• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Prawda jest iskrą pod beczką prochu. O "Kursku" Teatru Miejskiego na "Darze Pomorza"

Łukasz Rudziński
7 maja 2017 (artykuł sprzed 7 lat) 

Spektakl Teatru Miejskiego jest świetnie skomponowany reżysersko, muzycznie i scenograficznie.

Ostatnie chwile załogi okrętu podwodnego "K-141 Kursk", rozpacz ich bliskich i bezradność dowódców ogląda się momentami ze ściśniętym gardłem. "Kursk" Teatru Miejskiego w Gdyni, grany na "Darze Pomorza", jest półtoragodzinnym, bardzo sugestywnym obrazem ludzkiego cierpienia i gorzką, a przy tym uniwersalną próbą przyjrzenia się polityce oraz prawidłom, jakimi kierują się włodarze Rosji.



Tragedia okrętu "K-141 Kursk" wydarzyła się na Morzu Barentsa w 2000 roku, jednak do dziś pozostało wokół niej wiele niedomówień. W sferze przypuszczeń pozostaje przyczyna niespodziewanych wybuchów na pokładzie chluby rosyjskiej floty. Praktycznie niezatapialna jednostka poszła na dno, zaś jej załodze nikt nie zdołał pomóc. Taką gotowość zgłaszali Norwegowie, Amerykanie i Brytyjczycy, jednak Rosjanie odrzucili wsparcie w momencie, gdy była jeszcze szansa na uratowanie części załogi. Przekazywane opinii publicznej sprzeczne komunikaty sprzyjały tworzeniu przeróżnych hipotez wyjaśniających katastrofę - od zderzenia z innym okrętem podwodnym, przez zatopienie amerykańską torpedą, po wybuch torped najnowszej generacji, w jakie wyposażony był "K-141 Kursk". Oficjalnie dwa lata po tragedii przyznano, że do tragedii doprowadził wybuch torpedy znajdującej się na okręcie i szereg niefortunnych zdarzeń.

Twórcy gdyńskiego spektaklu bardzo rzetelnie konfrontują się z faktografią katastrofy sprzed kilkunastu lat. Nie interesuje ich czyste sprawozdanie ze zdarzenia, choć narracyjna forma sztuki Pawła Huellego "Kursk" pozwala na poznanie niuansów zdarzeń bez choćby minimalnej wcześniejszej wiedzy na temat losów rosyjskiego okrętu. Jako widzowie obserwujemy katastrofę z zewnątrz, oczami obserwatorów ze stanowiska dowodzenia manewrów wojskowych, w jakich "Kursk" brał udział, oraz od środka - śledząc ostatnie chwile konających marynarzy. Dramatyzm tragedii potęguje obecność kobiet, w gdyńskim spektaklu reprezentantek rodzin marynarzy, odciętych od informacji o bliskich, oszukiwanych i pozostawionych przez władze samym sobie.

Gasnąca świadomość marynarzy zamkniętych w "balszanej trumnie" i oczekujących na śmierć, podsuwa im różne obrazy z pogranicza jawy i snu. Na planie Grzegorz Wolf (Dimitrij, po lewej) i Rafał Kowal (Ljowa). Gasnąca świadomość marynarzy zamkniętych w "balszanej trumnie" i oczekujących na śmierć, podsuwa im różne obrazy z pogranicza jawy i snu. Na planie Grzegorz Wolf (Dimitrij, po lewej) i Rafał Kowal (Ljowa).
Jednak najważniejsza jest najmniej efektowna z płaszczyzn spektaklu. To postać z innego czasu i porządku - Markiz Astolf de Custine - bohater-obserwator współczesnej sobie Rosji przeszło półtora wieku wcześniej niż dramatyczne losy "Kurska". Opowiada on o Rosji swoich czasów (słowami słynnych "Listów z Rosji"), analizując to, co zastał po przyjeździe do kraju cara Mikołaja I. Jego spostrzeżenia i przemyślenia na temat Rosji są zadziwiająco aktualne i ponadczasowe. Wraz z czasem trwania spektaklu uwagi Markiza coraz ściślej korespondują też z sytuacją marynarzy "Kurska" i zdarzeń związanych z jego zatonięciem.

Nie byłoby to możliwe bez bardzo precyzyjnej reżyserii Krzysztofa Babickiego. Dyrektor Teatru Miejskiego od lat sięga po sztuki Pawła Huellego, pisane przez niego (z racji funkcji dramaturga teatru) regularnie z myślą o Teatrze Miejskim w Gdyni. Tym razem za pomocą prostych środków udaje się reżyserowi w klarowny sposób podzielić małą, klaustrofobiczną przestrzeń podpokładu "Daru Pomorza", co wyraźnie zaznaczone jest również w grze aktorskiej. Największe wrażenie robi niezwykle precyzyjnie ustawiona gra aktorów w centralnym punkcie sceny, za półprzezroczystymi pleksi, stanowiącymi przestrzeń okrętu (bardzo pomysłowa, "dyskretna" scenografia Marka Brauna składa się właściwie z dwóch elementów, poza wymienionym jest to jeszcze stanowisko dowodzenia, umieszczone tuż obok). Tam na czterech metrach kwadratowych piątka aktorów gra bardzo blisko siebie, ale w ich ruchach nie ma śladu przypadku czy chaosu.

W planie "rodzinnym" dramat przeżywają rodziny umierających marynarzy, desperacko chwytające się nadziei na ich ocalenie. Na zdjęciu Olga Barbara Długońska (Irina) i Marta Kadłub (Natasza). W planie "rodzinnym" dramat przeżywają rodziny umierających marynarzy, desperacko chwytające się nadziei na ich ocalenie. Na zdjęciu Olga Barbara Długońska (Irina) i Marta Kadłub (Natasza).
"Kursk" jest rzadkim przykładem bardzo równego, dobrego aktorstwa, niemal całego zespołu. Jednak jedna, wydawałoby się marginalna rola, wyróżnia się na tle pozostałych. Elżbieta Mrozińska nie pierwszy raz udowadnia, że potrafi dokonać niezwykłej metamorfozy (wcześniej było tak m.in. z rolą Czarownicy w "Śnieżce i krasnoludkach"). W roli Babki Sofii Antonownej tworzy właściwie osobny "teatr w teatrze". Mrozińska wciela się w pełnym znaczeniu tego słowa w staruszkę, ledwo powłóczącą nogami i poruszającą się o lasce, starającą się opanować drżenie rąk, gdy nerwowo usiłuje postrzępioną chusteczką wytrzeć usta. Rzeczywistość zlewa się Sofii Antonownej z przeszłością w jedną całość, zaś aktorka niejako na marginesie akcji "Kurska" rozgrywa dramat starszej, niedołężnej i odrzuconej kobiety, przejmująco bezradnej wobec świata, którego już nie rozumie i z którym nie potrafi walczyć.

Pozostali dobrze wykorzystują możliwości swoich ról. W przypadku grających marynarzy Macieja Wiznera (Siergieja) i Szymona Sędrowskiego (Michaił) to krótkie, choć intensywne, epizody. Nieco więcej do powiedzenia i zagrania mają Dariusz Szymaniak (zrezygnowany Sasza) i grany przez Rafała Kowala Ljowa, znajdujący się na skraju załamania nerwowego. Jednak to kapitan Dimitrij Kolesnikow w interpretacji Grzegorza Wolfa jest z nich postacią najciekawszą. Zarówno w scenach z ukochaną żoną Olgą, jak i w rozmowach z kolegami, pozostaje wiarygodny i naturalny, swobodnie przeistaczając się ze wstydzącego się swoich uczuć zwyczajnego chłopaka z sąsiedztwa w racjonalnego i opanowanego nawet w obliczu śmierci dowódcę.

Bardzo ciekawe role oczekujących na strzępy informacji o swoich mężczyznach role przygotowały Dorota Lulka (Nadieżdza) i doskonała w tym spektaklu Elżbieta Mrozińska (Babka Sofia Antonowna). Bardzo ciekawe role oczekujących na strzępy informacji o swoich mężczyznach role przygotowały Dorota Lulka (Nadieżdza) i doskonała w tym spektaklu Elżbieta Mrozińska (Babka Sofia Antonowna).
Ten zestaw uzupełnia Admirał (Eugeniusz Krzysztof Kujawski) i Komandor (Piotr Michalski) śledzący zdarzenia z boku i usiłujący zrozumieć, co tak naprawdę się stało. Obaj - bardzo od siebie w tych rolach różni - umiejętnie budują tajemnicę wokół swoich bohaterów. Nie mniej istotnym kontrapunktem do zdarzeń na Morzu Barentsa są kobiety oczekujące na swoich mężczyzn - mężów, kochanków, synów, braci czy wnuków. Najwięcej dramatyzmu ma w sobie bardzo drobiazgowo zbudowana rola Nadieżdy w wykonaniu Doroty Lulki, z jej przejmującym, oskarżającym monologiem na czele. Umiejętnie rozhisteryzowaną młodą dziewczynę Nataszę gra Marta Kadłub, ostoją rozsądku i pozornego spokoju, skrywającego ból i rozpacz jest Irina (Olga Barbara Długońska). Tylko Olga Moniki Babickiej wypada na ich tle nieprzekonująco.

Wszystkim zaś towarzyszy obecny-nieobecny Markiz de Custine, grany przez Mariusza Żarneckiego. To rola bardzo trudna, pozornie oderwana od pozostałych, kreślona z początku dworskim tańcem i wytwornymi gestami, później coraz krótszymi i bardziej dobitnymi uwagami o Rosjanach i ich państwie. Z jednej strony de Custine to spostrzegawczy turysta, z drugiej - błyskotliwy myśliciel, z trzeciej - natchniony wizjoner. Żarnecki skutecznie odmalowuje tę postać w każdej z wersji.

W głowach marynarzy zaczynają się pojawiać mary przeszłości i rozmowy, które nigdy nie miały miejsca. Na zdjęciu Szymon Sędrowski (Misza). W głowach marynarzy zaczynają się pojawiać mary przeszłości i rozmowy, które nigdy nie miały miejsca. Na zdjęciu Szymon Sędrowski (Misza).
Całą machinę teatralną nakręca bardzo dokładnie prowadzona przez Krzysztofa Babickiego dramaturgia spektaklu, gdzie momenty marynarskiej depresji zestawiono z rozpaczą ich bliskich i bezsilnością podszytą rozmaitymi domysłami dowódców. Bardzo dobrze z materią spektaklu komponuje się muzyka Marka Kuczyńskiego, zwłaszcza w momentach imitacji odgłosów okrętu podwodnego. Wrażenie robią efektowne kostiumy Jolanty Łagowskiej-Braun. Całości dodano rosyjskiego kolorytu za pomocą pieśni Bułata Okudżawy (w wykonaniu Doroty Lulki), rosyjskiej pieśni ludowej (puszczonej z offu) i rosyjskojęzycznej modlitwy "Ojcze nasz".

Gorzki, przenikliwie aktualny spektakl pozostawia nas z nieprzyjemną konstatacją, że wszystko to wcześniej czy później musiało się wydarzyć, a rosyjska reakcja na katastrofę była bardzo przewidywalna. Jak zauważa Markiz de Custine - "w Rosji prawda jest jak iskra pod beczką prochu". Właśnie przez pryzmat sytuacji kryzysowej, jaką było zatonięcie "Kurska", Paweł Huelle wraz z Krzysztofem Babickim przyglądają się mechanizmom, jakie kierują Rosją wczoraj i dziś. I wszystko wskazuje na to, że także Rosją "jutra", czego dowodzą zapiski Astolfa de Custine'a.

Właśnie uniwersalizm spektaklu w połączeniu ze smutną, momentami ponurą, opartą na faktach opowieścią, przesądza o wartości i powodzeniu "Kurska". Obok "Lotu nad kukułczym gniazdem" to zdecydowanie najlepsze przedstawienie Teatru Miejskiego w tym sezonie, które nie tylko z racji miejsca grania spektaklu ma szansę powtórzyć sukces "Idąc rakiem".

Spektakl

7.9
42 oceny

Kursk

spektakl dramatyczny

Miejsca

Spektakle

  • Kursk 9 czerwca 2024 godz. 20:00

Opinie (30) 2 zablokowane

  • Niestety Babicka każda role ma "nieprzekonywująca" (2)

    • 17 15

    • (1)

      TYLKO zastanawiające jest to, że gra w każdym przedstawieniu główną rolę.

      • 5 8

      • "tatuś" derektor

        "tatuś" derektor myślący nie tą głową i obsada w głównej roli jest.

        • 12 7

  • Po mordach się lali o wejsciówki, stacje tv, reporterzy, ogólnie szał.

    • 6 4

  • Brzmi nieźle...

    I co? Można zrobić dobrą sztukę bez gołych tyłków? Można! Wybrzeże niech się uczy jak powinno robić się sztuki.

    • 51 6

  • Mam bardzo podobne wrażenia po obejrzeniu przedstawienia

    Mądry, przejmujący spektakl - nie tylko o Rosji.

    • 26 1

  • Kacapy ruskie najwieksza ZARAZA ŚWIATA !!! (1)

    • 19 29

    • '...GŁUPIA DUMA NARODOWA I KOMPLEKSY OD STULECI...' - to o nas Polakach

      Kazik - w piosence 'Jeszcze Polska' 1992r.

      Minęło 25 lat a ty UN idealnie do niej pasujesz...

      • 5 6

  • "Kapitan Kolesnikov" zespołu DDT

    Jest na yt. Świetny kawałek. Polecam wersję z najwyższą liczbą odsłon.

    • 5 0

  • wygląda ciekawie (1)

    i ciekawe czy są jeszcze jakieś bilety na następne spektakle. Ile tam osób wchodzi... z 30?

    • 2 1

    • Kombinuj.....a "wchodzi" 100.

      • 0 0

  • w końcu coś ŚWIEŻEGO w teatrze

    • 3 0

  • jak zwiększyć oglądalność (5)

    Jak poprawić oglądalność teatralnego repertuaru? Babicki z Huellem znaleźli doskonałą receptę: zmniejszyć ilość miejsc na widowni. W tym celu coraz częściej wystawiają sztuki nie na dekach macierzystego teatru, lecz na pokładzie Daru Pomorza. "Kursk"może obejrzeć jednorazowo około 30 osób. Gdyby chciano zaspokoić głód sztuki wszystkich miłośników gdyńskiej sceny musiano by wystawić sztukę około 200 razy, co zajęłoby około 15 lat.Tyle może Dar Pomorza nie przetrzymać, a i z widzów pewnie wielu nie doczeka. Może warto pomyśleć o przygotowaniu dwóch wersji sztuki: jednej dla elit, na premierę i kilka przedstawień na Darze Pomorza i drugą wersję do częstego grania na deskach teatru?

    • 5 18

    • Skąd informacja, że widownia mieści zaledwie 30 osób? Co za bzdura.
      Byłam na "Idąc rakiem" i widzów było na pewno ok. 100.

      • 5 0

    • dla jakich elit (1)

      kiedy pisząca osoba była na jakimkolwiek spektaklu? każdy może się pojawić w teatrze jak tylko chce, nudzącej się w domu baletnicy , będzie przeszkadzać wszystko, będzie wymyślać , że teatr za drogi , tylko dla elit, a czy wie ile kosztuje bilet do teatru? często gęsto mniej niż bilet do kina , może nie do kina tylko do multiplexu.

      • 7 0

      • olga

        Zgadzam się z recenzją, bardzo dobre, przejmujące przedstawienie. Dziękuję Panu Babickiemu za wysoki poziom przedstawień.

        • 0 0

    • Jak nie byłeś na spektaklu, to wypisuj bzdur. Na "Darze Pomorza" jest ok. 100 miejsc dla widzów. A jak się naprawdę zobaczyć spektakl to bilet wcześnie czy później da się kupić.

      • 1 0

    • 100 osob

      na dar pomorza wchodzi 100 widzow a nie 30, do your research madralo.

      • 0 1

  • (2)

    60 lat wyzyskiwali polske a debile pokazują ich ludzką

    • 3 15

    • Niemcy zabili 6 milionów Polaków a ty niemieckim autem jeździsz???

      • 4 0

    • pojedz, porozmawiaj z ludzmi a potem się wypowiadaj

      • 0 0

1

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Pobożni i cnotliwi. Dawni gdańszczanie w zwierciadle sztuki (1 opinia)

(1 opinia)
20 zł
spotkanie, wystawa, warsztaty

Kultura ludowa Pomorza Gdańskiego

wystawa

Wystawa "Kajko, Kokosz i inni"

wystawa

Sprawdź się

Sprawdź się

Popularna aktorka Katarzyna Figura związana jest z:

 

Najczęściej czytane