Oryginalne tablice z 21 postulatami Solidarności z 1980 roku można oglądać w Centralnym Muzeum Morskim w Gdańsku. Historyczne postulaty spisane przez Arkadiusza Rybickiego i Macieja Grzywaczewskiego będą jedną z najważniejszych atrakcji Spichlerzy na Ołowiance.
oczywiście, to wyjątkowa pamiątka z wydarzeń, które kształtowały historię Polski
62%
tak, bo choć nie ma powodów by się nimi zachwycać, to jednak są jednym z symboli Gdańska
19%
nie, ponieważ kawałek sklejki, nawet historyczny, nie przyciągnie turystów do muzeum
19%
Historia tych tablic jest tak niezwykła, że niejednemu pisarzowi mogłaby posłużyć za kanwę powieści sensacyjnej. Nie dość, że powstały w czasie szczególnym dla Polski, to legendą obrosła już historia ich uratowania przed funkcjonariuszami SB.
-
Po zakończeniu strajków tablice trafiły do siedziby "Solidarności" w Gdańsku, a następnie w 1981 roku, do Centralnego Muzeum Morskiego, w którym przygotowywaliśmy wystawę upamiętniającą I rocznicę Sierpnia '80. Coś nas wówczas tknęło i zrobiliśmy kopię tych płyt - opowiada
Jerzy Litwin, obecny dyrektor CMM. Zajął się tym
Mirosław Brucki, ówczesny konserwator modeli okrętów w CMM.
Gdy wybuchł stan wojenny SB skonfiskowała przedmioty z wystawy poświęconej Sierpniowi '80.
W ręce funkcjonariuszy wpadły także tablice z 21 postulatami. Nie wiedzieli oni jednak, że muzealnikom udało się ich przechytrzyć. Na wystawie
prezentowano bowiem doskonałe kopie tablic, gdy tymczasem oryginały ukryte były bezpiecznie w archiwach muzeum.
-
Oryginalne tablice po cichu, ale z kłopotami, bo jak przemieścić niezauważenie dwie tablice wielkości szaf dwudrzwiowych, wywieziono i ukryto na strychu domu Wiesława Urbańskiego, konserwatora zabytków w CMM, gdzie przeleżały przez cały stan wojenny. Do muzeum wróciły dopiero w 1996 r. - wspomina Jerzy Litwin. -
Nie wprowadzono w tajniki akcji zbyt wielu osób, bo dyskrecja wówczas służyła sprawie.Przez wiele lat zabezpieczone, przechowywane były i konserwowane przez pracowników muzeum. Pokazywano je gościnnie m.in. na wystawie
Drogi do Wolności w Sali BHP. W 2003 roku tablice zostały wpisane na Światową Listę Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Autentyczność tablic po latach potwierdzili ich autorzy. Nie było to trudne.
-
Rybicki z Grzywaczewskim nie mieli wątpliwości, że to ich dzieło. Jedna z tablic początkowo była źle skomponowana. Gdy okazało się, że nie zmieści się na niej cała treść, Aram Rybicki postanowił malować na jej odwrocie. Nie dokończone teksty na odwrocie stały się certyfikatem ich oryginalności - tłumaczy dyrektor CMM.
Jaka przyszłość czeka tablice z Sierpnia '80? Na pewno
pozostaną własnością Centralnego Muzeum Morskiego. Być może jednak zostaną wypożyczone
Europejskiemu Centrum Solidarności, gdy to powstanie. Ponieważ jednak ECS nie będzie obiektem muzealnym, by móc wystawiać eksponaty, będzie potrzebować pozwolenia ministra kultury i dziedzictwa narodowego. CMM wolałoby jednak pokazywać je u siebie. -
Mam nadzieję, że pozwolą nam zachować tablice. W końcu to my je uratowaliśmy - kwituje Jerzy Litwin.
Tablice z 21 Postulatami powstały w okresie strajków robotniczych w 1980 r. Przedstawiciele strajkujących zakładów pracy utworzyli wówczas Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, który miał siedzibę w Stoczni Gdańskiej. 18 sierpnia, kiedy ważyły się losy strajku, postulaty sformułowane dzień wcześniej przez Andrzeja i Joannę Gwiazdów oraz Bogdana Lisa, które ostatecznie zredagował
Bogdan Borusewicz, postanowiono podać do wiadomości ogółowi społeczeństwa. Wobec braku jakichkolwiek możliwości przedstawienia ich za pośrednictwem środków masowego przekazu, z inicjatywy Macieja Grzywaczewskiego i Arkadiusza Rybickiego spisano je na sklejkach używanych w stoczni przez traserów i umieścić nad bramą główną Stoczni Gdańskiej. Pierwszą tablicę napisał Arkadiusz Rybicki, drugą Maciej Grzywaczewski.
Międzynarodowy Komitet Doradczy Programu
UNESCO "Pamięć Świata", podczas konferencji w Gdańsku w dniach 28-31 sierpnia 2003 r.,
uznał tablice za jeden z najważniejszych dokumentów XX wieku, świadectwo wydarzeń mających przełomowy wpływ na zmiany polityczne, ustrojowe i gospodarcze państw bloku socjalistycznego, których kolebką była Stocznia Gdańska. Na tej podstawie decyzją Sekretarza Generalnego UNESCO z 16.10.2003 r. zostały one wpisane wraz z solidarnościowym zbiorem archiwalnym przechowywanym w warszawskim "Ośrodku Karta" na Światową Listę Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy