• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Rozdwojenie jaźni. Recenzja "Przedwiośnia" Teatru Wybrzeże

Łukasz Rudziński
15 marca 2015 (artykuł sprzed 9 lat) 
W spektaklu "Przedwiośnie" Teatru Wybrzeże bardzo ciekawie wygląda scenografia Anny Met, w której przyciąga uwagę gigantyczna, "odwrócona" makieta sielskiego, wiejskiego krajobrazu (na zdjęciu Szymon Gajowiec grany przez Grzegorza Gzyla i jego Cień - Jakub Mróz). W spektaklu "Przedwiośnie" Teatru Wybrzeże bardzo ciekawie wygląda scenografia Anny Met, w której przyciąga uwagę gigantyczna, "odwrócona" makieta sielskiego, wiejskiego krajobrazu (na zdjęciu Szymon Gajowiec grany przez Grzegorza Gzyla i jego Cień - Jakub Mróz).

"Przedwiośnie" Teatru Wybrzeże to właściwie dwa spektakle: pierwszy akt jest sprawną inscenizacją powieści Stefana Żeromskiego, drugi zaś okazuje się parateatralną wariacją na temat rewolucji i neoliberalizmu, połączonych z diagnozą sytuacji ekonomicznej naszego kraju. Niestety, właśnie ten drugi, dopisany w całości do "Przedwiośnia" akt, okazał się płaskim, wypranym z finezji i teatralności reportażem, sprowadzonym do poziomu sondy ulicznej na zadany temat i kilku obszernych cytatów.



Pomysł na "Przedwiośnie" intryguje od pierwszej chwili. Wchodząc na widownię dostrzeżemy gigantyczną makietę pól, traw i dachu wiejskiej chaty, podwieszoną "do góry nogami" nad sceną i widzianą przez widzów z perspektywy nisko lecącego samolotu. Po chwili wyłoni się z niej zupełnie nagi Cezary Baryka, który "opuści" makietę i spokojnie "wyląduje" na scenie. To najciekawsza, choć nie jedyna scenograficzna niespodzianka przygotowana przez Annę Met (autorkę scenografii i kostiumów). Drugim, niezwykle praktycznym pomysłem, jest rozwieszenie dookoła sceny, wzdłuż ścian, półprzezroczystych folii malarskich, nawiązujących do słynnych szklanych domów i stwarzających iluzję pofałdowanych domowych firan, zasłaniających postaci skrywające się za nimi i pokazujące je jednocześnie (np. podczas scen miłosnych Cezarego Baryki i Laury), umożliwiając także aktorom łatwe wyjście z pola gry.

Z trudnym zadaniem zbudowania postaci Cezarego Baryki lawirującego pomiędzy innymi bohaterami w szeregu epizodów dobrze radzi sobie Piotr Biedroń (na zdjęciu podczas miłosnej schadzki z Laurą - Katarzyną Kaźmierczak). Z trudnym zadaniem zbudowania postaci Cezarego Baryki lawirującego pomiędzy innymi bohaterami w szeregu epizodów dobrze radzi sobie Piotr Biedroń (na zdjęciu podczas miłosnej schadzki z Laurą - Katarzyną Kaźmierczak).
Reżyserka spektaklu, Natalia Korczakowska, przez cały pierwszy akt prowadzi aktorów konsekwentnie zgodnie z duchem powieści Stefana Żeromskiego. Zgrabną adaptację wstępu oraz pierwszej i drugiej części powieści przygotowała we współpracy z dramaturgiem Wojciechem Zrałkiem-Kossakowskim (od lat pracującym z powodzeniem ze Zbigniewem Brzozą nad spektaklami paradokumentalnymi, m.in. przy "Sprawie operacyjnego rozpoznania" Teatru Wybrzeże). Barykę poznajemy więc jeszcze w Baku, gdzie jest on świadkiem krwawej rzezi Ormian w czasie rewolucji, w trakcie której ginie również jego matka. Przypadkowo odnajduje swojego ojca podczas grzebania ofiar. Seweryn Baryka namawia go na podróż do Polski, kraju przodków, mamiąc syna mitem szklanych domów, opowiadając o wielkiej hucie szkła, będącej w posiadaniu zaprzyjaźnionego z matką Szymona Gajowca. Nie jest to jednak klasycznie prowadzona opowieść. Skrótowo i umownie (podobnie jak czasy rewolucji) potraktowano np. okres wojny polsko-bolszewickiej i już w chwilę po śmierci ojca Cezary Baryka (interesujący w tej roli Piotr Biedroń) ląduje w majątku Hipolita Wielosławskiego (Piotr Witkowski) w Nawłoci. Dopiero tutaj, w otoczeniu młodych i zaciekawionych nim kobiet, czuje się jak ryba w wodzie.

Korczakowska dba o szczegóły i dobrze rozumie się z aktorami, którzy budują gęste, dobrze zagrane epizody. Piotr Witkowski jako rewolucyjny nadzorca jednym przeciągłym gwizdnięciem, zajadając przy tym kebaba, buduje całą scenę "sprzątania" zwłok. Maciej Konopiński jako bezczelny dworcowy urzędnik przetrzymujący bagaż Seweryna Baryki (Cezary Rybiński), również jest bohaterem udanego epizodu, zakończonego zamknięciem się urzędnika w torbie. Groteskowi, weseli Marynarze posłużą m.in. za bezwzględne siły rewolucji. Karolina Szarłatowiczówna (Dorota Androsz), ubrana bardzo wyzywająco i seksownie, porusza się "krokiem" konia (Hipolit nazywa ją swoją klaczą, jednak ta również wybiera Cezarego), popisuje się też przejmującym fragmentem tanecznym, gdy wykonuje taniec zemsty do muzyki Wandy Okszyńskiej (Justyna Bartoszewicz), grającej na fortepianie pozbawionym nóg, pociągając za struny od klawiszy i korzystając z mikrofonów oraz syntezatora. Ksiądz Anastazy (Jacek Labijak) chętnie zagląda do piersiówki, z którą w ogóle się nie rozstaje, swoje pięć minut ma też matka Cezarego (Małgorzata Brajner), matka Hipolita (Anna Kociarz), Laura (Katarzyna Kaźmierczak), Gajowiec (Grzegorz Gzyl) zmagający się ze swoim Cieniem (Jakub Mróz) oraz reprezentant inwalidów i kombatantów wojennych na balu charytatywnym - Storzan (Andrzej Nowiński).

Silnym punktem przedstawienia podzielonego na dwa bardzo zróżnicowane pod względem formy i treści akty są aktorzy Teatru Wybrzeże, którzy nie mają tu miejsca na tworzenie prawdziwych kreacji, ale bardzo dobrze wypełniają powierzone im zadania. Silnym punktem przedstawienia podzielonego na dwa bardzo zróżnicowane pod względem formy i treści akty są aktorzy Teatru Wybrzeże, którzy nie mają tu miejsca na tworzenie prawdziwych kreacji, ale bardzo dobrze wypełniają powierzone im zadania.
Całą akcję przedstawienia, za pomocą drętwego narratora objaśniającego niektóre kwestie z offu, reżyserka wpisuje nie tylko w międzywojenne realia książki Żeromskiego, ale też w rok 1944 czy 1989. Pierwszy akt kończy się, gdy docieramy do czasów współczesnych. Drugi akt w niczym tego pierwszego nie przypomina. Zaczyna go przemówienie popularnego we Francji Stéphane'a Hessela - to streszczenie problematyki jego książki "Czas oburzenia!". Za jego plecami ubrani jak w poprzednim akcie aktorzy (z wyjątkiem Piotra Witkowskiego, który w stroju do biegania i z bidonem w ręce uprawia jogging) energicznie maszerują z jednego końca sceny na drugi, imitując przechodniów. Dziennikarz-Baryka zachęca ich do wzięcia udziału w sondzie ulicznej i powiedzenia, co im leży na sercu. Poznajemy w ten sposób całą litanię skarg i zażaleń na brak perspektyw dla młodych, na kredytowe niewolnictwo, na brak pracy, problemy z wizami, bezrobocie, niskie płace, umowy śmieciowe, bezpłciowych polityków, którzy nic nie zmieniają. Do rewolucji i zrzucenia pracowniczo-korporacyjnych kajdan nawołuje Lulek (Jakub Mróz) - u Żeromskiego zatwardziały ideowy bolszewik i komunista, tu bezrobotny, były pracownik korporacji, który przeistoczył się w bezwzględnego narodowca.

Tak jest w przypadku zakochanych w Baryce Karolinie Szarłatowiczównie (Dorota Androsz, po lewej) i Wandzie Okszyńskiej (Justyna Bartoszewicz, po prawej). Pierwsza zaskakuje sugestywnym tańcem zemsty, druga grą na instrumencie i śpiewem.  Tak jest w przypadku zakochanych w Baryce Karolinie Szarłatowiczównie (Dorota Androsz, po lewej) i Wandzie Okszyńskiej (Justyna Bartoszewicz, po prawej). Pierwsza zaskakuje sugestywnym tańcem zemsty, druga grą na instrumencie i śpiewem.
Retoryka buntu, który ma wezbrać i, jak sądzę, wywołać żywiołową reakcję także na widowni, ma swoje ofiary. Największą z nich jest sam spektakl, który zamienia się w tanie, gazetowo-sloganowe dziennikarstwo i oklepane frazesy buntowników, z powtarzanym refrenicznie cytatem z wypowiedzi prof. Marcina Króla: "85 osób jest bogatszych niż połowa ludzkości - 85 osób posiada więcej niż 3,5 mld ludzi!". W ten sposób przez niemal godzinę II aktu Korczakowska wypowiadając się przecież w słusznej sprawie i w imieniu ludzi pokrzywdzonych, wyzyskiwanych, wysysanych przez polityczne czy ekonomiczne elity, skutecznie uśmierca swój spektakl. Dopiero pod koniec tej przydługiej, teatralnie zupełnie nieudanej sceny, reżyserka stara się wpisać wystąpienie w demonstracje, w jakich bierze udział Baryka w ostatniej części "Przedwiośnia". Zamiast końca jest jeszcze do wysłuchania szczera rozmowa Baryki z Gajowcem na temat współczesnej gospodarki, kryzysu, polityki neoliberalnej i tego, że współczesny świat zmierza ku katastrofie (cytowane są tu obszerne fragmenty rozmowy, którą na łamach "Gazety Wyborczej" prowadził Grzegorz Sroczyński z profesorem Marcinem Królem pt. "Byliśmy głupi" na temat polskiej gospodarki neoliberalnej).

Ponadczasowość i uniwersalizm powieści Żeromskiego rozpiętej tutaj na niemal całe ostatnie stulecie, sprawdza się jako tako. Bo rewolucja, jak słusznie zauważa Korczakowska, dokonuje się w różnym wymiarze i nie musi oznaczać rzezi czy przewrotu politycznego. Może to być np. uzależnienie finansowe jednostek wobec państwa, czy państwa wobec wielkich ponadnarodowych koncernów. Jednak dla "Przedwiośnia" ta problematyka jest sztuczna, przyszyta na siłę, wyrażona ordynarnie prostacko i zupełnie bez wyczucia. I choć aktorzy z pełnym poświęceniem a zarazem bardzo sprawnie radzą sobie z kolejnymi zadaniami (nawet jeśli reżyserka niepotrzebnie ich w pewnym momencie wszystkich rozbiera i ustawia za półprzezroczystymi foliami) to spektakl składa się z dwóch bardzo słabo przystających do siebie elementów. Inscenizacja "Przedwiośnia" i wariacje na temat współczesnej polityki i gospodarki neoliberalnej w Polsce to dwa odrębne światy i tematy na dwa różne przedstawienia. Połączenie ich w "Przedwiośniu" Teatru Wybrzeże odbywa się z wyraźną szkodą dla obydwu.

Spektakl

4.8
43 oceny

Przedwiośnie

spektakl dramatyczny

Miejsca

Spektakle

Opinie (75) 1 zablokowana

  • (3)

    Straszne są te kostiumy, niestety to nie pólka Downton Abbey. A szkoda.

    • 10 8

    • (1)

      No szkoda. Ja żałuje, że nie wystąpił ten amerykański aktor, no wiecie ten, który grał w tym filmie, że na początku kogoś zabili, a potem uciekli. Nie pamiętam jak miał na imię, ale wiadomo o kogo chodzi.

      • 2 2

      • Olivier Hardy.

        • 0 0

    • to nie półka

      a szkoda

      straszne są...

      • 2 2

  • :(

    Po raz pierwszy wyszlam w trakcie spektaklu

    • 1 0

  • nie i jeszcze raz nie

    • 3 0

  • Nie rozumiem, skąd te negatywne opinie. W spektaklu było wiele pieknych momentów, dla których warto przyjść do teatru. Byłam pod wrażeniem gry aktorskiej i kostiumów. Klasyka się obroniła.

    • 1 6

  • Żeromski w grobie się przewraca...

    Jeżeli sztuka ma budzić emocje, to niewątpliwie tak się stało w przypadku "Przedwiośnia" w TW. Tyle tylko, że owe emocje są przykre i niesmaczne jak niestrawny posiłek. Drugiego dania już nie zmogłam... To, co obejrzałam wczoraj, było sennym koszmarem. Kto lubi horrory - proszę bardzo. Pani reżyser nie miała pomysłu na sztukę, tylko na to, jak ściągnąć do teatru młódź (stąd wszechobecna golizna). Powtórzę za moimi poprzednikami - żal mi Aktorów!!! Lubię nowoczesność w teatrze (bardzo mi się podobała "Nie-Boska komedia"), ale to kuriozum przekracza wszelkie granice dobrego smaku i obraża widzów, ich emocje i intelekt. Brawa dla tych, co wyszli z teatru w czasie przerwy i ... nie wrócili!

    • 6 1

  • widownia opustoszala

    Zapomniałam dodać, iż najlepsza rola w tej masakrze to Cezary Rybiński

    • 3 0

  • widownia opustoszala

    No cóż, porażka na całości . byłam wczoraj i jestem rozczarowna. Po pierwszej części polowa widzów opuscila spektakl , miejsc wolnych duzo.Masakra, a co do golizny to teatr wybrzeża nie umie inaczej, musi być. Wstyd, choc było mi troche szkoda aktorów jak zobaczyli tyle wolnych miejsc na drugiej części. Nie polecam.

    • 5 0

  • Refleksje po spektaklu (9)

    Być może dlatego, że autorzy przedstawienia liczą na szkolne wycieczki, które postanowią zobaczyć spektakl zamiast czytać powieść, wprowadzono narratora, by pomógł młodym ludziom uporządkować strukturę inscenizacji. Moim zdaniem wprowadza on jednak pedagogiczny smrodek, niczego przy tym nie systematyzując.

    Nie wiem czy pani reżyser spotkała się kiedyś z zarzutami, że w polskich spektaklach jest zbyt wiele niczym nieuzasadnionej golizny. Jeśli tak, to postanowiła pokazać, że jej takie dyrdymały nie obchodzą i nikt nie odbierze jej prawa do rozbierania aktorów co 5 minut, nawet jeśli nie ma to żadnego uzasadnienia.

    Na upartego jedynie przyjście na świat/spuszczenie się na scenę nagiego Baryki można wytłumaczyć narodzinami nowego, nieukształtowanego jeszcze człowieka który będzie się zmieniał, kształtował i dojrzewa. Ale pozostałe sceny?

    Rozumiem, że na tej samej zasadzie potraktowała uwagi Joanny Szczepkowskiej na temat "homo frakcji" w polskim teatrze. By pokazać jak bardzo jej ta dyskusja nie dotyczy, kazała dwóm przystojniakom paradować pół nagim przez prawie dwie godziny, a to  z pejczykiem w reku, a to w futerku na ramionach. Pani reżyser, od spełniania fantazji jest sypialnia, a nie scena teatralna!

    Mimo że spektakl powstał dzięki dotacji MKiDN, to widać ze zabrakło pieniędzy na wszystko. Naprawdę nie można było inaczej oddać idei szklanych domów niż poprzez rozwieszenie folii malarskiej z Nomi za 6 zł paczka?

    Męczyłem się bardzo na tym spektaklu i nie sprawił mi on żadnej radości. Mam nadzieje, ze inni bawili się lepiej. Czekam na opinie Krytola, który lubi tu czasem pisywać. Jest mądrzejszy ode mnie, więc może otworzy mi oczy na coś, czego nie dostrzegłem

    • 71 13

    • Co się dziwisz? (2)

      Gdańskie teatry w porównaniu z resztą polskich miast to jest dno dna od dobrych 10 lat... Beznadziejne spektakle, pełne podtekstów homoseksualnych i lewicowych, wspomniana przez ciebie taniocha (scenografia kupiona w biedronce na przecenie), nuda i w dodatku dyrektor, który albo jest wiecznym prawiczkiem albo ma problemy psychiczne, sądząc po repertuarze tego teatrzyku... Szkoda Mi tylko bardzo dobrych aktorów, którzy marnują tam swój talent i biorą w tym szambie udział...

      Albo teatr miniatura ze swoimi śmiechu wartymi spektaklami dla dzieci albo mało wymagających półmózgów. Dziwię się, że jeszcze jej nie zamknęli,

      Chcesz zobaczyć prawdziwy, dobry teatr? Wybitny spektakl? Jedź do Warszawy, Poznania, Białegostoku, Krakowa, Wrocławia czy nawet Gdyni (Teatr Miejski albo nowa Mała Scena Teatru Muzycznego)... Tam zobaczysz poziom i ogrom włożonej w to pracy,

      • 13 18

      • Dokładnie mam takie same odczucia co przedmówcy. W znacznej większości przedstawień aktorzy biegają nago, do końca nie wiem w jakim celu? Przedwiośnie spokojnie można skrócić do 2 h, do tego biedna scenografia i momentami straszny hałas. Dlaczego tak mało jest spektakli komediowych? Z Gdańskiej sceny bije smutek.

        • 1 0

      • No i wyszedł Warszawiak...

        Jak zawsze..."a u nas w Warszawie"...

        • 5 19

    • Wybieram się z maluchami (3)

      Ja mam pytanie, bo chcę się wybrać z moimi maluchami na tą sztuke. Czy dla przedszkolaków scena spuszczenia się na scenę nagiego Baryki nie będzie zbyt mocna? Ile to trwa? Bo może będę musiała na ten czas zasłonić moim pociechom oczy.

      • 1 11

      • Maluchy w teatrze. (2)

        Martwisz się, że dzieci zobaczą gołego faceta? A znasz Ty "Przedwiośnie"? Nie niepokoi Cię, że w tekście i spektaklu jest mowa o rzezi?! Koszmar rewolucji jest w sam raz dla Twoich dzieci? A gorące romanse o erotycznym podtekście wg Ciebie stosowne są dla przedszkolaków? Na litość Boską, zostaw im jeszcze parę lat beztroskiego dzieciństwa!!!

        • 7 0

        • Ale przedwiośnie to nie bajka, żeby z maluchami chodzić

          Puknij się w głowę

          • 4 0

        • I znowu te uwspółcześniania. U Hanuszkiewicza Hondy w Balladynie, teraz Maluchy w Przedwiośniu. Mam tego dość! GDAŃSK ŻĄDA DRUGIEGO MEININGEN!!!

          • 2 0

    • (1)

      spoglądając na folię malarską z Nomi -
      - za 6 zł paczka

      męczyłem się...

      • 1 2

      • Czy byś męczył się, gdyby folia była droższa, i z plakietką znanego kreatora mody?

        • 3 3

  • Masakra

    Czytajac recenzje przed spektaklem spodziewałem sie czegoś orginalnego . Niestety to co zobaczyłem przerosło moje oczekiwania. Masakra. W drugim akcie byłem bliski wyjścia z teatru. Czyj to był maniest polityczny. Nie spodziewałem się, że za wysłuchiwanie takich bzdetów politycznych musiałem zapłacic. A tak przy okazji jestem ciekawy jakiej orientacji politycznej ( i nie tylko ) są tworcy tej sztuki.

    • 11 2

  • ZMARNOWANE GODZINY ŻYCIA (3)

    Jeszcze się nie zdarzyło, abym ze spektaklu wychodziły wściekły, a w takim nastroju opuszczałem dziś przedstawienie "Przedwiośnia" w Wybrzeżu. Nie mogę sobie przypomnieć abym kiedykolwiek oglądał coś tak ZŁEGO. Zacznę od tego, że dla dobrego imienia Teatru "Przedwiośnie" powinno jak najszybciej zniknąć z afisza - lepiej poświęcić pieniądze i czas włożone w jego przygotowanie niż narazić się na to, że widz, który chodzi do teatru okazjonalnie po obejrzeniu czegoś takiego, po raz kolejny na widowni szybko nie zasiądzie. Ja na szczęście do teatrów chodzę często, bo lubię i jest to mój sposób na spędzenie wolnego czasu, ale przyznaję, że gdyby "Przedwiośnie" było pierwszym spektaklem Teatru Wybrzeże, na który wybrałem się w życiu to czułbym wielki niesmak, aby pojawić się tam ponownie. Czy ktoś może mi powiedzieć, o co chodziło Pani reżyser z pomysłem na przedstawienie? Jakiś motyw przewodni? Co chciała nam przekazać, opowiedzieć? Po co tyle nieuzasadnionej golizny? Czemu służyło opuszczenie Baryki na linie na samym początku widowiska? Pytania się mnożą. Odpowiedzi brakuje. Totalny brak pomysłu na poprowadzenie fabuły. Pełno "tanich chwytów" pod publikę, co jednak powodowało jeszcze większą irytację widowni. W trakcie antraktu widzę jak ludzie odbierają swoje kurtki i płaszcze i masowo opuszczają Teatr. Sam długo biłem się w myślach, czy nie wyjść i skończyć ten koszmar. Wreszcie zdecydowałem - wychodzę (nigdy wcześniej nie wyszedłem z Teatru w trakcie spektaklu) . Zresztą treść "Przedwiośnia" została już "zamknięta" do przerwy. Mam satysfakcję, że nie zmarnowałem kolejnej godziny. Bardzo mi żal aktorów, którzy chcąc nie chcą muszą w tej "produkcji" występować. To nie ich wina, że "Przedwiośnie" to reżyserska klapa. Widać, że robią, co mogą - starają się wypaść jak najlepiej. Dlatego jest mi przykro, że zamiast zasłużonych braw na koniec muszą się pewnie spotkać z pomrukiem widzów i słowami dezaprobaty. Kończąc - osobiście odradzam każdemu spektakl Pani reżyser Natalii Korczakowskiej, a jej samej życzę wyciągnięcia na przyszłość wniosków z tak dużej fali negatywnych opinii na temat jej inscenizacji powieści Żeromskiego

    • 25 4

    • dokładnie

      To wszystko, co Pan napisał - miałam ochote i ja napisać po dzisiejszym spektaklu. Niestety, zostałam do samego końca. Sztuki. Choć jeszcze jeden akt i chyba byłby to i mój koniec.

      • 1 0

    • (1)

      ciekawe ile minut zycia zmarnowales na powyzsze wypociny...

      • 3 10

      • a co, jaśnie hrabstwo artyści dotowane i głaskane nie moze znieść prawdy?

        • 3 3

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Pobożni i cnotliwi. Dawni gdańszczanie w zwierciadle sztuki (1 opinia)

(1 opinia)
20 zł
spotkanie, wystawa, warsztaty

Kultura ludowa Pomorza Gdańskiego

wystawa

Wystawa "Kajko, Kokosz i inni"

wystawa

Sprawdź się

Sprawdź się

Najstarszym zabytkiem w Sopocie, będącym jednocześnie oddziałem Muzeum Archeologicznego w Gdańsku jest:

 

Najczęściej czytane