volks
polskich pachołków nie da się nauczyć demokracji
- 5 0
-
2021-04-05 14:46
ciebie nie da się niczego nauczyć
- 1 2
-
2021-04-05 06:40
Podpalili po wyzwoleniu
W Gdansku zaczęła się wojna więc Rosjanie mścili się podpalając miasto i gwalcac mieszkancow. Prawo Wojny...
- 13 3
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.