Marek Włodarski / Henryk Streng: Między centrum a peryferiami

Wystawa czynna: 8 marca - 14 kwietnia 2013,
w godz. 11:00-19:00.

Na wystawie zostanie zaprezentowanych ponad sto prac pochodzących z wszystkich faz twórczości artysty, począwszy od prac z tzw. "okresu legerowskiego" (1924-1928) powstałych w czasie oraz bezpośrednio po pobycie artysty w Académie Moderne w Paryżu na rue de Notre-Dame-des-Champs prowadzonej przez Fernanda Légera, jak również obrazy i sepie z czasów "Artesu"- jedynej w 20-leciu międzywojennym grupy artystycznej konsekwentnie realizującej założenia surrealizmu, której Włodarski był członkiem (twórczość lat 1929-1932), a także obrazy reprezentujące nurt "faktorealizmu" z drugiej połowy l.30. XX wieku. Ponadto na wystawie będzie można zobaczyć prace z l.40., eksponowane m.in. na I Wystawie Sztuki Nowoczesnej (Kraków 1948), do udziału w której Marek Włodarski został zaproszony już jako klasyk sztuki awangardy 20-lecia międzywojennego wraz z Henrykiem Stażewskim, a także obrazy z l.50. utrzymane w poetyce sztuki informel i abstrakcji lirycznej.

Dzieła Marka Włodarskiego / Henryka Strenga pochodzące sprzed 1939 roku dokumentują aktywność twórczą środowiska artystów przedwojennego Lwowa, potwierdzając tezę o Lwowie jako swoistym kulturowym tyglu otwartym na mnogość awangardowych poetyk i artystycznych strategii. Po zakończeniu II wojny światowej w twórczości Marka Włodarskiego intensyfikują się tendencje abstrakcyjne, a artysta na stałe wiąże się ze środowiskiem warszawskim.

Bezpośrednim celem wystawy i towarzyszącej jej publikacji będzie przywrócenie Markowi Włodarskiemu należnej pozycji w przewartościowującym się dyskursie sztuki XX wieku. Mało który polski artysta awangardowy w tak znaczący sposób wpisał się swoją twórczością w główny nurt sztuki poszukującej pierwszej połowy XX wieku, co potwierdzają bezpośrednie kontakty Marka Włodarskiego z André Bretonem i André Massonem.

Prace artysty znajdują się w najważniejszych kolekcjach muzealnych w Polsce, m.in. w Muzeach Narodowych w Poznaniu, Warszawie, Wrocławiu, w Muzeum Sztuki w Łodzi czy w Muzeum Okręgowym im. L.Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, a także w kolekcjach prywatnych w Polsce.

Marek Włodarski / Henryk Streng - urodził się 17 kwietnia 1898 we Lwowie. W latach 1919-1921 studiował w lwowskiej Wolnej Akademii Sztuk Pięknych L. Podhoredeckiego, potem do 1924 w pracowni prof. Kazimierza Sichulskiego, na Wydziale Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego Państwowej Szkoły Przemysłowej we Lwowie. Pod koniec 1924 r. wyjeżdża do Paryża, gdzie studiuje w pracowni Ferdynanda Légera (do roku 1926).

Kalendarium:
1925 - 1926 - Studia w paryskiej prywatnej szkoły malarstwa - Académie Moderne Fernanda Légera i Amadée Ozenfanta.
IV 1927 - Henryk Streng wraz z Wandą Wolską, Ottonem Hahnem wystawia prace w Galerie Au Sacre du Printemps w Paryżu.
VI - VII 1928 - Pierwsza wystawa we Lwowie zorganizowana z Otto Hahnem (TPSP) pod tytułem Sztuka prymitywów , artyści określają się mianem "konstruktywistów".
1929 - Z inicjatywy Jerzego Janischa, Aleksandra Krzywobłockiego, Mieczysława Wysockiego zostaje utworzone we Lwowie Zrzeszenie Artystów Plastyków "Artes"; do członków "Artesu" należeli: Otto Hahn, Ludwik Lille, Aleksander Riemer, Margit Reich (potem Sielska), Roman Sielski (pierwszy prezes zrzeszenia), Ludwik Tyrowicz, Henryk Streng (Marek Włodarski) i Tadeusz Wojciechowski.
1930-1932 - Wystawy "Artesu" we Lwowie, Warszawie, Krakowie i Tarnopolu. 
20 XII 1932 - Utworzony zostaje Lwowski Związek Zawodowy Artystów Plastyków (LZZAP), w skład którego weszły ugrupowania: "Nowa Generacja", "Artes" i "Związek Dziesięciu Plastyków". 
III 1933 - Henryk Streng razem z Otto Hahnem, Jerzym Janischem, Aleksandrem Krzywoblockim i Aleksandrem Riemerem współtworzy grupę "Neoartes".  
l.30 XX wieku - Henryk Streng angażuje się w środowisko lewicowe, podejmuje współpracę z pismami "Sygnały" i "Omnibus", w reportażowych szkicach i obrazach podejmuje tematykę rewolucyjną (tzw. "faktorealizm"), bierze udział w wielu wystawach w Warszawie, Lwowie, w Szwecji i na Bałkanach. 
1936 - Ukazuje się po polsku tom montaży Debory Vogel Akacje kwitną ilustrowany rysunkami Henryka Strenga. 
31 III 1937 - Zostaje wiceprezesem LZZAP. 
1 IX 1939 - Inwazja Niemiec na Polskę. Streng uczestniczy w kampanii wrześniowej. Po ustaniu walk powraca do Lwowa. 
1940 - Poznaje we Lwowie swoją przyszłą żonę, artystkę malarkę Janinę Brosch. 
1941-1944- Streng ukrywa się u znajomych i przyjaciół, na jakiś czas trafia do obozu Janowskiego, skąd ucieka prawdopodobnie w sierpniu 1942. Zmienia imię i nazwisko na Marek Włodarski, dzięki pomocy Janiny Brosch, przez prawie dwa lata ukrywa się w kompletnym zamknięciu. Przed wkroczeniem wojsk radzieckich oboje wyjeżdżają do Warszawy. We Lwowie przesygnowuje prace z okresu międzywojennego swoim nowym nazwiskiem, przy którym już pozostaje. Niszczy dokumenty identyfikujące go jako Henryka Strenga. 
4 VIII 1944 - Podczas Powstania Warszawskiego Włodarski zostaje aresztowany i wywieziony do obozu koncentracyjnego Stutthof k. Gdańska, w którym przebywa od 20 VIII 1944 do końca III 1945.
1945 - Powraca do Warszawy. Pozostaje przy swoim okupacyjnym nazwisku. Działa w Zarządzie Okręgu Warszawskiego, w Zarządzie Głównym i Głównej Komisji Artystycznej ZZPAP. Po wojnie do końca l.40. bierze udział w wielu wystawach. 
VI 1946 - Włodarski organizuje ogólnopolską grupę malarzy modernistów (grupę plastyków nowoczesnych), w pierwotnej wersji: grupę postępowych artystów plastyków, do której należą: T. Brzozowski, M. Jarema, T. Kantor, J. Maziarska, K. Mikulski, J. Nowosielski, E. Rosenstein, J. Stern, B. Szwacz, T. Łakomski, T. Tyszkiewiczowa, S. Wegner, W. Strzemiński, L. Bielska-Tworkowska, Krajewscy, M. E. Łunkiewiczowa, H. Stażewski, J. Brosch-Włodarska i M. Włodarski. 
1-3 II 1947 - Na II Walnym Zjeździe Delegatów w Krakowie, Włodarski zostaje wybrany sekretarzem Zarządu Głównego ZPAP. 
1 X 1947 - Rozpoczyna pracę pedagogiczną jako zastępca profesora na Wydziale Ogólnym Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Warszawie. 
3 II 1948 - Otwarcie wystawy współczesnego malarstwa polskiego (Polish Art Today ) w Kościuszko Foundation House w Nowym Jorku; wystawa przeniesiona następnie do Chicago i Waszyngtonu. Udział m.in. M. Jarema, T. Kantor, K. Mikulski, J. Nowosielski, H. Stażewski, B. Szwacz, T. Tyszkiewicz i M. Włodarski.
11 VIII 1950 - Połączenie Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie z warszawską Państwową Wyższą Szkołą Sztuk Plastycznych w jedną uczelnię, tworząc Akademię Sztuk Plastycznych. Przez okres jednego roku akademickiego Marek Włodarski pełni funkcję dziekana Wydziału Malarstwa. 
1950 - 1958 - Podejmuje współpracę z "Przeglądem Artystycznym", którego jest członkiem zespołu redakcyjnego do 1951. 
1951-54 - Poświęca się głownie pracy artystycznej i pedagogicznej. Nieobecność na wystawach tłumaczy tym, że nie zgadza się z panującym wówczas kierunkiem w sztuce. 
1952-1958 - Pełni funkcję kierownika Pracowni Tkaniny w warszawskiej ASP. 
1955 - Zostaje odznaczony Medalem X-lecia PRL i Złotym Krzyżem Zasługi. 
1955 - Decyzją Senatu ASP w Warszawie uzyskuje dyplom Akademii. 
18 II-10 VI 1956 - Prace Włodarskiego na wystawie Polish Art Exhibition in India 1956 (New Delhi, Kalkuta, Madras, Bombaj). 
24 V 1956 - Włodarski otrzymuje tytuł naukowy prof. nadzwyczajnego Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. 
VI-VIII 1956 - Jego prace prezentowane są na XXVIII Biennale w Wenecji (cykl gwaszy i olejów na papierze). W latach następnych bierze udział w wystawach m.in. w Monachium, Belgradzie, Lublanie, Zagrzebiu, Skopje, Warszawie, Kairze, Aleksandrii, Damaszku, Bagdadzie, Wenecji, Amsterdamie, Kopenhadze. 
IX 1958 - W ramach wymiany kulturalnej wyjeżdża do Bułgarii. 
X 1958 - Zostaje kierownikiem Katedry Zespołowej Malarstwa i Rysunku na Wydziale Architektury Wnętrz ASP w Warszawie. 
wiosna 1959 - Początek leczenia ciężkiej, zbyt późno rozpoznanej choroby nerek. 
23 V 1960 - Marek Włodarski umiera w Warszawie.