Pierwsi marynarze Niepodległej

Morska Niepodległa
Celem programu "Niepodległa", realizowanego w latach 2017-2021, jest upamiętnienie i uczczenie zdarzeń oraz osób związanych z odzyskaniem i utrwaleniem polskiej niepodległości. - Jest wiele wydarzeń, które stały się początkiem odzyskania niepodległości przez Polskę i każda data ma znaczenie symboliczne - mówi dyrektor Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku, dr inż. Jerzy Litwin - W naszym Muzeum pokazujemy, jak tematyka morska wpływała na kształtowanie się suwerenności i niepodległości naszego kraju. W ramach programu "Niepodległa" zdecydowaliśmy się upamiętnić cześć pierwszych - "śródlądowych" marynarzy Niepodległej, bo początki Polskiej Marynarki Wojennej to ciągle mało znany, ale niezwykle istotny dla polskiej tożsamości fragment dziejów odbudowy naszego państwa.

Początki Marynarki Polskiej
Dekret o utworzeniu Marynarki Polskiej wydał 28 listopada 1918 r. marszałek Józef Piłsudski. Datę tę nie wybrano przypadkowo, gdyż tego dnia przypada kolejna rocznica zwycięskiej bitwy pod Oliwą, którą okręty polskie stoczyły ze szwedzkimi. Polska nie miała jednak wówczas jeszcze dostępu do morza, Marynarkę Wojenną zaczęto więc tworzyć nad polskimi rzekami. 30 listopada 1918 r. otrzymała jako bazę port w Modlinie usytuowany u zbiegu Narwi i Wisły. W grudniu, z połączenia formowanych Flotylli Wiślanych w Krakowie i Warszawie utworzono tam polską Flotyllę Wiślaną. W Modlinie powstała również pierwsza stocznia marynarki, pierwsza szkoła marynarzy oraz Batalion Morski - jednostka kadrowa dla przyszłych oddziałów morskich. Flotylla Wiślana wzięła ofiarny udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r., a utworzona wiosną 1919 r. Flotylla Pińska - w ofensywie kijowskiej.

Ważna rola Flotylli Pińskiej
Po zakończeniu wojny o niepodległość to właśnie Flotylla Pińska (od 1931 r. jako Flotylla Rzeczna) zaczęła stopniowo przejmować ciężar ochrony wschodnich granic państwa. Oprócz funkcji militarnej pełniła ona również inną istotną rolę, będąc największym pracodawcą i stanowiąc ważny ośrodek polskości na dalekim Polesiu. Dla służących w jej szeregach żołnierzy była szkołą patriotyzmu, a dla mieszkańców Pińska i Polesia - symbolem trwania państwa polskiego na tamtych ternach. - Zależy nam, aby na wystawie pokazać państwotwórczą rolę flotylli rzecznych - zaznacza Jadwiga Klim z Działu Historii Żeglugi Śródlądowej, kuratorka wystawy i współautorka scenariusza - Klamrą spinającą opowieść o początkach Marynarki Polskiej będą dramatyczne epizody Wojny Obronnej we wrześniu 1939 r.: zbrodnia w Mokranach i zatopienie w Modlinie kutra uzbrojonego "KU 30".

Zbiórka pamiątek
Współczesne muzeum to nie tylko wystawy stałe i czasowe, ale również konferencje i seminaria naukowe, lekcje dla uczniów, wydarzenia rekonstrukcyjne, specjalne pokazy i spotkania dla gości muzeum. Narodowe Muzeum Morskie wpisuje się w światowy trend bycia muzeum współuczestniczącym, gdzie goście mogą mieć mają wpływ np. na charakter lub formę wystaw, ofiarując nam eksponaty. W swoich zbiorach mamy stale powiększającą się kolekcję dokumentów, zdjęć i przedmiotów ofiarowanych przez osoby prywatne. - Organizując wystawę "Pierwsi marynarze Niepodległej" poszukujemy wszelkich przedmiotów mających wartość historyczną, związaną z tematyką wystawy. Interesują nas archiwalia, dokumenty, odznaczenia, mundury, gazety, zdjęcia, ale też wyposażenie jednostek, wyposażenie osobiste, pamiątki czy przedmioty codziennego użytku. - podkreśla Jadwiga Klim - Nasze Muzeum ma wielu przyjaciół, stałych gości, wiemy, że jest wiele osób zainteresowanych naszą pracą, i takich, dla których sprawy morskie i rzeczne są bardzo ważne. Na nich liczymy! Pokażmy wspólnie "pierwszych marynarzy słodkich wód" w Muzeum Morskim.