A czy znasz Ty bracie młody - wystawa

Wystawa czasowa "A czy znasz ty bracie młody" to ekspozycja poświęcona Wincentemu Polowi - światowej klasy geografowi, krajoznawcy, etnografowi, wybitnemu poecie, który jest twórcą nazwy Śmiała Wisła - nowego ujścia Wisły do morza w Górkach k. Gdańska powstałego w 1840 r. Gromadzone przez blisko 40 lat eksponaty związane z życiem i twórczością poety stały się punktem wyjścia do zaaranżowania przestrzeni muzealnej. To także przyczynek do samodzielnego odkrywania jego bogatej spuścizny literackiej i naukowej.

Na wystawie zaprezentowano m.in. unikatowy księgozbiór XIX wiecznych wydań dzieł Wincentego Pola, XX wieczne wydawnictwa poświęcone jego spuściźnie, zawierające oryginalne dedykacje darczyńców, fragment bogatej korespondencji poety, ekspozycje ekslibrisów dedykowanych patronowi Izby Pamięci, ekspozycję szkiców wykonanych przez Juliusza Kossaka do "Roku Myśliwca" wraz z komentarzem.

Wincenty Pol - światowej klasy geograf, krajoznawca, etnograf, a przede wszystkim wybitny poeta. Urodzony 20 kwietnia 1807 r. w Lublinie. Syn Franciszka Ksawerego Pola i Eleonory z domu Longchamps de Berier. Uczestnik Powstania Listopadowego. W uznaniu zasług odznaczony krzyżem Virtuti Militari. Oprócz twórczości literackiej, rozwija swoje zamiłowania geograficzne - liczne wędrówki i podróże: Tatry, Beskidy, Wołyń, Podole, Litwa, Żuławy Wiślane. W 1849 r. zostaje mianowany nadzwyczajnym profesorem nowo powstałej na Uniwersytecie Jagiellońskim, katedry geografii, (pierwsza na ziemiach polskich, druga w Europie). Lata 60. XIX w. to okres intensywnej działalności na polu literackim, naukowym, jak i społecznym. Zmarł 2 grudnia 1872 r. w Krakowie. Twórczość literacką reprezentują m.in.: "Mohort", "Pieśni Janusza", "Pieśń o Ziemi Naszej". Wśród dzieł naukowych na uwagę zasługują m.in.: "Północny wschód Europy pod względem natury", "Rzut oka na północne stoki Karpat", "Obrazy z życia i natury".

Izba Pamięci została utworzona w 1974 r. Do 2006 r. była zarządzana społecznie. Wówczas została włączona w struktury Gdańskiego Archipelagu Kultury. Inicjatorami ekspozycji muzealnej Izby Pamięci Wincentego Pola byli: prawnuk poety Adam Pol, który stał się darczyńcą XIX - wiecznej kolekcji wydań dzieł Wincentego Pola oraz wielu innych cennych dokumentów związanych z życiem i twórczością poety. Natomiast Longin Malicki, mieszkaniec Sobieszewa, przekazał szereg etnograficznych zbiorów poświęconych życiu codziennym z terenu Wyspy Sobieszewskiej oraz Żuław Wiślanych. W 2014 r. Izba Pamięci Wincentego Pola obchodziła 40 rocznicę powstania.

"A czy znasz ty bracie młody"
Kto był twórcą nazwy Śmiała Wisła? Czym była krzyżownica wiatrów? Ile wynosił czas żeglugi po Wiśle? Czym charakteryzowały się XIX wieczne wydawnictwa? Jaką treść posiadały wpisy darczyńców? Z kim korespondował poeta? Na te i inne pytania stara się odpowiedzieć monograficzna wystawa poświęcona Wincentemu Polowi, która przybliży Państwu postać, jak i dorobek poety.

Gablota 1. Znajdują tu się wydawnictwa, które zostały przekazane Izbie Pamięci. Ich wartością jest nie tylko to, że są poświęcone Wincentemu Polowi, ale i przede wszystkim zawierają dedykacje darczyńców z okazji różnych wydarzeń, rocznic etc. Pochodzą od prawnuka poety śp. Adma Pola, jak i innych osób, które zawodowo badały twórczość poety.

Gablota 2 - 3. Została poświęcona ogromnej spuściźnie epistolarnej. Skompletowaliśmy tu wybrane przykłady bogatej korespondencji Wincentego Pola, jaką prowadził przez całe swoje życie. Wśród adresatów byli m.in. gen. Jozef Załuski, hr. Alfonsyna Dzieduszycka, Kornelia Polowa, Józef Ignacy Krasicki, Aniela Polowa. Na uwagę zasługuje nie tylko ilość, ale oryginalny język, jakim posługiwano się w sztuce pisania listów do bliskich.

Gablota 4. Polska Krzyżownica Wiatrów zaznaczona przez Wincentego Pola stanowi wyjątkowe zagadnienie w jego dorobku z zakresu geografii. W swoich opisach krajoznawczych starał się nie pominąć zagadnień klimatycznych dotyczących wyróżnionych przez siebie regionów. Opisy zjawisk pogodowych oprócz pierwiastka ludowego zawierają także określenia, które pozostały w naukowym nazewnictwie do dnia dzisiejszego. Jednym z nich jest prezentowana Krzyżownica Wiatrów. Temat podjęty wcześniej przez Jana Śniadeckiego został przez Wincentego Pola opisany i rozszerzony. Na wzór zegara W. Pol podzielił tarcze na 24 kierunki wiatrów, które odpowiadają 24 godzinom.

Gablota 5 Prezentuje mapy Żuław Wiślanych przed 1840 r. kiedy to Wisła nie miała swojego ujścia w Górkach (1840 r.) i w Świbnie (1895 r.). Mapy opatrzone krótkim komentarzem zawierają również biografie ich twórców, dziś prawie zupełnie zapomnianych.

Wystawę uzupełniają:
1. Ekspozycja XIX - wiecznego księgozbioru wydań dzieł Wincentego Pola, który przez blisko 40 lat istnienia placówki był pieczołowicie kolekcjonowany przez społecznych opiekunów. Niewątpliwie największy wkład w jego budowę miał śp. Adam Pol, prawnuk poety, który przekazał ich największą ilość. Możemy tu zobaczyć m.in. zbiór poezji Wincentego Pola, wydany w St. Petersburgu w 1895 r., czy "Przygody JP. Benedykta Winnickiego" wydane w 1840 r.

2. Ekspozycja szkiców Juliusza Kossaka do "Roku Myśliwca", który można uważać za vademecum dla początkującego myśliwego. To oryginalne wydawnictwo zawiera literacki opis każdego z 12 miesięcy roku dokonany przez Wincentego Pola.

3. Prezentacja ekslibrisów, które są pokłosiem Międzynarodowego Konkursu na Ekslibris i Małą Formę Graficzną z okazji 200 rocznicy urodzin Wincentego Pola 1807-2007 w 2007 r.


Wystawa prezentowana będzie w okresie 14.06.2015 - 31.08.2015