Wrastanie. Ziemie Zachodnie i Północne - wernisaż

Przesunięcie w 1945 roku granic Polski pociągnęło za sobą konsekwencje polityczne, gospodarcze, ale przede wszystkim społeczne. Odbudowa wojennych zniszczeń i więzi społecznych, oswojenie obcej przestrzeni i kultury składają się na proces "wrastania" powojennych mieszkańców w "nową" Polskę, o którym opowiada wystawa przygotowana przez instytucje współpracujące w ramach Sieci Ziem Zachodnich i Północnych.

Celem wystawy jest ukazanie wybranych aspektów pierwszych kilku lat po wojnie na ziemiach, które zostały włączone w granice Polski. Wynikające z tego faktu konsekwencje, takie jak wymiana ludności, konieczność odbudowy wojennych zniszczeń i rozerwanych więzi społecznych, a przede wszystkim budowy nowej tożsamości, oraz specyficzne działania władzy komunistycznej względem tych terenów, stanowią o wspólnym, wyjątkowym doświadczeniu historycznym Ziem Zachodnich i Północnych i zamieszkujących je ludności. Wystawa została objęta Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w stulecie odzyskania Niepodległości.

O tym jednak, jak wielka była wola i potrzeba "urządzenia sobie nowego życia" świadczą działania podejmowane przez powojennych mieszkańców tych terenów. Zmiana nazewnictwa, poznawanie przestrzeni, zastępowanie tego, co kojarzyło się z niemieckością polskimi symbolami - wszystkie te działania budowały więź z nowym miejscem i nowe relacje między ludźmi. Budowanie wspólnoty nie obywało się przy tym bez konfliktów i wzajemnego niezrozumienia, przy osobistych dylematach dotyczących własnej tożsamości i identyfikacji z lokalną społecznością.

Wystawa zajmuje powierzchnię 200 metrów kwadratowych i osiąga wysokość ponad pięciu metrów. Ekspozycja ma formę przestrzennej instalacji, a zwiedzający wchodzi niejako do labiryntu. Na wystawie zobaczymy ponad 300 archiwalnych zdjęć i filmów oraz nagrania relacji świadków historii. Wyposażenie wystawy w system oświetlenia pozwala na zwiedzanie jej także po zmierzchu. W poszczególnych sekcjach wystawy znalazły się elementy interaktywne, wśród nich: ściana z mozaiką ponad stu zdjęć z ekspedycji Instytutu Zachodniego, mapa Polski na której będzie można przykleić naklejkę w miejscu, w którym się aktualnie mieszka oraz lokomotywę symbolizującą skąd my bądź nasi przodkowie przybyli na Ziemie Zachodnie i Północne.

Wystawa "Wrastanie. Ziemie Zachodnie i Północne. Początek" powstała w ramach współpracy realizowanej przez instytucje wchodzące w skład Sieci Ziem Zachodnich i Północnych. Autorami koncepcji merytorycznej wystawy są dr Katarzyna Bock-Matuszyk oraz dr Wojciech Kucharski z Ośrodka "Pamięć i Przyszłość", a w skład zespołu autorskiego wchodzą m.in. specjaliści ze wszystkich instytucji Sieci Ziem Zachodnich i Północnych oraz Uniwersytetu Wrocławskiego. Projekt scenograficzny wystawy stworzyła firma JAZ+ Architekci z Warszawy.

Od pierwszego wernisażu we Wrocławiu 6 listopada 2017 r. wystawa eksponowana była w Szczecinie, Opolu, Zielonej Górze, Olsztynie, Poznaniu i Warszawie.

Centrum Historii Zajezdnia | www.zajezdnia.org
Sieć Ziem Zachodnich i Północnych | www.szzip.pl

Wystawa będzie prezentowana na placu przed Muzeum II Wojny Światowej do 23 lipca 2019 r.