- Angażuję się w projekty, co do których mam pewność, że będą sukcesem. Jestem przekonany, że spotkamy się za dziesięć lat na jubileuszowej edycji. Mój festiwal prezentuje przede wszystkim konserwatywny charakter muzyki dawnej, ale jeśli Thom Yorke z zespołu Radiohead zdecyduje się wykonać publicznie renesansowe pieśni angielskie, to również znajdzie tutaj swoje miejsce - mówi Filip Berkowicz, dyrektor nowego festiwalu muzyki dawnej Actus Humanus, który odbędzie się w dniach 14-18 grudnia w kilku kościołach w Gdańsku.
Borys Kossakowski: Jest pan dyrektorem artystycznym czterech festiwali: Opera Rara, Sacrum Profanum, Misteria Paschalia i teraz Actus Humanus. Co je łączy, a co dzieli?Filip Berkowicz: Cechą wspólną wszystkich festiwali programowanych przeze mnie jest dbałość o najwyższy poziom zarówno prezentowanej muzyki, jak i wykonawstwa. Profilowi festiwalu Actus Humanus najbliżej jest do krakowskiego Misteria Paschalia, który od kilku lat jest najwyżej notowany wśród muzycznych wydarzeń w Europie. Moją ambicją jest wprowadzenie Gdańska do międzynarodowego obiegu koncertów muzyki dawnej. Docelowo - uznanie miasta Heweliusza za jedno z najważniejszych w Europie w dialogu i prezentacji tego, co najbardziej aktualne w wykonawstwie historycznym. Actus Humanus to jednocześnie zupełnie inny projekt od festiwalu Sacrum Profanum, który eksploruje muzykę współczesną, elektroniczną i alternatywną oraz cyklu Opera Rara, sprofilowanego na operę barokową.
Z jakim zamysłem przygotował pan program Actus Humanus?Dwa lata temu spotkałem się z
Aleksandrą Szymańską, szefową Gdańsk 2016, która zachęciła mnie do przyjrzenia się - z perspektywy krakowskiej - ofercie kulturalnej Gdańska oraz próby zaproponowania przedsięwzięcia, które inaczej pozycjonowałoby Miasto w Europie i na świecie. Tak powstał pomysł na Actus Humanus, który spodobał się władzom Gdańska i rozpoczęły się prace nad jego realizacją. Oczywiste było, że festiwal będzie się odbywał w zabytkowych kościołach, które są naturalnym miejscem do prezentacji muzyki doby średniowiecza, renesansu i baroku. Ponadto
Dwór Artusa, z wyjątkowym wnętrzem, idealnie koresponduje z wykonywaną muzyką.
Co przesądza o sukcesie festiwalu z taką muzyką? Stały dopływ pieniędzy z kasy miasta, kontakty czy może sprawność organizatora?Kultura wysoka, a do takiej należy zakwalifikować Actus Humanus, od wieków czerpie z mecenatu. Oczywiste jest, że nie byłaby możliwa jego realizacja bez solidnego wsparcia z budżetu miasta. O sukcesie można mówić wtedy, gdy wszyscy wygrywają: miasto, które zyskuje porządny festiwal lokalni przedsiębiorcy - hotelarze, taksówkarze, restauratorzy - którzy zarabiają na przyjezdnych i przede wszystkim publiczność, która ma możliwość uczestniczenia w ważnym wydarzeniu. Żeby jednak tak się stało, trzeba zarówno mieć dobre kontakty w świecie i być sprawnym organizatorem.
Czy pana nazwisko jest dla artystów gwarantem jakości Actus Humanus? A może będzie trzeba poczekać kilka lat na zbudowanie osobnej marki?Angażuję się wyłącznie w te projekty, które gwarantują mi pełną swobodę w ich kształtowaniu. Uważam, że jest to uczciwe, bo w autorskim projekcie zawsze jest tylko jeden odpowiedzialny. Tak za sukces, jak i porażkę. Odpowiedzialność, w przypadku klęski, nie rozmywa się na szereg osób tworzących sztuczne rady programowe czy eksperckie. Jednocześnie, może to nieskromnie zabrzmi, angażuję się w projekty, co do których mam pewność, że będą sukcesem. Dlatego też zdecydowałem się zorganizować w Gdańsku Actus Humanus. Z mojego doświadczenia wynika, że każdy nowy festiwal na budowę swojej pozycji na rynku potrzebuje trzech lat. Jeżeli po trzeciej edycji, niezależnie od korzyści promocyjnych dla Gdańska, festiwal nie będzie w stanie zbudować stałej publiczności, która wykupi komplet biletów przed imprezą, to trzeba zamknąć projekt. Jestem jednak przekonany, że spotkamy się za dziesięć lat na jego jubileuszowej edycji.
Znamy podstawowe założenia festiwalu Actus Humanus. Jak będzie się rozwijał festiwal? W tym roku zaprezentujemy pięć koncertów, w przyszłym sześć. Docelowo program ma obejmować osiem indywidualnie zaplanowanych wydarzeń. Bardzo ważne będą przedsięwzięcia przygotowywane specjalnie na gdański festiwal przez najlepsze zespoły na świecie. To właśnie z Gdańska premierowe produkcje mają być eksportowane na inne festiwale w Utrechcie, Beaune czy Montpellier.
Czy możemy w przyszłości liczyć na wizyty takich artystów jak Steve Reich, Aphex Twin czy Jonny Greenwood, którzy przekraczają granicę współczesnej muzyki?Dla artystów takich jak Greenwood czy Aphex Twin naturalnym środowiskiem jest muzyka współczesna, nie dawna. Tworząc koncept Actus Humanus - festiwalu, który ma się odbywać w gdańskich kościołach w okresie Bożego Narodzenia - stawiałem bardziej na jego konserwatywny charakter. Nie oznacza to jednak, że nie są zaplanowane wycieczki w kierunku przełamywania granic, szczególnie jeśli chodzi o stronę interpretacyjną. Jeśli kiedyś Thom Yorke z zespołu Radiohead zdecyduje się wykonać publicznie - poza domowymi koncertami dla przyjaciół - renesansowe pieśni angielskie, to oczywiście Actus Humanus będzie miejscem dla tego typu projektów.
Na ile lat została zawarta umowa na organizację Actus Humanus?Umowa z Gdańskiem, z uwagi na obwiązujące prawo, zawarta została na jedną edycję festiwalu. Jednak w rozmowach byliśmy zgodni, że uruchamianie takiego przedsięwzięcia jak Actus Humanus i inwestowanie publicznych pieniędzy mają sens tylko wtedy, gdy myśli się o nim nie jak o jednorazowym wydarzeniu, a w perspektywie wieloletniej. Festiwal będzie się więc odbywał cyklicznie i stanowił mocną pozycję w kalendarzu kulturalnym Gdańska, a jednocześnie poważne wsparcie do działań promocyjnych miasta w okresie zimowym.
Jakie wydarzenia festiwalowe pan poleca podczas pierwszej edycji?Polecam przede wszystkim inauguracyjny koncert w wykonaniu
La Venexiany (14.12, kościół św. Mikołaja). Zespół przedstawi po raz pierwszy w Polsce zapomnianą kantatę bożonarodzeniową Scarlattiego pt. "Cinque profeti". Wiele można się spodziewać po występie
Pierre'a Hantaï (17.12, Dwór Artusa) najwybitniejszego francuskiego klawesynisty, który zaprezentuje kojarzone z Gdańskiem "Wariacje Goldbergowskie" Jana Sebastiana Bacha. Z pewnością nie można też przegapić koncertu z najlepszymi ariami i koncertami Vivaldiego w wykonaniu
Modo Antiquo (18.12, Dwór Artusa), fenomenalnej włoskiej formacji, która odwiedzi Polskę pierwszy raz. Jeśli dorzucić do tego programy
Ensemble Micrologus (15.12, kościół św. Brygidy) i
Ensemble Clément Janequin (16.12, kościół św. Jakuba) to okaże się, że... trzeba wybrać się na cały festiwal.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy
