Nowe prace w kolekcji Muzeum Narodowego. Po wernisażu

W Pałacu Opatów w piątek 29 stycznia zgromadził się niemały tłum zainteresowanych najnowszymi nabytkami muzeum. Wernisaż oraz towarzysząca mu dyskusja przyciągnęły nie tylko miłośników sztuki współczesnej, ale również liczne grono specjalistów, w tym historyków sztuki, muzealników i pracowników instytucji kulturalnych Trójmiasta.

W ramach wernisażu "Nowe otwarcie. Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku - edycja amerykańska" odbyła się nie tylko prezentacja prac zakupionych w ostatnim czasie przez Muzeum Narodowe, ale również dyskusja dotycząca całego programu zakupowego instytucji. Z inicjatywy kuratorki Małgorzaty Taraszkiewicz-Zwolickiej muzeum od kilku lat sukcesywnie wzbogaca swoje zbory o dzieła sztuki współczesnej. Projekt finansowany ze środków programu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pozwolił jak dotąd zorganizować cztery edycje zakupów.

Tym razem zaprezentowane zostały prace pod nazwą edycja amerykańska, a zakupy objęły trzech artystów i pięć prac. Wśród nich znalazła się fotografia brazylijskiego artysty Sebastiao Salgado, przepiękny akt fotograficzny amerykanki Carolee Schneemann i trzy zdjęcia prac uznanego polskiego twórcy Krzysztofa Wodiczko. Głównym założeniem projektu jest realizowanie strategii uzupełniania zbiorów muzeum o obiekty reprezentujące sztukę współczesną twórców międzynarodowych z ostatnich 30 lat.

- Powodem, dla którego zdecydowaliśmy się na dokonywanie zakupów sztuki współczesnej była przede wszystkim naturalna potrzeba uzupełniania kolekcji o prace artystyczne ostatnich lat - mówiła podczas dyskusji Małgorzata Paszylka-Glaza, kuratorka Oddziału Sztuki Nowoczesnej.
Jak podkreślił na wstępie dyskusji jej moderator historyk sztuki dr Hubert Bilewicz, tego typu spotkania i przedsięwzięcia są świętem muzeum, historii sztuki i muzealników. To właśnie dzięki skutecznym i niekiedy trudnym decyzjom kuratorek Muzeum Narodowego, można zobaczyć w Gdańsku dzieła nie tylko uznanych artystów, ale przede wszystkim współczesnych twórców kształtujących postawy i kierunki sztuki ostatnich 30 lat. W związku z zaistniałą potrzebą kolekcjonowania sztuki współczesnej to właśnie na niej skupiona jest uwaga organizatorów programu. Oddział Sztuki Nowoczesnej dysponuje dużymi i imponujący zbiorami, ale jak tłumaczyły podczas spotkania kuratorki, brakuje w niej prac reprezentujących nowe media artystyczne, przede wszystkim fotografii, instalacji i wideoartów.

- Najmniej rozbudowana i liczna jest kolekcja fotografii i wideo, dlatego też na tym się skupiamy - tłumaczyła podczas rozmowy Małgorzata Taraszkiewicz-Zwolicka, kuratorka Gdańskiej Galerii Fotografii.
- Brakuje nam rzeczy porywających, komentujących współczesne wydarzenia. Filmów, instalacji, w kolekcji muzeum dominują klasyczne media - dodała Małgorzata Paszylka-Glaza.
Dzieła prezentowane w ramach najnowszych zakupów można oglądać do 30 marca w Pałacu Opatów w Oliwie. Jest to wyjątkowa okazja, aby przyjrzeć się pracom uznanych w światowym środowisku artystów. Zdjęcie brazylijskiego fotografa i fotoreportera Sebastiao Salgado z cyklu "Serra Pelada" jest jedną z najbardziej reprezentatywnych i przełomowych prac w jego karierze. Czarno-biała fotografia w swojej kompozycji wywołuje skojarzenia z niderlandzkim malarzem Pieterem Bruegelem. Przedstawiające południowoamerykańskich robotników zdjęcie budzi skojarzenia z egipskimi niewolnikami i w swojej bardzo silnej wymowie opowiada zarówno o zniewoleniu, jak i o wolności, o pięknie i o tragedii.

Zupełnie inna w swoim przekazie zarówno estetycznym jak i metaforycznym jest fotografia amerykańskiej artystki intermedialnej Carolee Schneemann. Jej akt prezentujący nagą kobietę pozującą na torach kolejowych jest rodzajem fotocollage'u i reprezentuje okres w twórczości artystki, kiedy poszukiwała nowych sposobów oglądania nagiego ciała. Piękno nie tylko wymowy, ale i samej pracy sprawia, że można się pokusić o stwierdzenie, że przyćmiła ona gwiazdę wieczoru, czyli Krzysztofa Wodiczko.

Polski artysta, który z końcem lat 70. wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, jest jednym z najbardziej cenionych twórców wielkoformatowych projekcji fotograficznych i wideo w przestrzeniach publicznych. Niezwykle wymowne i wysublimowane estetycznie prace pozwalają na chwile refleksji. Wykonane w latach 80. i 90. wydają się być wyjątkowo aktualne w kontekście obecnych wydarzeń na świecie, jednocześnie wskazując na istotną rolę kultury i dziedzictwa artystycznego dla współczesnego świata. Ponadczasowość prezentowanych prac Wodiczki jest niesamowicie uderzająco już od pierwszego spojrzenia.

W planach są kolejne zakupy do kolekcji i jak miało to miejsce do tej pory, muzeum skupiać się będzie na uzupełnianiu kolekcji sztuki współczesnej.

- Wspólnym mianownikiem jest szeroko rozumiana kategoria wolności, przemilczenia, ograniczenia, reglamentowania wolności, wypierania. W związku z historią Gdańska, jak również z uwagi na jego współczesność jest niezwykle istotne, a wręcz obligatoryjne, żeby sztuka była tutaj komentatorem - mówił dr Hubert Bilewicz.
Jak wspominały podczas dyskusji kuratorki, możliwość zakupów prac do kolekcji muzeum może nabrać znaczącego rozpędu w najbliższej przyszłości, bowiem pojawił się prywatny fundator. Dzięki tego typu działaniom możliwości zakupowe instytucji znacznie się poszerzają. Planowany jest zakup przynajmniej 10 dzieł rocznie. Jak wspominała Małgorzata Taraszkiewicz-Zwolicka, trwają rozmowy nad utworzeniem pracowni nowych mediów w Muzeum Narodowym. Jej kolekcja gromadziłaby prace współczesne skupione na nowoczesnych mediach artystycznych. Jeśli uda się zrealizować te ambitne plany, Oddział Sztuki Nowoczesnej może stać się doskonałą podwaliną pod tworzone Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Gdańsku.