• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Amerykanin chce pomóc niewidomym Kaszubom

Joanna Skutkiewicz
10 marca 2021 (artykuł sprzed 3 lat) 
Zapis alfabetem Braille'a pozwala osobom niewidomym na sprawne czytanie. Zapis alfabetem Braille'a pozwala osobom niewidomym na sprawne czytanie.

Bez alfabetu Braille'a, składającego się z wypukłych punktów umieszczonych na obszarze prostokąta, edukacja osób niewidomych byłaby znacznie trudniejsza. Choć polska wersja językowa tego systemu istnieje już od dawna, przez kilkadziesiąt lat nie pomyślano o opracowaniu alfabetu dla niewidomych Kaszubów. Harris Mowbray, student z Kalifornii, postanowił wziąć sprawy w swoje ręce.



Czy znasz kogoś, kto potrafi czytać alfabet Braille'a?

Nie każdy wie, że twórca alfabetu Braille'a, Louis Braille, sam był osobą niewidomą. Stracił on wzrok w dzieciństwie, gdy podczas zabawy w zakładzie produkcyjnym ojca przebił swoją gałkę oczną szydłem. Wdało się zakażenie, które przeniosło się także na drugie oko. W ówczesnym czasie uważano, że ślepota jest równoznaczna z upośledzeniem umysłowym. Na początku swojej edukacji szkolnej Braille notował ponadprzeciętne wyniki w nauce, jednak nie mógł uczyć się pisania i czytania.

W wieku 15 lat Braille opracował autorski system oznaczania liter, bardzo prosty w swojej strukturze, bowiem oparty na kombinacji zaledwie sześciu wypukłych punktów. "Brajlem" można zapisać także znaki interpunkcyjne, symbole matematyczne, chemiczne i muzyczne. Prostokąt, na którego obszarze umieszczane są punkty, daje możliwość zapisu 63 różnych znaków. 25 z nich jest uniwersalnych o charakterze międzynarodowym. Polską wersję systemu Braille'a, opracowaną przez zakonnicę Elżbietę Różę Czacką, zatwierdzono oficjalnie w 1934 roku.

Harris Mowbray Harris Mowbray

Kaszubski dla osób niewidomych



Jeszcze do 2021 roku nie istniał alfabet Braille'a w wersji dla języka kaszubskiego czy śląskiego. Na początku bieżącego roku, w lutym, wreszcie uległo to zmianie, a to za sprawą... amerykańskiego programisty. Harris Mowbray, student z Kalifornii, przyjechał w zeszłym roku do Krakowa na wymianę studencką.

- Ze względu na pandemię byłem tu bardzo krótko i dość szybko musiałem wrócić z powrotem do Stanów - mówi Harris Mowbray. - Mimo to zdążyłem poznać tu mnóstwo świetnych ludzi. Polubiłem polską kuchnię, architekturę i nade wszystko Polaków, którzy są przemili. Co więcej, sporo mojej rodziny wyemigrowało z Polski do Ameryki za czasów II Rzeczypospolitej, mam więc specjalny sentyment do tego miejsca.

Harry Potter po... kaszubsku. Nietypowy dubbing



Kaszubski już od dawna jest uznawany nie za dialekt, lecz za język. Mówi nim około 108 tys. osób, naucza się go w około 400 szkołach w Polsce. Z kaszubskiego można zdawać maturę, a w niektórych miejscach w woj. pomorskim składać w nim oficjalne pisma urzędowe. Dlaczego więc aż do tego roku nikt nie wpadł na pomysł stworzenia kaszubskiej wersji alfabetu Braille'a?

- Też się nad tym zastanawiam - przyznaje Mowbray. - Jako że chciałbym, żeby moja praca pomogła jak największej liczbie osób, mam nadzieję, że kaszubski alfabet Braille'a zostanie przyjęty i będzie można np. drukować książki w tym języku. Wówczas byłaby także możliwość, żeby dopuścić do użytku klawiatury komputerowe w wersji kaszubskiej dla niewidomych użytkowników.
Kaszubski alfabet Braille'a opracowany przez Harrisa Mowbraya Kaszubski alfabet Braille'a opracowany przez Harrisa Mowbraya

Z pasji do języków



Od stycznia Harris Mowbray stworzył już 25 wersji językowych alfabetu Braille'a. Zajmuje mu to o wiele mniej czasu niż na początku, bo opracował program komputerowy automatyzujący ten proces. Jak zaznacza Amerykanin, przed nim jeszcze długa droga do tego, by uznano alfabet za oficjalny. Ta sama procedura dotyczy propozycji alfabetu Braille'a w języku śląskim. W "kolejce" jest już jednak ponad 30 kolejnych języków, dla których Amerykanin chce zrobić wersje dla niewidomych.

Choć Mowbray nie studiuje niczego, co jest związane z językoznawstwem, zawsze interesował się sprawami związanymi z językiem. W wieku zaledwie kilku lat poznawał już język hebrajski; płynnie mówi po hiszpańsku, uczy się języka jidysz. Jest to o tyle interesujące, że - co potwierdza Amerykanin - jego rodacy nieczęsto posługują się językami innymi niż swój własny.

Nie tylko Braille



Co ciekawe, choć alfabet Braille'a jest najbardziej popularnym pismem dla osób niewidomych na świecie, korzysta z niego zaledwie około 10% osób pozbawionych wzroku. Nie jest to jedyny system pisma dla niewidomych. Innymi, alternatywnymi są alfabet Wiliama Moona, pismo Wilhelma Kleina oraz tzw. New York Point. Ten ostatni nie został jednak przyjęty do powszechnego użycia. Głównym jego celem była oszczędność miejsca - dzięki ustawieniu sześciopunktu w poziomie, zapis zajmował około 20% mniej obszaru. Rzeczywiście, Braille jest alfabetem bardzo rozległym: historia o Harrym Potterze, która standardowo obejmuje 7 tomów, w wersji dla osób niewidomych składa się z aż 36 tomów.

Opinie (50) 2 zablokowane

  • (3)

    Ktorych Kaszubów? Tych z Pucka czy Kościerzyny?

    • 16 6

    • wszystkich

      • 8 0

    • Literacka wersja kaszubskiego

      Jest zrozumiała dla wszystkich Kaszubów :)

      • 7 0

    • Ze stolicy, z Gdańska;)

      • 0 0

  • A gdzie jest oficjalna stolica Kaszub moi drodzy I kochani (10)

    Na ślepo mogę wskazać albo Kartuzy albo Kościerzynę a może Gdańsk...

    • 3 14

    • (1)

      Zdecydowanie Gdynia, z racji tego że jest największym kaszubskim miastem. Mieszka tu ok. 80 tysięcy Kaszubów i pół-Kaszubów (tzn. przynajmniej jedno z rodziców miało matkę i ojca Kaszubę)

      • 6 8

      • Stawiam na Kartuzy

        Jesteśmy z pokolenia na pokolenie, owszem są pół Kaszubi,ale krew to krew ;)

        • 0 0

    • Kartuzy (2)

      jak wjedziesz do urzędu gminy na wprost jest witraż "Kartuze stoleca kaszeb"

      • 10 3

      • Witraz jako wyznacznik czy dane miasto jest stolicą czy nie, ciekawe. (1)

        • 4 2

        • Prawdziwy Kaszub wie,my znamy swój język i granice.Dbajcie o środowisko,bo masełka,smalcu i mleka nigdzie tak dobrego nie znajdziecie jak też swojskich wyrobów.

          • 0 0

    • Nie ma "oficjalnej" stolicy Kaszub (2)

      Tradycja mówi, że o tytuł stolicy Kaszub ubiegało się co najmniej 7 miast, tak jak 7 miast ubiegało się o traktowanie ich jako miejsce urodzin Homera: Smyrna, Rodos, Kolofon, Salamis, Chios, Argos i Ateny. O tytuł stolicy Kaszub ubiegały się co najmniej takie miasta jak : Bytów, Kartuzy, Kościerzyna, Puck, Wejherowo, Hel, Jastarnia, Gdańsk i Gdynia. Warto się uczyć języka kaszubskiego: to pomaga w poznawaniu wielu innych języków. Jak wiadomo, najtrudniej nauczyć się pierwszych sześciu języków innych niż ojczysty, każdy kolejny jest coraz łatwiejszy ;-) Wystarczy znać klucz i wiedzieć, jak przekręcić.

      • 15 3

      • 7 miast to bajka z PRL zeby Kaszubi sie żarli miedzy sobą o bzdety

        • 7 6

      • Potrzeba bycia uważanym za stolicę czegoś-tam jest najlepszym symptomem bycia Pierdziszewem Dolnym.

        • 7 2

    • Chyba jeszcze kawusi nie było, bo taki niedyskretny ten trolling.

      • 4 1

    • Gduńsk

      • 0 4

  • A.R.S (3)

    A kiedy opracujecie Braila dla rowerzystów.Sprzydałoby sie bo Ci to z klapkam jak konie z wozami jadą

    • 17 12

    • (2)

      Zaraz po tym jak opracują skuteczny alfabet dla komentujących wszędzie nie na temat. Żeby mogli sobie pisać wszędzie nie na temat - o rowerzystach, o polityce, o Małej Sycylii i innych sprawach, ale tak żeby inni tego nie widzieli.

      • 9 5

      • mała sycylia... (1)

        uderz w stół a klakier z UM się odezwie.

        • 4 0

        • Czasem zazdroszczę takim jak ty, waszego czarnobiałego świata. Wszystko w nim jest takie łatwe i proste do zrozumienia.

          • 1 2

  • Brawo, świetny i potrzebny pomysł. Gratulacje. Oby był wkorzystywany.

    • 18 3

  • (4)

    No tak. Tylko po co?

    Podwójne oznaczenia na dworcach?

    • 12 18

    • Trudno zrozumieć? Niewiarygodne! Po to, by niewidomy mógł lepiej żyć (3)

      • 10 5

      • Każdy Kaszub rozumie język polski. (1)

        Więc to raczej atrakcja niż potrzeba.

        • 5 6

        • Mniejszości etniczne mają prawo do używania rodzimego języka.

          • 2 0

      • W jaki sposób będzie żył lepiej? Bo będzie miał napisane na dworcu informacje w języku kaszubskim i polskim? I myślisz że do tej pory każdy niewidomy Kaszub nie umiał tych kilku podstawowych słów po polsku?

        • 5 3

  • No i dobrze!

    • 12 3

  • Super! brawo dla tego pana

    • 13 2

  • (5)

    Zastanawiam się czy komentujący tutaj są tacy ograniczeni czy tak podatni na manipulacje, ale na prawdę nie rozumiem ekscytacji. Większość Kaszubów nie ma problemu z językiem polskim. A takie stworzenie tych kilku liter których brakuje w alfabecie to jest 1-2 wieczorów.
    Natomiast artykuł ma wydźwięk jakby amerykańscy naukowcy znaleźli szczepionkę na raka.

    • 7 10

    • (1)

      TO czemu tego nie zrobiłeś? Akurat byś znalazł chwilkę miedzy jednym a drugim postem.

      • 4 2

      • Jakby im zależało to sami by stworzyli. Braille też był nie widomy.

        • 1 0

    • I co z tego, że nie mają problemu z Polskim (1)

      Mają zostać asymilowani i stracić swój język?

      • 6 2

      • To niech sami o to zadbają.

        • 0 2

    • e

      Ale tu nie chodzi o to, czy czytający potrafią czytać w jakimkolwiek języku. Zastanawiałeś się nad tym, że dla kogoś może być ważne, że może poznawać literaturę we własnym języku? Że to dla kogokolwiek może być ważne? Czy my Kaszubi jesteśmy gorsi i nie powinno być to dla nas dostępne?

      • 1 0

  • Dobrze, że dziś ludzie są bardziej świadomi (5)

    i wiele krzywdzących dla Kaszubów stereotypów odchodzi w zapomnienie. Świetny pomysł z tym alfabetem!

    • 8 2

    • (2)

      Niestety największa dyskryminacja wobec Kaszubów obecnie ma miejsce w Trójmieście i w mniejszych miastach na Kaszubach - co szczególnie widać na portalach internetowych, gdzie niemal każdy artykuł poświęcony Kaszubom spotyka się z komentarzami naruszającymi prawa i godność człowieka.

      • 6 1

      • każdy artykuł się spotyka. Kaszubi nie są żadnym wyjątkiem.

        • 5 1

      • To ,,napływowi,, pchają się do nas i tak zachowują.Ciekawe czy podziękują Kaszubom za gościnę.

        • 1 0

    • (1)

      Może dlatego hejtuja bo wiedzą jacy są Kaszubi.

      • 0 4

      • Ja za to hejtuję mieszkańców Gdańska z zabużańskimi nazwiskami -uk i -icz, w biało-zielonych szalikach, bo wiem jacy to wredni i fałszywi ludzie.

        • 2 1

  • Ilu jest niewidomych Kaszubów? (2)

    • 5 3

    • Dowiemy się podczas spisu

      • 4 0

    • Dwóch

      • 1 1

1

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Pobożni i cnotliwi. Dawni gdańszczanie w zwierciadle sztuki (1 opinia)

(1 opinia)
20 zł
spotkanie, wystawa, warsztaty

Kultura ludowa Pomorza Gdańskiego

wystawa

Wystawa "Kajko, Kokosz i inni"

wystawa

Sprawdź się

Sprawdź się

Kiedy odbył się pierwszy koncert w Państwowej Operze Bałtyckiej?

 

Najczęściej czytane