Kultura
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Kultura
Dodaj raport
Kultura Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Święty Mikołaj, Gwiazdor czy Dziadek Mróz. Kto przynosi prezenty?

Magda Mielke
24 grudnia 2020 (artykuł sprzed 3 lat) 
Opinie (61)
Najnowszy artykuł na ten temat Co zrobić z choinką po świętach?
Święty Mikołaj to nie jedyna postać odpowiedzialna za "dostarczanie" świątecznych prezentów. W niektórych regionach Polski robią to Gwiazdorzy, Aniołki, a nawet Dzieciątko. Święty Mikołaj to nie jedyna postać odpowiedzialna za "dostarczanie" świątecznych prezentów. W niektórych regionach Polski robią to Gwiazdorzy, Aniołki, a nawet Dzieciątko.

Święty Mikołaj to nie jedyna postać odpowiedzialna za "dostarczanie" świątecznych prezentów. W niektórych regionach Polski robią to Gwiazdorzy, Aniołki, a nawet Dzieciątko.

fot. dolgachov/123rf.com

Święty Mikołaj, Gwiazdor, Aniołek, Dziadek Mróz, Dzieciątko, a może Gwiazdka? W każdym domu, w każdej rodzinie oczywiste jest to, kto przynosi prezenty na Boże Narodzenie. Gdyby próbować ustalić jedną wersję dla szerszego grona ludzi, nie byłoby to już takie proste. Dużą rolę odgrywają w tym regionalizmy, które przez osiedlanie w różnych częściach kraju uległy przemieszaniu. A kto u was przynosi prezenty?





Najsłynniejsze przesądy wigilijne



Kto przynosi prezenty na Boże Narodzenie?

Święty Mikołaj



Święty Mikołaj to zdecydowanie najpopularniejsza postać przynosząca prezenty. Wiele osób właśnie z tą postacią kojarzy cały prezentowy proceder. Wedle masowych wyobrażeń święty Mikołaj pochodzi z mroźnej Laponii, gdzie przez cały rok ciężko pracuje razem ze swoimi pomocnikami - elfami, aby w grudniu obdarować prezentami grzeczne dzieci, a także dorosłych. Choć Mikołajki obchodzimy 6 grudnia, w wielu domach ta sama postać przychodzi z workiem prezentów również w Wigilię.

Jego wizerunek przez lata ulegał licznym transformacjom. Czerwona czapka z białym pomponem, długa, siwa broda, duży brzuch opięty czerwonym płaszczem, wielki wór z prezentami i sanie zaprzęgnięte w renifery to dla wielu pierwsze skojarzenie, gdy mowa o prezentach czy Bożym Narodzeniu. To spopularyzowane przez sprawną promocję koncernu Coca-cola wyobrażenie zastąpiło w powszechnej świadomości tradycyjny wizerunek świętego Mikołaja, biskupa Miry.

Przerwa świąteczna 2022. Kiedy jest przerwa świąteczna w szkołach?



Wizerunek świętego Mikołaja przeszedł przez lata liczne transformacje. Od skrzata i chochlika, przez wysokiego, wytwornego dżentelmena, po elfa czy przerażającego gnoma. Mikołaj nosił zarówno biskupie szaty, jak i skórę skandynawskiego myśliwego. Dzisiejszy, masowo rozpoznawalny wizerunek Mikołaja z długą, siwą brodą w czerwonych ubraniach upowszechnił koncern Coca-cola. Wizerunek świętego Mikołaja przeszedł przez lata liczne transformacje. Od skrzata i chochlika, przez wysokiego, wytwornego dżentelmena, po elfa czy przerażającego gnoma. Mikołaj nosił zarówno biskupie szaty, jak i skórę skandynawskiego myśliwego. Dzisiejszy, masowo rozpoznawalny wizerunek Mikołaja z długą, siwą brodą w czerwonych ubraniach upowszechnił koncern Coca-cola.

Wizerunek świętego Mikołaja przeszedł przez lata liczne transformacje. Od skrzata i chochlika, przez wysokiego, wytwornego dżentelmena, po elfa czy przerażającego gnoma. Mikołaj nosił zarówno biskupie szaty, jak i skórę skandynawskiego myśliwego. Dzisiejszy, masowo rozpoznawalny wizerunek Mikołaja z długą, siwą brodą w czerwonych ubraniach upowszechnił koncern Coca-cola.

fot. Maciej Czarniak/Trojmiasto.pl

Najpowszechniejsza obecnie forma tej postaci wywodzi się z kultury brytyjskiej i amerykańskiej, gdzie jest on jedną z największych bożonarodzeniowych atrakcji. Na całym świecie cieszy się ogromną rozpoznawalnością: we Francji nazywany jest Pere Noel, we Włoszech - Babbo Natale, a w Norwegii - Julemand. Mikołaja spotkać można we wszystkich regionach Polski. Czasami towarzyszy mu Śnieżynka.

Gwiazdor



Drugą najpopularniejszą postacią, która w Wigilię przynosi prezenty, jest Gwiazdor. W Wielkopolsce, na Kujawach, Pałukach, Kaszubach i na Pomorzu Zachodnim święty Mikołaj ma swój czas wyłącznie 6 grudnia. Tradycja ta pochodzi z dawnych grup kolędników, a sama nazwa wywodzi się zaś od noszonej przez nich wielkiej gwiazdy bożonarodzeniowej.

Czytaj także: Dlaczego świętowanie Bożego Narodzenia rozpoczynamy coraz wcześniej?

Dawniej Gwiazdor ubrany był w baranicę i futrzaną czapę, a jego twarz była ukryta pod maską albo umazana sadzą. Gwiazdor posiadał wiedzę o dobrych i złych uczynkach dzieci i odpytywał je z pacierza i kolęd. Dlatego, poza worem z prezentami, nosił też ze sobą rózgę przeznaczoną dla niegrzecznych dzieci. Obecna postać Gwiazdora nie jest już taka groźna i bardzo przypomina sympatycznego świętego Mikołaja, a z dawnych atrybutów pozostała mu jedynie rózga.

Na skutek migracji oraz ogromnej popularności wyobrażenia świętego Mikołaja część mieszkańców Wielkopolski i Kaszub porzuciła tradycję Gwiazdora. Nadal jednak w tych regionach można spotkać wiele rodzin, które "odwiedza" Gwiazdor.

Dziadek Mróz



Gwiazdor ma długą brodę, ubrany jest w baranicę i futrzaną czapę. Ma worek z prezentami oraz rózgę, którą może wymierzać kary. Gwiazdor ma długą brodę, ubrany jest w baranicę i futrzaną czapę. Ma worek z prezentami oraz rózgę, którą może wymierzać kary.

Gwiazdor ma długą brodę, ubrany jest w baranicę i futrzaną czapę. Ma worek z prezentami oraz rózgę, którą może wymierzać kary.

fot. Anna Yakimova/123rf.com

Dziadek Mróz to postać wywodząca się z mitologii słowiańskiej i silnie związana z wschodniosłowiańskim folklorem. Tradycja ta silnie zakorzeniła się w regionach dzisiejszej Rosji i Ukrainy i to stamtąd przywędrowała do Polski. Dziś Dziadka Mroza można jeszcze spotkać na krańcach wschodnich.

Czym różni się Dziadek Mróz od świętego Mikołaja? Przede wszystkim na głowie ma futrzaną czapę lub uszankę. Nie nosi infuły na wzór Mikołaja, biskupa Miry, ani czapki z pomponem - symbolu masowego wyobrażenia o świętym Mikołaju. Jego sięgający pięt kożuch rzadko kiedy jest czerwony, raczej ma kolor błękitny lub srebrny. Przepasany jest sznurkiem zamiast paska. Na nogach ma walonki. Podpiera się kosturem (rodzaj laski) zamiast pastorału. Jest wysoki i silny, ma proste włosy i bardzo długą brodę. Nie jest gruby jak to zazwyczaj przedstawia się amerykańskiego świętego Mikołaja. Wydaje się duży ze względu na ubrania, które nosi. Jego sani nie ciągną renifery tylko trojka. Nie podróżuje po niebie, lecz po ziemi. Stąd też do domu wchodzi przez drzwi, nigdy przez komin. Prezenty może zostawić pod choinką lub wręczyć osobiście. W ich rozdawaniu często pomaga mu wnuczka, Śnieżynka.

Aniołek



Na Śląsku Cieszyńskim, Podkarpaciu i w Małopolsce prezenty w dzień Bożego Narodzenia przynosi Aniołek. Zgodnie z tradycją zazwyczaj jest on niewidoczny, a jego obecność nie powinna być przez nikogo zauważona. Dlatego podczas kolacji wigilijnej ten wysłannik niebios zostawia prezenty pod choinką i szybko ucieka, aby spełniać resztę swoich niebiańskich obowiązków. Wizerunek Aniołka najprawdopodobniej wywodzi się z terenów dawnej Galicji.

Zobacz także: Niezwykła szopka z piasku w Oliwie

To samo Dzieciątko, które przynosi prezenty Ślązakom, jest odpowiedzialne za dostarczenie prezentów mieszkańcom wielu krajów, m.in.: Słowacji, Czech, Chorwacji, Węgier, Włoch, katolickich regionów Niemiec, Luksemburga, ale też Kolumbii czy Meksyku. Na zdjęciu: ruchoma szopka Bożonarodzeniowa z Parafii Świętego Antoniego w Gdyni (2019 r.) To samo Dzieciątko, które przynosi prezenty Ślązakom, jest odpowiedzialne za dostarczenie prezentów mieszkańcom wielu krajów, m.in.: Słowacji, Czech, Chorwacji, Węgier, Włoch, katolickich regionów Niemiec, Luksemburga, ale też Kolumbii czy Meksyku. Na zdjęciu: ruchoma szopka Bożonarodzeniowa z Parafii Świętego Antoniego w Gdyni (2019 r.)

To samo Dzieciątko, które przynosi prezenty Ślązakom, jest odpowiedzialne za dostarczenie prezentów mieszkańcom wielu krajów, m.in.: Słowacji, Czech, Chorwacji, Węgier, Włoch, katolickich regionów Niemiec, Luksemburga, ale też Kolumbii czy Meksyku. Na zdjęciu: ruchoma szopka Bożonarodzeniowa z Parafii Świętego Antoniego w Gdyni (2019 r.)

fot. Łukasz Unterschuetz/Trojmiasto.pl

Dzieciątko



W województwie śląskim, a także w niektórych rejonach opolskiego i świętokrzyskiego rozdawaniem prezentów niejako "osobiście" zajmuje się Dzieciątko, symbolizujące narodzonego Jezusa. Zwyczaj ten przybył do Polski z Czech, gdzie podobnie jak na Słowacji i Węgrzech, do dziś cieszy się dużą popularnością.

Dzieciątko obdarowuje podarunkami również w niektórych regionach krajów niemieckojęzycznych. Tamtejsza walka pomiędzy tradycją Dzieciątka a Santa Clausem jest efektem podziału społecznego na katolików i protestantów. Pierwsi zostają obdarowywani przez Dzieciątko, drugim podarunki wręcza odpowiednik świętego Mikołaja.

Gwiazdka



Gwiazdka to bardzo świąteczne słowo, którego używa się do nazywania okresu Bożego Narodzenia. Zanim jednak tym mianem zaczęto określać święta, oznaczała ona wigilijny podarunek. Jako postać Gwiazdka pojawia się również w niektórych bożonarodzeniowych opowieściach. W południowych regionach Polski: na Podkarpaciu, w Małopolsce i w świętokrzyskim, Gwiazdka we własnej osobie przynosi dzieciom świąteczne podarunki.

Są też miejsca np. na Roztoczu czy w Kotlinie Sandomierskiej, gdzie prezenty bożonarodzeniowe przynoszą... krasnoludki. Niezależnie od tego, kto zwyczajowo przynosi podarunki i jakie tradycje kultywujemy w naszych domach, Boże Narodzenie to wspaniały czas i okazja do obdarowywania najbliższych.

Życzenia świąteczne od redakcji Trojmiasto.pl:

Zobacz także

Święta Bożego Narodzenia 2020 (52)

Opinie (61) 6 zablokowanych

  • 2020-12-24 09:18

    Ojciec do synka:" Jesteś już duży. Czas, żebyś już przestał wierzyć w Świętego Mikołaja".

    Synek na to: "Wiem, tato. Bocianem też ty byłeś".

    Kwak

    3 lata

    • 8 1

  • 2020-12-24 09:24

    Prezenty przynoszą najbliżsi.

    Przynoszą ze sklepu. W ankiecie nie ma .....

    Jano

    3 lata

    • 5 4

  • 2020-12-24 09:27

    Byle nie Dziadek Mróz (1)

    Ten to może co najwyżej przynieść komunizm, czyli głód, fajki z przemytu, kartki na buty albo stan wojenny. Prawdziwy Chrześcijanin wierzy w Św. Mikołaja i dzięki temu cieszy się prawdziwymi prezentami. Nigdy nie zapomnę jak na święta jakieś 15 lat temu dostałem Gothic 2 : Złota Edycja (czyli z dodatkiem Noc Kruka). Najlepszy prezent ever.

    MVTH

    3 lata

    • 16 1

    • 2020-12-24 15:36

      prawdziwy wierzy również w gadające węże

      czyli w bajki

      3 lata

      • 1 7

  • 2020-12-24 09:41

    Rodzice

    3 lata

    • 1 2

  • 2020-12-24 10:26

    (1)

    Gwiazdor przychodzi nie tylko na Kaszubach, Kujawach, Wielkopolsce.

    Pamiętam, jak jeździłem do dziadków na wieś Prusy i tam też 100% przychodził Gwiazdor oraz po wsi chodzili kolędnicy z diabłem smarującym dzieciom buzie sadzą.

    Dziś Prusy leżą w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim, w gminie Rybno.
    Przed 1998 rokiem w województwie ciechanowskim.

    Przed drugą wojną leżały w województwie pomorskim, w powiecie lubawskim - który to w czasach II RP był jednym z najrdzenniej polskich powiatów o wskaźniku 96,6% ludności polskiej.

    Przed pierwszą wojną tereny te leżały w pruskiej prowincji Prusy Zachodnie (nie mylić z Prusami Wschodnimi!) ze stolicą w Gdańsku.

    3 lata

    • 7 0

    • 2020-12-24 14:51

      Współczesny podział administracyjny jest absurdalny. Na przykład, obecne województwo śląskie obejmuje wschodnią część Górnego Śląska i zachodnią część zachodniej Małopolski. Połowa województwa śląskiego, Śląskiem nie jest.
      Górny Śląsk podzielony między dwa województwa - "w 1999, podczas wprowadzania reformy administracyjnej mimo rządowych planów utworzenia jednego województwa górnośląskiego w granicach historycznych, na skutek veta Prezydenta RP A.Kwaśniewskiego, podzielono polską część Górnego Śląska między dwa województwa: opolskie (większość) i śląskie (mniejszość)".

      3 lata

      • 1 1

  • 2020-12-24 10:30

    Już niedługo

    z okazji święta "zimowego" prezenty będzie roznosił "Tęczowy Roger".

    3 lata

    • 10 4

  • 2020-12-24 10:31

    Dziad z Żoliborza

    3 lata

    • 4 8

  • 2020-12-24 10:45

    Święty Mateusz wg nowej Bibli

    3 lata

    • 9 3

  • 2020-12-24 11:04

    Prezenty przynosi Mikołaj/Gwiazdor głównie w skórze dziadka.

    I za jego pieniądze :)

    3 lata

    • 2 2

  • 2020-12-24 11:21

    W Ameryce teraz będą (1)

    Rozdawać prezenty. Warto mieć obywatelstwo.

    Wskazòwka

    3 lata

    • 0 2

    • 2020-12-24 15:38

      w usa

      Ameryka to m.in. Peru, Argentyna, Kuba i pomijając usa 31 pozostałych

      3 lata

      • 0 0

1
2
3
4

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Pobożni i cnotliwi. Dawni gdańszczanie w zwierciadle sztuki Pobożni i cnotliwi. Dawni gdańszczanie w zwierciadle sztuki

Pobożni i cnotliwi. Dawni gdańszczanie w zwierciadle sztuki (1 opinia)

(1 opinia)
20 zł
spotkanie, wystawa, warsztaty
kwi 18-31.12
g. 11:00 - 18:00
Gdańsk, Muzeum Narodowe
20 zł
ulgowy 1 - 12 zł
Kultura ludowa Pomorza Gdańskiego Kultura ludowa Pomorza Gdańskiego

Kultura ludowa Pomorza Gdańskiego

wystawa
kwi 18-31.12
g. 10:00 - 17:00
Gdańsk, Oddział Etnografii MNG
Wstęp wolny
Wystawa "Kajko, Kokosz i inni" Wystawa "Kajko, Kokosz i inni"

Wystawa "Kajko, Kokosz i inni"

wystawa
kwi 18-1.06
Gdańsk, CH Manhattan
Wstęp wolny
więcej (863)

W skrócie

więcej (33)

Rozrywka

więcej (52)

Kulinaria

więcej (52)

Zdjęcia

Sea You 2024 (w Gdański Teatr Szekspirowski)SEA YOU 2024 | Trójmiejska scena gra trójmiejskie piosenki Gala Międzynarodowego Dnia Teatru 2024Czuła biżuteria. Wernisaż wystawy prac Macieja RozenbergaCzuła biżuteria. Wernisaż wystawy prac Macieja Rozenberga
więcej

TV Filmy

Pokaz gry na tradycyjnym instrumencie na (10)

2335

Wokalistka jak z patefonu zbiera pieniądze (8)

3175

Bursztyn w roli głównej, czyli Amberif Vibes 2024

więcej (1812)

Sprawdź się

Sprawdź się

Kiedy wzniesiono Dom Przyrodników w Gdańsku i jaka instytucja się w nim dziś mieści?

 

Najczęściej czytane