• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Tomasz Larczyński: Skończyć z fetyszem ikony

Tomasz Larczyński
4 lipca 2017 (artykuł sprzed 6 lat) 
Typową 'ikoną' jest Muzeum II Wojny Światowej. Przekroczenie budżetu jego budowy nie było problemem, natomiast wygenerowanie środków na prace badawcze - już tak - pisze Tomasz Larczyński. Typową 'ikoną' jest Muzeum II Wojny Światowej. Przekroczenie budżetu jego budowy nie było problemem, natomiast wygenerowanie środków na prace badawcze - już tak - pisze Tomasz Larczyński.

Chęć zapisania się w historii Gdańska nie jest zła, tym bardziej, że ma odbyć się poprzez inwestycję w niedochodową kulturę i humanistykę, szkoda jednak, że sprowadza się to do lania betonu. W Europie odchodzi się już często od takiego myślenia - pisze dr Tomasz Larczyński z Biblioteki Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk, działacz stowarzyszenia Lepszy Gdańsk i partii Razem.



Poniższy artykuł jest piątym i ostatnim już głosem w debacie o sensowności budowy nowego Muzeum Gdańska przy ul. Rycerskiej zobacz na mapie Gdańska nad Motławą. Poznaj pozostałe głosy w tej dyskusji.

***

Inwestycje w badania nad gdańską historią i w jej propagowanie są bezdyskusyjnie konieczne. Mam jednak wrażenie, że ciąży nad nią nieco prowincjonalne już dziś myślenie ikonami - wielkimi budynkami, pojedynczymi wizytówkami miasta, pokazywanymi na promocyjnych zdjęciach w izolacji od otaczającej tkanki miejskiej. Na ten element wizji idzie lwia część środków, tu o oszczędnościach nie ma mowy. W drugiej kolejności myśli się o zawartości tychże budynków, czyli o substancji wystawowej. Dopiero na końcu, o ile w ogóle, są ludzie - badacze, historycy, muzealnicy, kuratorzy wystaw.

Według tego schematu powstało Muzeum II Wojny Światowej, gdzie wielokrotne przekroczenie budżetu "ikony" nie było problemem, podczas gdy na podobne przekroczenie budżetu w odniesieniu do pensji zatrudnionych tam badaczek i badaczy już nikt nie miał specjalnej ochoty. Nieco podobną analogią jest też Teatr Szekspirowski, gdzie starczyło pieniędzy na olbrzymi gmach, lecz na stały zespół aktorski - już nie.

Oczywiście pamiętam, że ten pierwszy budynek to przede wszystkim inwestycja rządowa, a drugi - wojewódzka, lecz w obu władze Gdańska miały swój udział tak merytoryczny, jak finansowy. Jednocześnie widzę od początku podobne myślenie w odniesieniu do planowanego Muzeum Historii Gdańska - rozbudowa (istniejącego przecież) muzeum równa się budowie kolejnej ikony.

Na berlińskiej Wyspie Muzeów znajduje się pięć takich placówek. Nz. Muzeum Bodego. Na berlińskiej Wyspie Muzeów znajduje się pięć takich placówek. Nz. Muzeum Bodego.
Duże zastrzeżenia można też zgłosić w stosunku do projektu "klastra muzealnego" - zgrupowania wielkich obiektów muzealnych blisko siebie, czyli nowego muzeum obok Muzeum II Wojny. Brzmi w tym echo modernistycznego rozdziału funkcji miasta - osobno część mieszkalna, osobno przemysłowa, kulturalna itp. Tyle że praktyka dowiodła niepowodzenie takich koncepcji i w istocie w nowoczesnym myśleniu urbanistycznym dominuje mieszanie, łączenie funkcji, czego częściowym wyrazem w Gdańsku jest (czy raczej powinno być) Młode Miasto, śmiało zbliżające się zabudową mieszkaniową do obszarów przemysłowych i według projektów zawierające w sobie także funkcje kulturalne. Zdominowanie jednego kwartału muzeami sprawi, że będzie on po prostu martwy po godzinach ich zamknięcia.

Owszem, można tu w odpowiedzi przywołać berlińską Wyspę Muzeów... tyle że ona właśnie dowodzi prawdziwości tego stwierdzenia - żyje tylko w godzinach otwarcia muzeów. Podobnie jest przecież i z Muzeum II Wojny oraz do pewnego stopnia z ECS (wokół tego ostatniego ruch "po godzinach" zapewnia głównie klub Wydział Remontowy, podczas gdy przy samej bryle mamy martwą przestrzeń). I nieprzypadkowo berlińska struktura rzadko jest kopiowana na świecie. Amsterdamski Museumkwartier to przykład odwrotny - trzy duże muzea, lecz przemieszane na większym obszarze z zabudową mieszkalną.

W amsterdamskiej dzielnicy muzeów znajdują się trzy takie obiekty: Rijksmuseum, muzeum miejskie (Stedelijk) oraz Muzeum van Gogha. Znajduje się tu także sala koncertowa oraz duży park miejski. W amsterdamskiej dzielnicy muzeów znajdują się trzy takie obiekty: Rijksmuseum, muzeum miejskie (Stedelijk) oraz Muzeum van Gogha. Znajduje się tu także sala koncertowa oraz duży park miejski.
I to właśnie Amsterdam powinien być dla nas przykładem. Faktem jest, że wschodnia część historycznego Zamczyska, czyli nie dość, że fragment Śródmieścia, lecz wręcz jedna z kolebek miasta (choć dziś już wiemy, że najstarszy Gdańsk Wojciechowy leżał gdzie indziej) - tylko straszy nieużytkami. Ten teren wprost woła o godne zagospodarowanie.

Jednak skoro już Wiadrownię przeznaczyliśmy pod Muzeum II Wojny, to sąsiednie Zamczysko dla równowagi powinno być dogęszczone zabudową mieszkalną. Dzięki temu otrzymamy przestrzeń o zróżnicowanych funkcjach - ważne muzeum przyciągające ludzi za dnia, oraz osiedle z punktami usługowymi (gastronomia, mały handel itp.) utrzymujące życie wieczorem. I nie muszą być to wcale grodzone, prywatne apartamentowce, z którymi mamy dziś problem w Śródmieściu - zmieniające się ni to w hotele, ni to w puste mieszkania dla bogatszych osób tylko na lato. Przecież samo miasto może prowadzić aktywną politykę mieszkaniową, budując mieszkania komunalne w formie klasycznych kamienic, lub wspierając spółdzielnie mieszkaniowe. Także w ścisłym centrum. Coś, co brzmi w Polsce jak herezja, jest przecież podstawą funkcjonowania tkanki miejskiej np. Wiednia, a w Polsce jest promowane przez tak różne ugrupowania jak PiS czy partia Razem. Mądrze gospodarując przestrzenią, otrzymamy ikonę miejskości, ale taką prawdziwą: żyjącą ulicę w pięknym, historycznym otoczeniu, z wieżą Muzeum II Wojny górującą w tle. Tym też będzie się można pochwalić przed kolejnymi pokoleniami.

- Jeżeli na terenach postoczniowych jest jakieś życie, to raczej dzięki takim miejscom jak klub muzyczny Wydział Remontowy, a nie Europejskiemu Centrum Solidarności - uważa Tomasz Larczyński. - Jeżeli na terenach postoczniowych jest jakieś życie, to raczej dzięki takim miejscom jak klub muzyczny Wydział Remontowy, a nie Europejskiemu Centrum Solidarności - uważa Tomasz Larczyński.
Dodajmy tylko, że niezależnie od tego, co zbudujemy na Zamczysku, dla podtrzymania miejskiej funkcjonalności rejonu ujścia Nowej Raduni konieczna jest zdecydowana poprawa jego dostępności transportem publicznym. Jest to zresztą najbardziej palące właśnie przy rozbudowie struktur mieszkalnych - do muzeum pójść wszak nie trzeba (chyba, że się w nim pracuje), a z mieszkania jakoś trzeba dostać się do pracy czy szkoły. Projektowany w zaktualizowanym Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego tramwaj na Grodzkiej jest bardzo dobrym pomysłem i powinien zostać zrealizowany od razu wraz z zagospodarowaniem Zamczyska.

A nowa przestrzeń na wystawy? To prawda, i to jest konieczne. Tyle że akurat w Gdańsku mamy ogrom wciąż niezagospodarowanej substancji zabytkowej. Niektóre lokalizacje (jak Wielki Młyn) wskazywano już w poprzednich głosach, hale postoczniowe nasuwają się też same (zwróćmy uwagę na ich potężną kubaturę, dającą swobodę kuratorom wystaw). Ja przypomnę jeszcze o terenach fortecznych, jak choćby praktycznie nieużywanym Szańcu Jezuickim (owszem, niezbyt po drodze turystom, za to zaraz obok Chełmu - największej dzielnicy Trójmiasta). Wykorzystanie ich będzie i wielokrotnie tańsze od kolejnego Muzeum II Wojny, i też zaniesie edukację historyczną w nowe obszary Gdańska.

Zwróćmy na koniec uwagę: trzeba było zużyć przestrzeń całej historycznej dzielnicy, Wiadrowni, by wybudować jeden obiekt muzealny, w dodatku zasklepiając grunt wokół niego nawierzchnią nieprzesiąkliwą, co przy nawiedzających nas coraz częściej gwałtownych ulewach trudno uznać za nic innego jak krótkowzroczność. Tymczasem pustych przestrzeni w Śródmieściu, po których wieczorem hula wiatr, mamy zbyt wiele, a nie zbyt mało. Istniejące zabytkowe obiekty mają zaś tę zaletę, że przez stulecia trwania w naturalny sposób obrosły miejską tkanką, nawet jeśli dziś mocno zdegradowaną. Spróbujmy zatem projektować z biegiem miejskiego życia, zamiast entuzjastycznie wbijać w jego środek kolejną ikonę, świetnie wyglądającą na wizualizacjach, lecz nieco gorzej w listopadowy wieczór po wyjściu ostatniego zwiedzającego.

W debacie o nowym muzeum Gdańska mającym prezentować 1000-letnią historię miasta opublikowaliśmy artykuły Michała Stąporka pt. Nowe Muzeum Gdańska? Tak, ale na innych zasadach, Barbary Frydrych pt. Ul. Rycerska to przemyślana lokalizacja Muzeum Gdańska, Karola Spieglanina pt. Między muzeum a prawdziwym miastem i Macieja Badowicza pt. A co z oddziałami?.

O autorze

autor

Tomasz Larczyński

wrzeszczanin od trzech pokoleń, pasjonat historii, wiceprzewodniczący Nowej Lewicy w Gdańsku

Opinie (118) 8 zablokowanych

  • Znowu o tym niepotrzebnym muzeum (2)

    • 82 31

    • "...Zamczysko dla równowagi powinno być dogęszczone zabudową mieszkalną."

      Taką sugestię umieściłem w komentarzu do jednego z artykułów na ten temat.
      Nowa zabudowa z usługami przyczyniłaby się do ożywienia tego miejsca, jednocześnie będąc wyrazem idei odbudowy nabrzeży.

      • 4 0

    • mam wrażenie, że ktoś czegoś nie zrozumiał

      konkretnie: Bart pisze bzdury, nic nie rozumiejąc z komentowanego artykułu

      • 1 2

  • zlikwidowac ECS! (9)

    zaglosuje za tym

    • 107 58

    • tyle, ze klub wydzial remontowy jest terenem przedstoczniowym - nigdy tu nie odbywala sie produkcja (1)

      Rownie dobrze mozna by nazywac terenem postoczniowym "zieleniak" ;) Sorry autorze ale ja w przeciwienstwie do Ciebie pracowalem na terenach stoczni. :)

      " Jeżeli na terenach postoczniowych jest jakieś życie, to raczej dzięki takim miejscom jak klub muzyczny Wydział Remontowy, a nie Europejskiemu Centrum Solidarności - uważa Tomasz Larczyński.

      I Jeszcze niech doda, ze dzieki takim redakcxjom jak trojmiasto. pl ;)

      "

      • 24 16

      • W tym kontekście "jak" oznacza przykład, może nie najlepszy, ale przykład. I tutaj można pomyśleć także o ul. Elektryków albo

        CSG. Chociaż wydaje mi się, że dla większości ludzi/mieszkańców stocznia zaczyna się za tą bramą.

        Czytamy ze zrozumieniem.

        • 12 0

    • jetem pracownikiem PGS w Sopocie i uwazam, ze ..

      ludzie maja zle obuwie.. dlatego tak jest

      • 17 0

    • spytaj lepiej jak go tam zatrudniono (1)

      zamiast od razu szukac prawactwa czy lewactwa. to sa uklady towarzyskie. tylko naiwni wierza w podzialy partyjne.

      • 10 4

      • Większość ludzi to przecież lemingi

        Jak niby Kukiz dostał się do sejmu z tyloma głosami? Najpierw popierał PO, potem PiS, a teraz siedzi po cichutku, ewentualnie machnie jakiegoś tweeta :D

        • 3 1

    • (1)

      No co Ty. Trzeba dalej podtrzymywać gdzieś kult szpicla bolka. To jest przecież mentor parii oszustów...

      • 6 16

      • Oszus oszustowi wytyka że jest oszustem?

        • 0 1

    • (1)

      ECS ma ponad milionową publiczność z całego świata!!!

      • 4 8

      • Nie płeć bzdur.

        • 3 0

  • po co tyle muzeów? dla nowych dyrektorów? kto to utrzyma??? (2)

    • 91 21

    • tyle, ze nikt nie pytal ludzi co z robic z ich wlasnoscia.

      nikt nie utrzyma. tak jak setki innych finansowanych z ue kolejnych "inwestycji" To ma glownie generowac koszty. A podobno to kino Neptun czy klub Zak byly deficytowe i nie zarabialy na siebie.. wielki smiech.

      • 28 2

    • Muzea w stylu hipermarketów. Tylko brakuje cen biletów w stylu *9,99zł*
      No... a gdzie powstanie Mauzoleum Lecha Wałęsy, vel Bolek
      To mu się należy. PO-wskie władze Gdańska powinny rzutem na taśmę wybudować ów obiekt.
      Bo niedługo pójdą w PIS-du.
      A może Lechu weźmie przykład Fidela C. i w testamencie zabroni czcić swoją osobę.

      • 3 4

  • muzeum (1)

    Niezbyt ciekawe podsumowanie poprzednich głosów w debacie.

    • 11 33

    • Wszystkie wypowiedzi na temat muzeum były bardzo ciekawe.

      Ta również. Żeby tylko Ci którzy podejmują decyzje (w naszym imieniu) chcieli je brać pod uwagę. Żeby uczyli się od mądrzejszych od siebie. Niestety. Pycha i zadufanie, przekonanie o własnej nieomylności biorą górę nad rozsądkiem.

      • 13 1

  • Budyń i tak zrobi sobie to co chce (9)

    Można pisać, gadać, protestować. On ma już swoje plany i wizje.
    Oby po nim jakiś pisior do koryta się nie dorwał bo bedzie tragicznie!

    • 50 49

    • Takie straszenie PISem (5)

      Że ludzie już chyba po to aby wyp... Budynie i sprawdzić co to za katastrofę szykuje PIS dla Gdańska to wybiorą kogoś popieranego przez PIS.

      Bo co? Zburzy kamienice przy Długiej? Wykopie kolejną dziurę wstydu? Zmieni patrona lotniska? To straszenie PIS już nie działa.

      • 28 12

      • (4)

        Masz rację. Straszenie PRL-em już nie działa. Było szaro, ale po równo.

        • 10 9

        • (2)

          Idealna sytuacja dla ludzi bez ambicji, którzy wożą się przez całe życie na plecach innych.

          • 10 6

          • (1)

            Tak jest do dzisiaj. Państwo ma dać pracę, mieszkanie i kasę na dzieci, bo... bo tak i już!

            • 9 0

            • ale potem obdarowany bedzie krzyczal, jaki to on wolny

              • 0 0

        • w PRL było szaro ? Było kolorowo, wesoło, przyjaciele- wyjazdy, wędrówki po Polsce, pensja zawsze na czas,

          teraz nikt nie ma czasu, spłaca kredyty, a na wakacje to musi za granicę,
          jak się odwiedzić to wcześniej umowić się , nie spontanicznie jak kiedyś.

          • 2 0

    • myślisz że to jego plany i wizje? on z tego wszystkiego ma kasę, Gdańsk jest już sprzedany w całości (1)

      my mieszkańcy z biegiem czasu dowiadujemy się co gdzie będzie.
      nagle po spaleniu Centrum Samochodowego na Hallera od razu ruszają prace przy budowie osiedla... mają rozmach skubańcy, tak szybko zrobić plany, dostać pozwolenia. tam się kłania wizyta odpowiednich ludzi no chyba że ci ludzie też konsumują ten tort

      • 15 5

      • Niech szybko budują. Zawsze narzekaliśmy na żółwie tempo. Chyba jesteś z tych wiecznie niezadowolonych.

        • 3 11

    • Oby jakiś pisior dorwał się i to jak najprędzej.

      • 9 8

  • Muzem (1)

    Kiedyś budowano z dusza a nie jak teraz klocki z betonu i stali. Wykorzystać na razie istniejące budynki, zdążymy jeszcze sprzedać i zagospodarować przestrzeń le z głową.

    • 61 15

    • 'Miasto może prowadzić aktywną politykę mieszkaniową, budując mieszkania komunalne w formie klasycznych kamienic.' - popieram.

      • 8 1

  • Czy może być chociaż jeden głos niepartyjnego historyka? (6)

    Jak nie byly doradca Tuska i pupil Budynia to lewak z Razem

    Dotacje do muzeum wojny: 30 mln rocznie
    Dotacje do ECS: 20 mln rocznie

    • 90 35

    • dotacje w różnej formie do stadionu 53 mln rocznie

      • 24 2

    • asystenci poselscy i polityczni nominaci muszą kosztować.

      • 7 4

    • nie ma niepartyjnych historyków

      • 6 8

    • Dane nieprawdziwe, polecam sprawdzenie kwot, bo to bzdura!!!

      • 1 5

    • To dawne SLD z PZPR

      • 1 6

    • ekonomiczna definicja cynika: zna cenę każdej rzeczy

      ale wartości żadnej.

      • 6 0

  • działacz partii razem. Dalej już nie ma sensu czytać. (9)

    • 79 64

    • (2)

      Lepiej z Razem niż jakiejś tzw prawicy.
      Akurat doktor Larczyński ma rację. Zbudujemy sobie getto muzealne i tyle.

      • 34 25

      • powiedzialbym, ze nie myli sie (1)

        budowanie komunalnych mieszkan w takim miejscu?

        Super, a potem kto ma je dostac? Dlaczego nie ja? Dlaczego ja mam zaplacic za to, ze ktos kto widocznie nie staral sie wystarczajaco ma zamieszkac w samym sercu Gdanska.

        Jescze po 10 latach pewnie odkupi za 10% ceny. Smieszne

        • 10 0

        • Jak to kto je ma dostać? Uchodźcy i prześladowane feministki.

          • 7 5

    • Już? Serio?

      Nie masz pojęcia co napisał, ale na wszelki wypadek już się z nim nie zgadzasz? Boisz się, że od czytania wzrok ci się popsuje?

      • 31 18

    • Uważajcie na ten planowany desant czerwonej hołoty za rok w wyborach samorządowych w Gdańsku (1)

      Naczelna komuszyca J. Banach chce powrócić do Rady Miasta Gdańska otoczona bandą pampersów - cwaniaczków, mogących być jej wnukami. Panu Larczyńskiemu i kolegom z Lepszego Gdańska, przyjaciołom Krytyki Politycznej mówię ideologiczne nie. Spadajcie do Izraela!

      • 15 32

      • W Izraelu muszą iść do wojska i pracować. Nie dla Razem coś takiego.

        • 13 3

    • (2)

      Ehhh koleś tragiczny. Kojarzę go z harcerstwa . 55gdh jaszczur band.
      dziwny był

      • 6 8

      • (1)

        Ja też, ja też! I Ciebie z Legionów kojarzę Arku.

        • 2 3

        • A to już osobista wycieczka...

          • 4 2

  • (6)

    PartiRazem to ja dziękuje

    • 52 37

    • komunisci z PZPR wyjatkowo czesto zmieniali nazwy najnowsza to Partia Razem i Lepszy Gdańsk (3)

      ,bo lewica jest podzielona.

      • 7 11

      • Nieprawda (2)

        Stala i niezmienna to PiS.

        Przywrocili juz zasade, ze szef partii jest najwazniejszy.
        Przyworcili juz 8-letnia podstawowke.
        TVP jest juz tania tuba propagandowa (ale Sonda wrocila!)
        Panstwo bedzie ludziom budowac mieszkania.
        Sady maja dawac trakie wyroki, jakich oczekuje wladza.

        Jesli ktos nie widzi, ze PiS jest najnowszym wcieleniem glebokiej komuny, to pozostaje tylko wspolczuc.

        • 8 8

        • Lemin co zyje matrixie stworzonym przez PO która mysli za niego twierdzi ze wszyscy wokoło są slepi :)

          • 5 7

        • no to teraz zrób taką wyliczankę o PO

          • 2 2

    • (1)

      Towarzysz Zandberg żywym dowodem na reinkarnację- drugie wcielenie Lenina.

      • 6 4

      • Jak widać po nim Żydzi nigdy nie chceli się zasymilować w Polsce, także ci będacy ateistami

        Dobry komunista to martwy komunista!

        • 2 6

  • Doktor Larczyński dobrze gada: inwestujmy w naukę, a nie w wodotryski

    Ja wiem, że inwestycje w "naukę" (używając słów Budynia) nie są seksi, bo ich efektów nie widać od razu i ciężko się nimi chwalić, ale bądźmy rozsądni...

    • 61 12

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Pobożni i cnotliwi. Dawni gdańszczanie w zwierciadle sztuki (1 opinia)

(1 opinia)
20 zł
spotkanie, wystawa, warsztaty

Kultura ludowa Pomorza Gdańskiego

wystawa

Wystawa "Kajko, Kokosz i inni"

wystawa

Sprawdź się

Sprawdź się

Który słynny polski reżyser rozpoczynał karierę teatralną w Teatrze Wybrzeże?

 

Najczęściej czytane