Bunt. Dlaczego akurat w Gdańsku? Rozmowa z Anną Machcewicz

Borys Kossakowski

3 września 2015 (artykuł sprzed 8 lat)

Opinie (37)

- Ludzie po prostu chcieli żyć lepiej, zarabiać więcej - mówi Anna Machcewicz, autorka książki "Bunt".

- Kościół miał ogromny wpływ na przebieg strajków, ale nie chodzi o Kościół rozumiany jako "instytucję", ale o Kościół będący "wspólnotą" mającą określony język i symbolikę, która tamtych ludzi jednoczyła - mówi Anna Machcewicz, autorka książki "Bunt. Strajki w Trójmieście. Sierpień 1980".

Ludzie uwierzyli w hasło: "My się bierzemy do pracy, a władza będzie nami mądrze rządzić". Szybko się okazało, że to błąd.

Borys Kossakowski: U podstaw każdego buntu leży poczucie niesprawiedliwości, wyrażone prostym pytaniem: dlaczego ja mam gorzej niż inni? Wielu ludziom takie pytanie towarzyszy jednak przez całe życie. Jak to się dzieje, że nagle to pytanie wypływa na wierzch i rzuca ludzi w wir walki?

Anna Machcewicz: Dla strajków w roku 70. i później w sierpniu 80. kluczowe było to, że ludzie, którzy tak myśleli, spotkali się. Okazało się, że nie tylko ja mam źle - ale inni też. Razem mogli przystąpić do buntu. U podstaw ich decyzji były m.in. aspekty materialne - po prostu chcieli żyć lepiej, zarabiać więcej, tego oczekiwali od państwowego pracodawcy, który coraz gorzej zarządzał gospodarką. Ale tak naprawdę podłożem strajku był niezwykle gęsty splot okoliczności, o którym piszę na kilkuset stronach mojej książki.

"Bunt. Strajki w Trójmieście. Sierpień 1980" - Anna Machcewicz.

Możemy spróbować go tutaj streścić?

Cofnijmy się do grudnia 70. Jak pamiętamy - nastąpiła wówczas zmiana władzy. Do Gdańska przyjechał Edward Gierek, nowy I Sekretarz PZPR i obiecał, że będzie się żyło lepiej. I ludzie w to uwierzyli: "My się bierzemy do pracy, a władza będzie nami mądrze rządzić". Szybko się okazało, że organizacja pracy jest fatalna, władza jest obca, skorumpowana, zdemoralizowana. Kryzys był widoczny jak na dłoni, a władza uprawiała propagandę sukcesu. Ludzie mieli prawo czuć się zawiedzeni.

Rewolucje zaś wybuchają nie wtedy, kiedy ludziom jest źle, tylko wtedy, gdy szansa, że może być lepiej, zostaje z jakiegoś powodu zablokowana.

Tak mówią wszystkie teorie rewolucji. Lata siedemdziesiąte, jak wiadomo, przyniosły rzeczywisty wzrost poziomu życia i ludzie mieli bardzo rozbudzone aspiracje, przede wszystkim pod względem ekonomicznym. Kryzys sprawił, że oczekiwania przerosły ówczesne możliwości. Ale też Polacy, ci młodsi, byli coraz lepiej wykształceni, co też przecież zwiększało ich aspiracje.

Księża odegrali z pewnością ważną rolę w Sierpniu '80. Ale dużo ważniejsze było to, że strajkujący sami odwoływali się do religii. W Stoczni Gdańskiej odbywały się codziennie modlitwy prowadzone przez osoby świeckie.

Dlaczego strajki wybuchły akurat w Trójmieście?

Najpierw, w lipcu, wybuchły na duża skalę na Lubelszczyźnie, ale tam nie doszło do takiej samoorganizacji społecznej, jak na Wybrzeżu, dlatego władzom udało się stosunkowo łatwo ten protest okiełznać. Wybrzeże było pod pewnymi względami nietypowe, jeśli chodzi o strukturę społeczeństwa. Było tu więcej niż gdzie indziej nierówności społecznych, a to w państwie egalitarnym, jaką miała być PRL w przekonaniu ludzi wzmacnianym propagandą, musiało być mocno odczuwalne. Na Wybrzeżu istniało sporo prywatnych przedsiębiorstw działających w szarej strefie. Byli marynarze, którzy mieli kontakt ze światem i widzieli, "jak to wygląda w innych krajach" i przywozili do kraju dewizy. W 1980 roku połowa państwowych dochodów Peweksów pochodziło z Trójmiasta. To jest dobry, moim zdaniem, wskaźnik tych nierówności.

Wytłumaczmy młodszemu pokoleniu - to były sklepy z klockami Lego, zagranicznymi perfumami, alkoholami i słodyczami, w których można było kupować tylko za dolary. Obywatelowi PRL po wejściu do Pewexu uginały się nogi od dobrobytu.

Warto wspomnieć też, że Gierek zarządził tzw. "wentyl bezpieczeństwa" i otworzył nieco granice. Ludzie mogli na własne oczy zobaczyć, że gdzie indziej żyje się inaczej i lepiej. Było w tym wszystkim wreszcie także nieco przypadku - choćby taki, że Bogdan Borusewicz, urodzony konspirator, mieszkał akurat w Trójmieście i "rozkręcił" opozycję.

W XXI wieku, wieku komórek i internetu, trudno sobie wyobrazić, że gdzieś odbywają się strajki, mordowani są ludzie, a w kraju - cisza. Nikt o tym nie wie. Ludzie zamierają w strachu, tylko szeptem przekazują sobie informacje. Cytuje pani przejmującą opowieść Borusewicza, jak to po wojskowej pacyfikacji strajku stoczniowców w grudniu 70. kolejki SKM ucichły. Ludzie bali się rozmawiać.

Dzisiaj takie wydarzenia od razu byłyby nagrane na setki telefonów i momentalnie informacja poszłaby w świat. Faktycznie mamy do czynienia z ogromną zmianą technologiczną, a co za tym idzie - także społeczną. Ale kolosalną pod tym względem różnicę widać już między rokiem 70. i 80. Po grudniu 70. ludzie zamarli. Nie miał kto przekazać informacji o tragedii. W roku 80. była już siatka informacyjna stworzona przez opozycję. Strajkujący mieli kontakt z dziennikarzami BBC, Radiem Wolna Europa, informacje szybko były przesyłane za granicę. Co ciekawe, latem 1980 roku reszta Polski dowiadywała się o strajkach właśnie dzięki informacjom płynącym zza granicy, bo telefony były odcięte.

Być może był to pierwszy taki moment, kiedy informacja okazała się silniejsza od kul karabinowych?

Na pewno wzmocniła skalę protestu i dała strajkującym poczucie bezpieczeństwa. Na tyle, że władza już nie mogła się im się przeciwstawić bez sięgnięcia po ten ostateczny argument. Myślę, że nie chciała tego po doświadczeniach z 1970 roku. Dlatego zdecydowała się wysłuchać i szukać kompromisów.

Strajki w stoczni często są mocno wiązane z Kościołem katolickim. Jaką rolę odegrał kler?

Ks. Henryk Jankowski i inni księża z parafii św. Brygidy w Gdańsku, a w Gdyni - ks. Hilary Jastak odegrali z pewnością ważną rolę. Odprawili w dwóch największych stoczniach kilka mszy dla strajkujących i ludzi z miasta. Dużo ważniejsze było to, że strajkujący wtedy w sierpniu sami odwoływali się do religii. Oprócz mszy odprawianych przez księży, w Stoczni Gdańskiej odbywały się codziennie modlitwy prowadzone przez osoby świeckie. Kościół miał więc ogromny wpływ na przebieg strajków, ale nie chodzi o Kościół rozumiany jako "instytucję", ale o Kościół będący "wspólnotą" mającą określony język i symbolikę, która tamtych ludzi jednoczyła.

Borys Kossakowskib.kossakowski@trojmiasto.pl

Opinie (37) 2 zablokowane

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-09-03 07:01

(1)

Strajki nie wybuchly bo tam Borusewicz czy marynarze itd.Strajki wybuchły bo młodzi ludzie w stoczniach tyrali za grosze a i tsk nic za to nie mozna bylo kupić bo za poldarmo komuna cała produkcje eksportowala.Natomiast teraz naród został zgejszlachtowany i trzyma morde w kubeł bo jak nie to odrazu zostanie potraktowany wprawdzie gumowymi ale kulami

Arturek z Bełżca
8 lat
- 10 19
Twoja opinia

Zmień treść

Strajki nie wybuchly bo tam Borusewicz czy marynarze itd.Strajki wybuchły bo młodzi ludzie w stoczniach tyrali za grosze a i tsk nic za to nie mozna bylo kupić bo za poldarmo komuna cała produkcje eksportowala.Natomiast teraz naród został zgejszlachtowany i trzyma morde w kubeł bo jak nie to odrazu zostanie potraktowany wprawdzie gumowymi ale kulami
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-09-03 08:18
  
  Wizje a rzeczywistość
  
  Ludziom w tamtych czasach potrzebny był przywódca na miarę ówczesnej sytuacji, niestety stało się co się stało.
  .Symbolem stał się podatny na manipulacje człowiek, któremu woda sodowa uderzyła do głowy.
  Przez kolejne lata sterowany(ten człowiek) przez zorganizowane grupy przestępcze, przyczynił się walnie do degradacji krajowej gospodarki i obecnej sytuacji.
  Naród trzyma mordę nie w kuble tylko jest trzymany za mordę przez banksterów kredytami na mieszkania, samochody.
  Wykreowany styl konsumpcyjny dobrze służy do utrzymania społeczeństwa za mordę.
  
  ex stoczniowiec
  8 lat
  - 6 6
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Ludziom w tamtych czasach potrzebny był przywódca na miarę ówczesnej sytuacji, niestety stało się co się stało. .Symbolem stał się podatny na manipulacje człowiek, któremu woda sodowa uderzyła do głowy. Przez kolejne lata sterowany(ten człowiek) przez zorganizowane grupy przestępcze, przyczynił się walnie do degradacji krajowej gospodarki i obecnej sytuacji. Naród trzyma mordę nie w kuble tylko jest trzymany za mordę przez banksterów kredytami na mieszkania, samochody. Wykreowany styl konsumpcyjny dobrze służy do utrzymania społeczeństwa za mordę.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-09-03 07:15

Ludzie bez wykształcenia majątku i kultury zostali osiedleni nagle w mieście. (15)

Dziurę za chlewikiem bo nawet nie sławojkę zamienili na sedes. Wodę ze studni na kran. Piec na kuchenkę gazową czy elektryczną choć na początku zdarzały im się próby palenia węglem w kuchence gazowej (nawet w dzielnicy Żabianka wiele lat po wojnie). Własnej kultury czyli onuc w gumofilcach, śmierdzących potem i pokarmem ubrań, przetłuszczonych i upapranych spodni na pośladkach i kolanach, absolutnego braku jakiejkolwiek literatury w domostwie pozbywali się jeszcze w latach 90 ubiegłego wieku. Zostali okrzyknięci lumpen proletariatem. Cenne mieszkania zarówno w rewitalizowanych kamienicach jak i w blokach oraz ich otoczenie doprowadzali w krótkim okresie do stanu jak po wojnie. Odrapane ściany odłupany tynk potłuczone klosze oświetleniowe i zniszczone wszystkie elementy wyposażenia i infrastruktury to wizytówka osiedli lumpenproletariatu do dziś.
Nowa władza zastąpiła stare menu chłoporobotników składające się głównie z tłuszczu wszelakiego pochodzenia kapusty cebuli kaszy ziemniaków i sezonowych owoców oraz czasem mleka i niemal zawsze czerstwego chleba nowym menu w którym często kilka razy w tygodniu mieli mięso lub zupę z wkładką do tego dobrej jakości nabiał oraz wędliny i zawsze świeże pieczywo a także słodycze dla dzieci. Dodatkowo lumpenproletariat otrzymał wynagrodzenia często na równi z ludzmi wykształconymi pomimo że zajmował się przykładowo wywozem popiołu z kotłowni zarabiał tyle samo co kierownik zmiany w kotłowni.
Ale najważniejszym odkryciem lumpenproletariatu stało się to że pomimo obijania się w pracy wypłatę zawsze dostawało się taką samą. Pan Wałęsa i jego kolerzanka tramwajarka zapewne pamiętają hasło czy się stoi czy się lezy to wypłata się nalezy wymyślone i praktykowane przez lumpenproletariat. Była to zupełnie inna sytuacja niż na wsi bo tam bumelanctwo końcyzło sie głodem całej rodziny parobka. Naturalnie byli też tacy co pracowali ponad siły ale zawsze kończyło sie to chorobami i przedwczesnym zgonem.
Gwoździem do trumny komunistów były odtwarzacze wideo i kasetyu z filmami z zachodu na których lumpenproletariat odkrył że na zachodzie każdy ma bez stania w kolejkach ubranie papier toaletowy masło czekoladki ba nawet perfumy dla żony i własny samochód który jest szybki i bezpieczny.
Kolejnym gewoździem do trumny komunistów było urealnienie cen produktów które były dotowane dla lumpenproletariatu. Tak za komuny kosze były pełne chleba pieczywa niemal bezpłatnego. brakowało natomiast tego wszystkiego co jadła sowiecka armia I sekretarze partoi PZPR oraz służba bezpieczeństwa ormowcy milicjanci i w co się odziewali wraz z rodzinami.
I tak PRL chcąc sprowadzić normalność do życia lumpenproletariatu spowodował upadek komunistów często bardzo podłych kreatur które można spotkać do dziś w mediach.
Niestety chłoporobotnicy niewiele na przemianach zyskali. Ich dzieci nadal nie mają wyksztłcenia lub studia na kierunku europeistyka socjologia historia itp nieżyciowych masowo emigrują poza granicę Polski gdzie parają się zajęciami wynagradzanymi gorzej niż zasiłki dla rodzin murzynów bez jakiegokolwiek wykształcenia z głębi afryki którzy prezentują znacznie niższy stopień cywilizacyjny ale szybko odnajdują sie dzięki pomocy a jakże komunistów w realiach zachodniej pomocy społecznej.
Pozostaje też mała grupa kukiełek chłoporobotniczych służących do pokazywania czasem cytowania dla śmiechu gawiedzi lub wywołania wzruszenia i dobrze opłacana przez ludzi władzy na wszelki wypadek.

racjonalna
8 lat
- 25 13
Twoja opinia

Zmień treść

Dziurę za chlewikiem bo nawet nie sławojkę zamienili na sedes. Wodę ze studni na kran. Piec na kuchenkę gazową czy elektryczną choć na początku zdarzały im się próby palenia węglem w kuchence gazowej (nawet w dzielnicy Żabianka wiele lat po wojnie). Własnej kultury czyli onuc w gumofilcach, śmierdzących potem i pokarmem ubrań, przetłuszczonych i upapranych spodni na pośladkach i kolanach, absolutnego braku jakiejkolwiek literatury w domostwie pozbywali się jeszcze w latach 90 ubiegłego wieku. Zostali okrzyknięci lumpen proletariatem. Cenne mieszkania zarówno w rewitalizowanych kamienicach jak i w blokach oraz ich otoczenie doprowadzali w krótkim okresie do stanu jak po wojnie. Odrapane ściany odłupany tynk potłuczone klosze oświetleniowe i zniszczone wszystkie elementy wyposażenia i infrastruktury to wizytówka osiedli lumpenproletariatu do dziś. Nowa władza zastąpiła stare menu chłoporobotników składające się głównie z tłuszczu wszelakiego pochodzenia kapusty cebuli kaszy ziemniaków i sezonowych owoców oraz czasem mleka i niemal zawsze czerstwego chleba nowym menu w którym często kilka razy w tygodniu mieli mięso lub zupę z wkładką do tego dobrej jakości nabiał oraz wędliny i zawsze świeże pieczywo a także słodycze dla dzieci. Dodatkowo lumpenproletariat otrzymał wynagrodzenia często na równi z ludzmi wykształconymi pomimo że zajmował się przykładowo wywozem popiołu z kotłowni zarabiał tyle samo co kierownik zmiany w kotłowni. Ale najważniejszym odkryciem lumpenproletariatu stało się to że pomimo obijania się w pracy wypłatę zawsze dostawało się taką samą. Pan Wałęsa i jego kolerzanka tramwajarka zapewne pamiętają hasło czy się stoi czy się lezy to wypłata się nalezy wymyślone i praktykowane przez lumpenproletariat. Była to zupełnie inna sytuacja niż na wsi bo tam bumelanctwo końcyzło sie głodem całej rodziny parobka. Naturalnie byli też tacy co pracowali ponad siły ale zawsze kończyło sie to chorobami i przedwczesnym zgonem. Gwoździem do trumny komunistów były odtwarzacze wideo i kasetyu z filmami z zachodu na których lumpenproletariat odkrył że na zachodzie każdy ma bez stania w kolejkach ubranie papier toaletowy masło czekoladki ba nawet perfumy dla żony i własny samochód który jest szybki i bezpieczny. Kolejnym gewoździem do trumny komunistów było urealnienie cen produktów które były dotowane dla lumpenproletariatu. Tak za komuny kosze były pełne chleba pieczywa niemal bezpłatnego. brakowało natomiast tego wszystkiego co jadła sowiecka armia I sekretarze partoi PZPR oraz służba bezpieczeństwa ormowcy milicjanci i w co się odziewali wraz z rodzinami. I tak PRL chcąc sprowadzić normalność do życia lumpenproletariatu spowodował upadek komunistów często bardzo podłych kreatur które można spotkać do dziś w mediach. Niestety chłoporobotnicy niewiele na przemianach zyskali. Ich dzieci nadal nie mają wyksztłcenia lub studia na kierunku europeistyka socjologia historia itp nieżyciowych masowo emigrują poza granicę Polski gdzie parają się zajęciami wynagradzanymi gorzej niż zasiłki dla rodzin murzynów bez jakiegokolwiek wykształcenia z głębi afryki którzy prezentują znacznie niższy stopień cywilizacyjny ale szybko odnajdują sie dzięki pomocy a jakże komunistów w realiach zachodniej pomocy społecznej. Pozostaje też mała grupa kukiełek chłoporobotniczych służących do pokazywania czasem cytowania dla śmiechu gawiedzi lub wywołania wzruszenia i dobrze opłacana przez ludzi władzy na wszelki wypadek.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-09-03 07:22
  
  (4)
  
  jak najbardziej wszystko cacy poza kolerzanką.
  
  8 lat
  - 4 3
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  jak najbardziej wszystko cacy poza kolerzanką.
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2015-09-03 07:39
    
    to literówki tabletowe ale akurat słowo kolerzanka do Pani Krzywonos pasuje. (3)
    
    Nalezy pamiętać że ta Pani z wykształceniem podstawowym zapragnęła być reprezentantką Polaków w parlamencie europejskim.
    
    mmm
    8 lat
    
    5 4
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Nalezy pamiętać że ta Pani z wykształceniem podstawowym zapragnęła być reprezentantką Polaków w parlamencie europejskim.
    Regulamin dodawania opinii
    - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
      
      2015-09-03 08:35
      
      skoro tak no to git
      
      8 lat
      
      0 0
      
      Twoja opinia
      
      Zmień treść
      
      skoro tak no to git
      Regulamin dodawania opinii
    - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
      
      2015-09-03 09:07
      
      "literówki tabletowe"... (1)
      
      kończ waść, wstydu oszczędź...
      
      aaa
      8 lat
      
      1 2
      
      Twoja opinia
      
      Zmień treść
      
      kończ waść, wstydu oszczędź...
      Regulamin dodawania opinii
      - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
        
        2015-09-03 10:52
        
        ty lepiej nie zaczynaj
        
        waszmością nazwać ciebie nie mogę bo z plebsu pochodzisz a nie ze szlachty a prawidłowo ze względu na poprawność polityczną i kulturową również więc pozostanę przy aaa
        Jesteś tak wielką ignorantką że obligatoryjnie takich cytujących bez zrozumienia powinno się wyposażać w klawiatury nie tyle z Niemieckim co z rosyjską cyrylica czy jakimiś znakami runicznymi i na forach będzie spokój.
        Wstydu oszczędź w czasach prymitywnych dyskusji na forach które żyją kilka minut? Wstydzić to się można pisania postów o 9.07 ze stacjonarnego komputera. W pracy nie jesteś w domu za to i tak tracisz czas? Nic mądrego nie napisałaś ale za to paluszkami powytykałaś ach jakie to zacne i jakie lumpenproletariackie.
        
        bbb
        8 lat
        
        2 1
        
        Twoja opinia
        
        Zmień treść
        
        waszmością nazwać ciebie nie mogę bo z plebsu pochodzisz a nie ze szlachty a prawidłowo ze względu na poprawność polityczną i kulturową również więc pozostanę przy aaa Jesteś tak wielką ignorantką że obligatoryjnie takich cytujących bez zrozumienia powinno się wyposażać w klawiatury nie tyle z Niemieckim co z rosyjską cyrylica czy jakimiś znakami runicznymi i na forach będzie spokój. Wstydu oszczędź w czasach prymitywnych dyskusji na forach które żyją kilka minut? Wstydzić to się można pisania postów o 9.07 ze stacjonarnego komputera. W pracy nie jesteś w domu za to i tak tracisz czas? Nic mądrego nie napisałaś ale za to paluszkami powytykałaś ach jakie to zacne i jakie lumpenproletariackie.
        Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-09-03 07:56
  
  (6)
  
  Masowa emigracja ze wsi do miast to postęp a nie wada. Wiec w czym problem? Jeżeli za komuny wszyscy tak się w pracy obijali to kto obudował kraj i stworzył majątek którego do dziś nie zdołano rozkraść? Za granicą nikt nie pracuje poniżej kwot zasiłków tylko każdy kto ma pracę i to nawet byle jaką to i tak żyje lepiej niż polski inżynier po politechnice za 2 koła jakich w Gdańsku mamy od groma.
  
  8 lat
  - 6 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Masowa emigracja ze wsi do miast to postęp a nie wada. Wiec w czym problem? Jeżeli za komuny wszyscy tak się w pracy obijali to kto obudował kraj i stworzył majątek którego do dziś nie zdołano rozkraść? Za granicą nikt nie pracuje poniżej kwot zasiłków tylko każdy kto ma pracę i to nawet byle jaką to i tak żyje lepiej niż polski inżynier po politechnice za 2 koła jakich w Gdańsku mamy od groma.
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2015-09-03 08:31
    
    inżynier po politechnice za 2 koła :-) ty chyba nie jesteś zdrowy? (2)
    
    Nie znam jakiegokolwiek inżyniera po politechnice nawet po studiach zaocznych który pracuje za mniej niż 4 000zł i to zaraz po studiach.
    
    fr
    8 lat
    
    3 6
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Nie znam jakiegokolwiek inżyniera po politechnice nawet po studiach zaocznych który pracuje za mniej niż 4 000zł i to zaraz po studiach.
    Regulamin dodawania opinii
    - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
      
      2015-09-03 11:28
      
      (1)
      
      statystyki znają takich inżynierów i to wystarczy:-)
      
      8 lat
      
      0 0
      
      Twoja opinia
      
      Zmień treść
      
      statystyki znają takich inżynierów i to wystarczy:-)
      Regulamin dodawania opinii
      - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
        
        2015-09-03 14:13
        
        statystyki nie sięgaja pod stoły
        
        8 lat
        
        0 0
        
        Twoja opinia
        
        Zmień treść
        
        Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2015-09-03 08:42
    
    majątek po PRLu dobre sobie (2)
    
    wyroby PRL telewizor kolorowy z Gdańskich zakładów w którym raz w miesiącu psół się powielacz lub losowy kondensator.
    Samochód polski fiat w którym zaraz po odbiorze należało zabezpieczyć całe podwozie antykorozyjnie a i tak po roku było zardzewiałe a po 2 latach trzeba było lakierować. Zawory grały jak dzieci na trójkątach w szkole a opony STOMIL gubiły bierznik często po 15 000km
    TZW mieszkanie z PRL z nieszczelnymi oknami często tak powypaczanymi już po montażu że nie dawało sie ich otworzyc czy zamknąć z cieknącymi zaworami grzejnikowymi ścianmi tak powykrzywianymi że tapetowanie wymagało upicia się w sztok aby nie zwariować oraz z dzwoniącymi zaworami w kranach niesprawną wentylacją i tak nikłą izolacją że ogrzewanie miało taki sam sens jak pchanie sznurka.
    Kolejny produkt PRLu to tzw zjednoczenia które skupiały firmy produkujące taką tandetę że nawet w NRD nikt nie chciał tego kupić i to nie ważne czy był to gwizdek czy radioodbiornik na licencji grundiga wszystkoc co było wyprodukowane w PRLu należało najpierw naprawić aby działało.
    Za granicą nadal pracują polacy poniżej kwot zasiłków. Popytaj polaków za ile pracują u bauera na polach przy prostych pracach czy w chlewniach. Tylko ludzie z azji i afryki są tak ustawieni że mają zapewnione zasiłki.
    
    dd
    8 lat
    
    5 5
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    wyroby PRL telewizor kolorowy z Gdańskich zakładów w którym raz w miesiącu psół się powielacz lub losowy kondensator. Samochód polski fiat w którym zaraz po odbiorze należało zabezpieczyć całe podwozie antykorozyjnie a i tak po roku było zardzewiałe a po 2 latach trzeba było lakierować. Zawory grały jak dzieci na trójkątach w szkole a opony STOMIL gubiły bierznik często po 15 000km TZW mieszkanie z PRL z nieszczelnymi oknami często tak powypaczanymi już po montażu że nie dawało sie ich otworzyc czy zamknąć z cieknącymi zaworami grzejnikowymi ścianmi tak powykrzywianymi że tapetowanie wymagało upicia się w sztok aby nie zwariować oraz z dzwoniącymi zaworami w kranach niesprawną wentylacją i tak nikłą izolacją że ogrzewanie miało taki sam sens jak pchanie sznurka. Kolejny produkt PRLu to tzw zjednoczenia które skupiały firmy produkujące taką tandetę że nawet w NRD nikt nie chciał tego kupić i to nie ważne czy był to gwizdek czy radioodbiornik na licencji grundiga wszystkoc co było wyprodukowane w PRLu należało najpierw naprawić aby działało. Za granicą nadal pracują polacy poniżej kwot zasiłków. Popytaj polaków za ile pracują u bauera na polach przy prostych pracach czy w chlewniach. Tylko ludzie z azji i afryki są tak ustawieni że mają zapewnione zasiłki.
    Regulamin dodawania opinii
    - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
      
      2015-09-03 11:38
      
      Majątek PRL jest widoczny gołym okiem w postaci dróg po których jeździ się do dzisiaj, bloków w których mieszkają ludzie bez kredytów na 30 lat odbudowanego Gdańska, Warszawy i całego kraju a już zwłaszcza w postaci ludzi z wyżu demograficznego lat 80-tych którzy dziś wypisują bzdury w necie a gdyby nie stabilizacja życiowa ich rodziców to istnieliby co najwyżej w planach:-)
      Pensje za granicą nawet te najniższe są ogólnie znane wiadomo ile się zarabia, jakie są umowy i że jest o wiele lepiej niż w kraju o czym świadczy 2 mln. emigracja, która jak wiadomo nie wraca z resztą kto pracował ten wie, a wymysłami o pracy poniżej zasiłków to możesz co najwyżej własne kompleksy leczyć.
      
      8 lat
      
      3 0
      
      Twoja opinia
      
      Zmień treść
      
      Majątek PRL jest widoczny gołym okiem w postaci dróg po których jeździ się do dzisiaj, bloków w których mieszkają ludzie bez kredytów na 30 lat odbudowanego Gdańska, Warszawy i całego kraju a już zwłaszcza w postaci ludzi z wyżu demograficznego lat 80-tych którzy dziś wypisują bzdury w necie a gdyby nie stabilizacja życiowa ich rodziców to istnieliby co najwyżej w planach:-) Pensje za granicą nawet te najniższe są ogólnie znane wiadomo ile się zarabia, jakie są umowy i że jest o wiele lepiej niż w kraju o czym świadczy 2 mln. emigracja, która jak wiadomo nie wraca z resztą kto pracował ten wie, a wymysłami o pracy poniżej zasiłków to możesz co najwyżej własne kompleksy leczyć.
      Regulamin dodawania opinii
    - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
      
      2015-09-03 18:58
      
      dziś za to elektronika psuje się tydzień po upływie okresu gwarancji
      
      ot, taki postęp,,,
      
      8 lat
      
      2 0
      
      Twoja opinia
      
      Zmień treść
      
      ot, taki postęp,,,
      Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-09-03 12:53
  
  "kolerzanka"? (1)
  
  Chyba nie rozumiem?
  
  KB
  8 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Chyba nie rozumiem?
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2015-09-03 14:14
    
    to dobrze się składa
    
    8 lat
    
    0 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-09-05 10:04
  
  bardzo światły wywód, nawet w większej części trafny, chociaż złośliwy. Efekt psują błędy ("kolerzanka tramwajarka) i brak interpunkcji
  
  dla porządku
  8 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  bardzo światły wywód, nawet w większej części trafny, chociaż złośliwy. Efekt psują błędy ("kolerzanka tramwajarka) i brak interpunkcji
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-09-03 08:17

Gdyby ludzie wtedy wiedzieli jak Boruswicza zachowuje się dziś, wywieżliby go na taczce. (7)

Nawet z wyglądu nie różni się zbytnio od członków Biuro Politycznego PZPR. A postępuje jak najgorszy aparatczyk partyjny blokując referendum pod którym podpisało się 6 mln obywateli.

8 lat
- 23 18
Twoja opinia

Zmień treść

Nawet z wyglądu nie różni się zbytnio od członków Biuro Politycznego PZPR. A postępuje jak najgorszy aparatczyk partyjny blokując referendum pod którym podpisało się 6 mln obywateli.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-09-03 09:09
  
  sznurówki powinieneś mu wiązać... (4)
  
  8 lat
  - 4 10
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2015-09-03 09:28
    
    Sugerujesz, że to taki głąb, który nie potrafi zawiązać sznurówek? (3)
    
    Coś w tym jest:-P
    
    g:-)
    8 lat
    
    7 2
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Coś w tym jest:-P
    Regulamin dodawania opinii
    - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
      
      2015-09-03 09:35
      
      super żart!! mega-jajcarz z ciebie. (1)
      
      8 lat
      
      2 0
      
      Twoja opinia
      
      Zmień treść
      
      Regulamin dodawania opinii
      - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
        
        2015-09-03 09:37
        
        Faktycznie dowcipniś!
        
        taki z polskiego kabaretu.
        
        Wit
        8 lat
        
        0 1
        
        Twoja opinia
        
        Zmień treść
        
        taki z polskiego kabaretu.
        Regulamin dodawania opinii
    - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
      
      2015-09-03 10:38
      
      Smutna prawda
      
      Gosc POwinien juz odpuscić.Z jego wypowiedzi wynika,ze ma powaznie uszkodzony komputer
      
      Arturek z Bełżca
      8 lat
      
      0 3
      
      Twoja opinia
      
      Zmień treść
      
      Gosc POwinien juz odpuscić.Z jego wypowiedzi wynika,ze ma powaznie uszkodzony komputer
      Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-09-03 09:34
  
  Gdyby Borusewicz wiedział (1)
  
  co ludzie będą za bzdury wpisywali po 35 latach, odstąpiłby od strajków.
  
  why
  8 lat
  - 5 3
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  co ludzie będą za bzdury wpisywali po 35 latach, odstąpiłby od strajków.
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2015-09-03 11:29
    
    gdyby BORUSEWICZ
    
    wiedział wtedy jak będzie HAŃBIŁ się dzisiaj to rzeczywiscie pewnie by sobie w łeb palnął...
    
    kit
    8 lat
    
    2 2
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    wiedział wtedy jak będzie HAŃBIŁ się dzisiaj to rzeczywiscie pewnie by sobie w łeb palnął...
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-09-03 08:21

Pozwoliliśmy (4)

Aby na rydwan historii wskoczył obszczymurek ...I mamy z tym kłopoty do dzisiaj..Ecs czyli europejskie centrum solidarnosci to zacementowany fałsz o tamtych czasach..Obecnej władzy nastawionej na jeszcze większe ,,łupienie" społeczeństwa..

val
8 lat
- 20 11
Twoja opinia

Zmień treść

Aby na rydwan historii wskoczył obszczymurek ...I mamy z tym kłopoty do dzisiaj..Ecs czyli europejskie centrum solidarnosci to zacementowany fałsz o tamtych czasach..Obecnej władzy nastawionej na jeszcze większe ,,łupienie" społeczeństwa..
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-09-03 09:08
  
  co to za bełkot?? (1)
  
  8 lat
  - 2 10
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2015-09-03 09:29
    
    To fragment przemówienia Ewki Peronówki
    
    g:-)
    8 lat
    
    2 3
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-09-03 09:32
  
  Ecs to zacementowane kłamstwo
  
  O tamtych czasach według jedynie słusznej narracji jedynie słusznego rządu ,co przypomina dokładnie taki sam sposób w jaki rozpowszechniano za prlu ,,jedynie słuszną" wiedzę o mordzie katyńskim...Stąd prosty wniosek ,obecni ,,opiekunowie" ecs wywodzą się w prostej linii z tamtych esbeckich czasów...
  
  val
  8 lat
  - 5 4
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  O tamtych czasach według jedynie słusznej narracji jedynie słusznego rządu ,co przypomina dokładnie taki sam sposób w jaki rozpowszechniano za prlu ,,jedynie słuszną" wiedzę o mordzie katyńskim...Stąd prosty wniosek ,obecni ,,opiekunowie" ecs wywodzą się w prostej linii z tamtych esbeckich czasów...
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-09-03 11:12
  
  posłuchajcie tylko
  
  Bredzenia wałęsy obszczymurka którego esbecja ,,wepchnęła" na rydwan historii i uczyniła ikoną zmian utrwalających ich dominację w obecnym czasie...Cała uczciwa solidarność dała się im okpić ,ale obecnie już wiemy kto ,co i jak i dokonajmy właściwego wyboru i pozbądżmy się oszustów..!!!
  
  vol
  8 lat
  - 4 3
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Bredzenia wałęsy obszczymurka którego esbecja ,,wepchnęła" na rydwan historii i uczyniła ikoną zmian utrwalających ich dominację w obecnym czasie...Cała uczciwa solidarność dała się im okpić ,ale obecnie już wiemy kto ,co i jak i dokonajmy właściwego wyboru i pozbądżmy się oszustów..!!!
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-09-03 09:06

to są mity, w siedemdziesiątym następowała wymiana ekipy i do tego

potrzebne były ofiary tym mordercom, w osiemdziesiątym stłumili wszystko w zarodku dzięki agentom, zyskali czas na spakowanie interesu i po paru latach, na fali "pierestrojki", uwłaszczyli się, uniknęli sądów i więzień, przy pomocy "wybrańców narodu"

lumpenploretariusz
8 lat
- 16 4
Twoja opinia

Zmień treść

potrzebne były ofiary tym mordercom, w osiemdziesiątym stłumili wszystko w zarodku dzięki agentom, zyskali czas na spakowanie interesu i po paru latach, na fali "pierestrojki", uwłaszczyli się, uniknęli sądów i więzień, przy pomocy "wybrańców narodu"
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-09-03 12:49

hahahaha (1)

widzę gloryfikację ubeckich świń i kościelnych złodziei, won czerwone szmaty

diabeł
8 lat
- 7 0
Twoja opinia

Zmień treść

widzę gloryfikację ubeckich świń i kościelnych złodziei, won czerwone szmaty
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-09-03 14:08
  
  taka prawda
  
  Czerwone szmaty to można wytępić ale co zrobić z tymi dorobkiewiczami z lat 80. Dzisiaj to są niekiedy politycy zajmujący odpowiednie stanowiska i nadal czerpiąc odpowiednie profity.Tych należałoby wytępić w pierwszej kolejności.
  
  jerzy
  8 lat
  - 2 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Czerwone szmaty to można wytępić ale co zrobić z tymi dorobkiewiczami z lat 80. Dzisiaj to są niekiedy politycy zajmujący odpowiednie stanowiska i nadal czerpiąc odpowiednie profity.Tych należałoby wytępić w pierwszej kolejności.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-09-03 14:02

taka prawda

Niedługo będą(chociaż jest jeden w Gdańsku) kombatanci lat 70-80 A ty ciemny narodzie musisz się z tym zgodzić ( przepraszam za ciemny) tez nim jestem. To na garbach robotników ( moim tez) wyrosło i doją kraj oszuści i aferzyści.

mikołaj
8 lat
- 13 0
Twoja opinia

Zmień treść

Niedługo będą(chociaż jest jeden w Gdańsku) kombatanci lat 70-80 A ty ciemny narodzie musisz się z tym zgodzić ( przepraszam za ciemny) tez nim jestem. To na garbach robotników ( moim tez) wyrosło i doją kraj oszuści i aferzyści.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-09-03 22:02

Komunisci jak kameleony zmienili ubranka i dalej sa przy wladzy

przyklad najlepszy do niedawna to agent Komorowski.

8 lat
- 3 5
Twoja opinia

Zmień treść

przyklad najlepszy do niedawna to agent Komorowski.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-09-04 17:37

Dlaczego ciągle mówi się tylko o wyjątkowości Gdańska?

To tak jak mówić, że komunę obalił Wałęsa. Zgodnie z prawdą to było jednak całe Wybrzeże. Gdyby nie Grudzień 70 w Gdyni, czy KOR, czy coś by w ogóle powstało? A Szczecin? Nie, w nagłówku zawsze tylko Gdańsk...

8 lat
- 0 1
Twoja opinia

Zmień treść

To tak jak mówić, że komunę obalił Wałęsa. Zgodnie z prawdą to było jednak całe Wybrzeże. Gdyby nie Grudzień 70 w Gdyni, czy KOR, czy coś by w ogóle powstało? A Szczecin? Nie, w nagłówku zawsze tylko Gdańsk...
Regulamin dodawania opinii