• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

A gdyby tak zerwać z kulturalną etykietą?

Ewa Palińska
21 sierpnia 2018 (artykuł sprzed 5 lat) 

Kiedy sztuka jest najwyższej próby, publiczności na myśl nie przyjdzie, żeby zachowywać się nietaktownie, mimo panującego na widowni luzu, czego dowodem jest niedawny koncert Piotra Beczały w Operze Leśnej podczas Sopot Classic.

Jeśli ktoś uczestniczy w wydarzeniach kultury wysokiej od dziecka, to zasady teatralnego czy filharmonicznego savoir-vivre'u ma we krwi i przez myśl mu nie przejdzie, żeby się wyłamać. Nawet wtedy, kiedy uczestniczenie w jakimś koncercie czy spektaklu piekielnie go męczy. A przecież sztuka nie ma nas skazywać na męczarnie, tylko skłaniać ku refleksji i dawać rozrywkę. Może zatem ta cała etykieta to przeżytek i warto ją sobie już odpuścić?



Czy zdarzyło ci się wyjść z koncertu czy spektaklu przed zakończeniem tylko dlatego, że ci się nie spodobało?

Na koncert do filharmonii nie można sobie pójść ot tak, na "spontanie". Bo co, jeśli nie spodoba mi się repertuar? Przecież nie wyjdę w trakcie. Ważny jest też strój - jeśli pojawię się w sukience plażowej, a mój partner w szortach, oboje natychmiast znajdziemy się na językach kulturalnych "współbiesiadników". Dlatego, aby nie wpakować się na repertuarową minę i nie razić strojem, wielokrotnie odpuszczałam sobie udział w koncertach nawet wówczas, jeśli przechodziłam tuż obok i dysponowałam nadmiarem wolnego czasu.

Kulturalna etykieta nie obowiązuje bez powodu.
Jej głównym celem jest przecież zaprowadzenie porządku. Dzięki obowiązującym zasadom publiczność wie, że należy się odpowiednio ubrać, zjawić punktualnie, zająć wyznaczone miejsce, a w przypadku spóźnienia grzecznie przyjąć do wiadomości, że nie zostaniemy wpuszczeni na widownię bądź zająć fotel wskazany przez obsługę.

Zobacz także: Spóźniasz się? Rób to kulturalnie


Mówi się, że coraz trudniej zachęcić słuchaczy do uczestniczenia w koncertach muzyki klasycznej. Może lekarstwem na puste krzesełka na widowni byłoby branie pod uwagę oczekiwań słuchaczy podczas tworzenia repertuaru oraz poluzowanie zasad etykiety? Mówi się, że coraz trudniej zachęcić słuchaczy do uczestniczenia w koncertach muzyki klasycznej. Może lekarstwem na puste krzesełka na widowni byłoby branie pod uwagę oczekiwań słuchaczy podczas tworzenia repertuaru oraz poluzowanie zasad etykiety?
O ile podczas koncertów abonamentowych w filharmonii możemy sobie (umownie) pozwolić na nieco luzu, to już podczas wydarzeń specjalnych czy występów wielu gwiazd o swobodzie mowy nie ma. Dlaczego? Bo nawet najmniejszy szmer na widowni może spowodować przerwanie koncertu i opuszczenie sceny przez obrażoną gwiazdę.

Kilka lat temu, dla przykładu, wirtuoz fortepianu Krystian Zimerman przerwał występ i strzelił przysłowiowego focha, bo jeden ze słuchaczy nagrywał go smartfonem. Niejednokrotnie artyści odmawiali też dalszej gry np. dlatego, że komuś zadzwonił telefon komórkowy, numerek z szatni upadł z hukiem na podłogę czy ktoś zaklaskał w przerwie między częściami symfonii.

Zobacz także: Komórki na koncertach. Zmora czy znak czasów?

Oczywiście każdy z artystów strzelających focha potrafi swoje zachowanie pięknie uargumentować, a publiczność z reguły staje za nimi murem. No bo jak wirtuoz o tak wrażliwej duszy ma wyrazić swoje emocje, skoro ktoś przeszkadza mu klaszcząc w nieodpowiednim momencie? Muzycy tłumaczą, że Mozart przecież nie po to napisał kilka części swojej symfonii, żeby przedzielać je oklaskami czy, broń Boże, wyrażać swoje zadowolenie, kiedy gra muzyka. Publiczność takie tłumaczenia kupuje i potulnie stosuje się do narzuconych zasad. Dobrze, że naszych czasów nie doczekał Mozart, bo dopiero by się uśmiał...

Czasem rygor podczas koncertów jest tak wielki, że uczestniczenie w nich bardziej męczy niż bawi. Przypominają imprezę urodzinową nielubianej cioci, która na domiar złego jest kiepską kucharką. Musimy się ładnie, choć niewygodnie ubrać, grzecznie siedzieć, jeść to, co nam podsuwają pod nos, chociaż nam nie smakuje, a to wszystko z uśmiechem na twarzy i obsypując jubilatkę komplementami. Dlaczego? Bo przecież tak wypada. Nie można inaczej.

Mozartiana 2017

Znakomita muzyka i niezobowiązująca atmosfera to największe atuty festiwalu Mozartiana, który rozpoczyna się już w najbliższą niedzielę. Nic dziwnego, że każdego roku przez festiwal przewijają się tysiące słuchaczy.


Tyle że w przypadku koncertów muzyki klasycznej inaczej się da i ci, którzy to zrozumieli, wreszcie świetnie się bawią. Po obu stronach sceny! Bo czy koncerty plenerowe podczas festiwalu Mozartiana są mniej wartościowe niż koncerty w Filharmonii Bałtyckiej tylko dlatego, że można klaskać między częściami i opuścić teren parku Oliwskiego, kiedy muzyka nam się nie podoba?

Czy niedawny koncert Piotra Beczały w Operze Leśnej (ale też wcześniejsze koncerty w ramach Sopot Classic) to wydarzenia mało wartościowe, bo słuchacze na widowni pili piwo, kiedy jeden z najlepszych tenorów świata śpiewał "Nessum dorma"? Czy Beczała powinien przerwać koncert tylko dlatego, że słuchacze nie wytrzymywali z oklaskami, aż wyśpiewa frazę, tylko nagradzali go brawami w trakcie? Niesamowita atmosfera panowała też podczas koncertów z plusem odbywających się w ramach Solidarity of Arts i decyzję o zaprzestaniu ich organizowania uważam za skandaliczną.

Znakomitym przykładem tego, że urodziny cioci mogą być zorganizowane z wielką pompą, a przy tym nie męczyć współbiesiadników, są koncerty Andre Rieu. Publiczność dostaje tylko najciekawsze fragmenty arcydzieł muzyki klasycznej, może jeść, pić, a do nagrywania smartfonami i spontanicznych reakcji jest zachęcana ze sceny. Choć pozornie na widowi panuje samowolka, wszystko działa jak w zegarku, a Rieu steruje słuchaczami tak, jak mu pasuje. Jest czas na to, żeby pośpiewać, pokrzyczeć czy posadzić spóźnialskich bez zakłócania porządku innych uczestników imprezy. I zapewniam, że choć zawodowi muzycy traktują koncerty Andre Rieu z dystansem, to wielu z nich na koncertach holenderskiego skrzypka widziałam. Co więcej, bawili się znakomicie, chociaż oficjalnie nigdy się do tego nie przyznają.

Andre Rier w Ergo Arenie, 2018 r.

Wielu organizatorów imprez ustala repertuar w oparciu o własne ambicje a nie oczekiwania słuchaczy. Andre Rieu przeciwnie - daje słuchaczom to, co lubią najbardziej. Nie dziwi zatem, że cieszy się tak ogromną popularnością na całym świecie.


Mówiąc o zerwaniu z zasadami koncertowej etykiety nie mam na myśli wprowadzenia anarchii, a potrzebę większego kierowania się własnym rozsądkiem niż zasadami, które bywają idiotyczne. Wróćmy do urodzin cioci. Czy naprawdę jubilatka miałaby nam tak bardzo za złe, gdybyśmy zamiast wystrzałowej kreacji założyły coś bardziej stonowanego i wygodnego? Czy obraziłaby się tak bardzo, gdybyśmy jedli tylko to, na co faktycznie mamy ochotę? Może wyciągnęłaby z tego wnioski i zaczęła przygotowywać też to, co goście lubią, a nie tylko to, czym ma zamiar "zabłysnąć".

Początki mogłyby być trudne, ale z czasem z imprezy, w której bierzemy udział, bo musimy, mogłaby się zrobić taka, podczas której naprawdę dobrze się bawimy. I wreszcie: czy byłaby to wielka potwarz, gdybyśmy opuścili imprezę przed jej oficjalnym zakończeniem zakładając, że zrobilibyśmy to taktownie i nie przeszkadzając innym?

Kilka tygodni temu byłam w teatrze. Już po kilku minutach wiedziałam, że ten spektakl to zło wcielone. Moje zdanie najwyraźniej podzielała publiczność, bo oklaski, jakimi nagrodzono artystów, były symboliczne. Choć drzwi miałam za plecami, nie odważyłam się opuścić widowni, bo przecież byłoby to wielce nietaktowne. Z drugiej strony, czy taktownym było prezentowanie tak kiepskiej jakości sztuki i oczekiwanie od widzów, że bezszelestnie będą się temu przyglądali?

Kiedy siedziałam na tym spektaklu i próbowałam zająć czymś myśli, byle tylko nie angażować się zbyt mocno w to, co działo się na scenie, przyszło mi na myśl, że przecież pretensje mogę mieć jedynie do samej siebie. Nikt mnie tam przecież na siłę nie trzymał, więc zmarnowałam ten czas na własne życzenie. Obiecałam sobie wtedy, że koniec z respektowaniem głupich zasad. Następnym razem po prostu wyjdę.

Opinie (58) 6 zablokowanych

  • Tradycja to piękno, które chronimy a nie więzy, które nas krępują. (1)

    Jak powiedział Ezra Pound.

    • 20 3

    • Tyle że Ezra Pound był faszystą i antysemitą, a po wojnie trzymali go w klatce.

      • 6 0

  • oj ewka

    co ty tam wiesz o sztuce. bo widzisz....granie wymaga skupienia. koncert jest wielkim wyzwaniem dla muzyka. i grajacy na widowni smartfon rozprasza to skupienie tak, jak wyjacy pies sasiadow rozprasza zapewne twoje skupienie na pisaniu bajduł ma portal. i sorry, ale to nie youtube tylko spektakl zywego czlowieka. jesli wymaga ciszy, to mu ją dajmy. tak jak tobie dajemy pare szpalt w portalu co miesiac.

    • 35 6

  • wstyd (1)

    Wstydzę się, że przeczytałam ten artykuł. Pani aspiracje ma, pretensje do sfer, ale braki w wykształceniu i etykiecie. Proszę przeprosić Czytelników i nauczyć się odróżniania popularyzowania sztuki wysokiej od niej niej samej, komercji i ambitnych czy tez wyższych dzieł. Polecam do wykorzystania przy najbliższej pracy słownik wyrazów bliskoznacznych. Wakacje nikogo nie zwalniają z utrzymywania poziomu intelektualnego.

    • 43 9

    • Jakich sfer ?????

      • 1 0

  • A ja się z Panią zgodzę. (4)

    Ludzie sami sobie zakładają kajdany w których potem tkwią. Do tego ci "kulturalni" pierwsi "kulturalnie" wezmą na języki tych co przykładowo wejdą na koncert w szortach. Ot taka kultura. W komentarzach też widać tą kulturę.

    • 15 20

    • Zgadzaj się,ale na koncertach muzyki poważnej raczej nie pojawiaj się.I nie chodzi tylko o szorty. Pewnych rzeczy nie można władować łopatą do głowy i czekać czy dotrze....

      • 6 7

    • stary o czym ty mowisz (2)

      sa kanony zachowania ktore wymyslono wlasnie po to, zeby ludzie nie byli jak bydlo. to nas odroznia od zwierzątek. najlepiej zebysmy jeszcze na koncertach zaczeli palic pety i sluchac przenosnego radyjka. po co tkwic w kajdanach

      • 15 3

      • "sa kanony zachowania ktore wymyslono wlasnie po to, zeby ludzie nie byli jak bydlo" (1)

        Przeczytaj to zdanie jeszcze raz i spróbuj je dobrze zrozumieć. Już? Dla mnie to zdanie oznacza właśnie tyle, że ludzie to bydło, które bez wydumanych przez pasterza zasad nie będzie wiedziało jak się zachować. Tylko bydło bezrefleksyjnie stosuje się do wydumanych zasad - człowiek mądry kieruje się własnym rozumem.

        • 4 3

        • Ale wiekszosc ludzi nie jest mądra i nikt od nich tego nie wymaga, po to są zasady żeby ta bezrozumna większość wiedziała co wolno a co nie, taki kaganiec. Jeśli masz wątpliwości czy więkoszść jest faktycznie tak głupia jak mówie obejrzyj reklamy- one nie są tak głupie z przekory, tylko dlatego że są skuteczne i działają na więkoszść ludzi (co autorzy reklam sprawdzają badaniami)

          • 1 0

  • A gdyby tak...

    Ta Pani przestała juz tutaj wypisywać bzdury....

    • 24 8

  • słuszny artykuł (1)

    bo szpony poprawności nie pozwalają na spontaniczne reagowanie na sztukę. W teatrze nawet gdy artysta klezmerzy albo sztuka jest słabiutka trzeba na końcu stać i stać i klaskać na bis - akurat w kinie można wyjść w trakcie filmu. Może dzięki spontanicznym reakcjom publiczności raz wygwizdani artyści zaczną sie bardziej starać

    • 13 8

    • Mi jak sztuka się nie podoba to siedzę i nie klaszczę, ewentualnie klaszczę mało energicznie jak podoba się tylko trochę - nie idę za tłumem.

      • 6 2

  • Dla mnie kulturalne zachowanie w stroju i obyciu jest naturalne wyniesione z domu. Dla innych mogą być to pęta, okowy, kajdany. Zacznijcie od czytania książek, duuuużo książek i tak powoli powoli do przodu. Pozdrawiam

    • 21 3

  • Opinia wyrażona przez smartfonową krytykantkę, bo do krytyka droga daleka

    • 14 5

  • Beczała coś wybeczał na koncercie (1)

    niesamowite

    • 1 12

    • dowcip idioty

      • 7 0

  • Trudno się dziwić - jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie!

    Artykuł ma ewidentnie prowokujący charakter i słusznie, przynajmniej rozruszał czytelników i pobudził do komentowania. Gratuluję autorce!

    Faktycznie luzu wokoło mamy aż nadto, więc nie przesadzałbym w tym zakresie - tym między innym wyróżnia się kultura wyższego rzędu, że wymaga nie tylko od artystów, ale również od widzów odpowiedniego przygotowania, a nade wszystko wzajemnego szacunku. Dlatego osobnicy w szortach, podkoszulkach bez rękawów itp. nie powinni nawet być wpuszczani do świątyń kultury. Z drugiej zaś strony, jakość produkcji gdańskich instytucji kultury, a w szczególności Teatru Wybrzeże pozostawia wiele do życzenia. Nieustanne, niczym nieuzasadnione epatowanie wulgaryzmami i golizną to nic innego, jak właśnie zaniżanie poziomu, brak szacunku dla widzów, to bazowanie na najniższych instynktach. Prowadzi to automatycznie do obniżania kultury, w tym również kultury zachowania odbiorców sztuki. Sam osobiście wielokrotnie byłem bliski wyjścia ze spektaklu, chociaż dzięki silnym hamulcom wewnętrznym tego nie zrobiłem. W pełni rozumiem jednak ludzi, którzy wychodzą w trakcie nieudanego przedstawienia czy koncertu. Przynajmniej są szczerzy i uczciwi, a może nawet tym aktem sprzeciwu mogą nawet dać do myślenia artystom. W każdym razie uważam, że lepiej wyjść, niż udawać, że wszystko w porządku, choć nie jest i wbrew sobie i faktom bić brawo na stojąco.

    • 12 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Pobożni i cnotliwi. Dawni gdańszczanie w zwierciadle sztuki (1 opinia)

(1 opinia)
20 zł
spotkanie, wystawa, warsztaty

Kultura ludowa Pomorza Gdańskiego

wystawa

Wystawa "Kajko, Kokosz i inni"

wystawa

Sprawdź się

Sprawdź się

Na podstawie jakiej książki nakręcono film, w którym w głównych rolach wystąpili Magdalena Cielecka i Paweł Deląg?

 

Najczęściej czytane